του Κώστα Μελά
Οι πολυδιαφημισμένες προβλέψεις του ΔΝΤ και τα υπερτιμημένα (σε γνώσεις, αλλά κυρίως σε απολαβές) στελέχη του για ακόμη μια φορά συγκρούστηκαν με την πραγματικότητα. Και φυσικά… έχασαν με παταγώδη τρόπο. Οι φοβερές και τρομερές «επιστημονικές» αναλύσεις ενός Οργανισμού ο οποίος θεωρεί ότι γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο τις οικονομίες περίπου 190 χωρών του πλανήτη και ότι μπορεί να τις καθοδηγεί, αποδείχτηκαν για ακόμη μια φορά η απόλυτη φενάκη. Αναφέρομαι στην περίπτωση της Αργεντινής. Δυστυχώς το ΔΝΤ οδηγεί τη χώρα αυτή για ακόμη μια φορά, μετά το 2001*, σε νέα αθέτηση πληρωμών.
Συγκεκριμένα, μετά από μία εβδομάδα επαφών στο Μπουένος Άιρες, η αποστολή του ΔΝΤ αποδέχτηκε εκείνο που οι μακροοικονομικοί δείκτες έδειχναν από καιρό, ως φυσικό επίλογο: το δημόσιο χρέος της Αργεντινής, παρά το γιγαντιαίο δάνειο των 56 δισεκατομμυρίων δολαρίων που χορηγήθηκε από το ίδιο το ΔΝΤ (με σαφείς οδηγίες άσκησης οικονομικής πολιτικής, τα γνωστά Μνημόνια) πριν δύο χρόνια, δεν είναι βιώσιμο. Συγκεκριμένα, το ΔΝΤ ανέφερε ότι το πρωτογενές πλεόνασμα που πρέπει να διαμορφωθεί για τη μείωση του χρέους και τη σταθεροποίηση του προϋπολογισμού «δεν είναι οικονομικά ή πολιτικά εφικτό».
Το ντοκουμέντο του ΔΝΤ αναφέρει ότι, παρά τις προσπάθειες που έγιναν, δεν κατέστη δυνατόν να αποφευχθεί η αθέτηση πληρωμών σε χρέος ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, και καλεί τους ιδιώτες κατόχους του αργεντίνικου χρέους σε «μια σημαντική συνεισφορά για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους» (“a meaningful contribution from private creditors to restore debt sustainability”). Διάβαζε νέα απομείωση (haircuts) στα τοκομερίδια και στα χρεολύσια.
Το ζήτημα όμως λαμβάνει άλλες διαστάσεις για την εγκυρότητα (sic) των προβλέψεων του ΔΝΤ, δεδομένου ότι τον Ιούλιο του 2019, στο πλαίσιο της τέταρτης αξιολόγησης για το χορηγηθέν δάνειο, η τελική εκτίμηση-απόφανση ήταν κατά λέξη η ακόλουθη: «παρότι δεν υπάρχουν πολύ υψηλές πιθανότητες, το χρέος της Αργεντινής είναι βιώσιμο». Μετά από μόνο εφτά μήνες έχουμε το τέλος του παιχνιδιού. Game over!
Η πραγματικότητα συντρίβει τα ιδεολογήματα
Όμως η στρατηγική του ΔΝΤ, μέσω της χορήγησης του δανείου των 56 δισεκατομμυρίων δολαρίων ήταν ακριβώς να αποφευχθεί μια νέα αθέτηση πληρωμών (πτώχευση, κατά το κοινώς λεγόμενο). Η χορήγηση του δανείου συνιστούσε δηλαδή μια νέα προσπάθεια του ΔΝΤ να αποδείξει ότι μπορεί να επεμβαίνει στη διάσωση των οικονομιών, αποκτώντας εκ νέου κύρος μετά την αποτυχία του στο ελληνικό πρόβλημα. Όμως, για ακόμη μια φορά, η πραγματικότητα αποδείχτηκε ανίκητη έναντι των θεωρητικών ιδεολογημάτων του Ταμείου τα οποία ενδύει με αυστηρή επιστημονικότητα! Προφανώς πρόκειται για το αντίθετο: αδιέξοδα πλασματικά υποδείγματα που εξυπηρετούν συγκεκριμένη ιδεοληπτική αντίληψη.
Ένα από τα κεντρικά δόγματα της κυβέρνησης Μάκρι (ακολουθώντας την οικονομική λογική του ΔΝΤ) ήταν η άμεση και απρόσκοπτη επανάκαμψη της χώρας στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές προκειμένου να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της οικονομίας της. Πράγματι, από τη στιγμή που ο Μάκρι ήλθε στην εξουσία (2015), έλαβε τέλος η οικονομική πολιτική που ακολουθούσαν οι κυβερνήσεις των Νέστορ και Κριστίνα Κίρχνερ, η οποία στόχευε στη μείωση του δημοσίου χρέους (γνωστό ως desendeudamiento). Αντ’ αυτής, άρχισε ένας σημαντικός δανεισμός από το εξωτερικό, που αύξησε κατακόρυφα το νέο χρέος που εξέδωσε η Αργεντινή. Υπολογίζεται ότι, μέχρι το τέλος του 2018, η κυβέρνηση Μάκρι είχε εκδώσει περισσότερο από 120 δισεκατομμύρια δολάρια χρέος (βλ. γράφημα). Παράλληλα, το δημόσιο χρέος της χώρας αυξήθηκε από 52,6% του ΑΕΠ το 2015 σε 86,2% του ΑΕΠ το 2018.
Η υποτιθέμενη οδός εξόδου από τη στασιμότητα προς την ανάπτυξη της οικονομίας, μέσω του συνεχούς δανεισμού από το εξωτερικό, όπως υποδείκνυε το ΔΝΤ και το οικονομικό του υπόδειγμα, αποδείχτηκε μπούμερανγκ. Πλέον μπορούμε να ισχυριστούμε με βεβαιότητα ότι τα δάνεια που χορήγησε το ΔΝΤ στην Αργεντινή ευθύνονται για τη μη βιωσιμότητα του χρέους της. Ήδη το ΔΝΤ έχει χορηγήσει 44 δισεκατομμύρια από το δάνειο ύψους ρεκόρ των 56 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που ζήτησε η Αργεντινή την άνοιξη του 2018.
Μετά τη δημοσίευση των αποφάσεων του ΔΝΤ, ο νέος πρόεδρος της χώρας Αλμπέρτο Φερνάντες δήλωσε ότι σκοπεύει να επαναδιαπραγματευθεί το χρέος με τους πιστωτές, συμπεριλαμβανομένου του χρέους προς το ΔΝΤ. Η χώρα οφείλει να αποπληρώσει περισσότερα από 38,7 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του έτους, και οι περισσότερες οφειλές λήγουν τον Μάιο. Οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές αναμένεται πως θα λήξουν στο τέλος Μαρτίου.
* Κ. Μελάς, «Αργεντινή-Ελλάδα», εκδόσεις Πατάκη, 2013.
