Το μεγαλύτερο αγκάθι για το σχηματισμό «προοδευτικής κυβέρνησης»
Καθώς πλησιάζει η ημερομηνία κατά την οποία πρέπει να αρχίσουν οι προσπάθειες για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης στην Ισπανία, τα κόμματα βρίσκονται σε οργασμό φανερών και κρυφών διαπραγματεύσεων. Έχουν να διαχειριστούν ένα δύστροπο εκλογικό αποτέλεσμα, και κάθε πιθανός συνασπισμός μοιάζει εξαρχής υπονομευμένος. Η τελευταία πρόταση του Ραχόι για σχηματισμό κυβέρνησης από το δεξιό Λαϊκό Κόμμα, τους Σοσιαλιστές και τους νεοφιλελεύθερους Ciudadanos σκοντάφτει μέχρι στιγμής στην απροθυμία του Σοσιαλιστικού Κόμματος να θυσιαστεί για το «κοινό καλό» του παλιού πολιτικού συστήματος. Έτσι, ο επικεφαλής του Πέδρο Σάντσες προτίμησε να ταξιδέψει προχτές στη Λισαβόνα για να εμπνευστεί από τον νέο Πορτογάλο πρωθυπουργό, τον επίσης σοσιαλιστή Αντόνιο Κόστα, που ήρθε κι αυτός δεύτερος στις εκλογές αλλά κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση με την υποστήριξη της Αριστεράς (Μπλόκο και Πορτογαλικό Κ.Κ.).
Μόνο που στην περίπτωση του ισπανικού κράτους υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια την οποία επί δεκαετίες παρίσταναν ότι αγνοούν οι συστημικές δυνάμεις, αλλά τώρα τινάζει τα πάντα στον αέρα: το ζήτημα της αυτοδιάθεσης των εθνών που βρίσκονται κάτω από την κυριαρχία της Μαδρίτης. Ζήτημα που το περιφρονούσε και το εξόρκιζε ως «οπισθοδρόμηση» ακόμη και η ισπανική Αριστερά. Σήμερα, σε συνθήκες πολύπλευρης κρίσης και απαξίωσης του ισπανικού κράτους και των ιδεολογημάτων του, ο συνδυασμός του εθνικού και του κοινωνικού ζητήματος απαιτεί μια σοβαρότερη αντιμετώπιση. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Podemos, μολονότι υποστηρίζουν την οικοδόμηση μιας νέας και πολυεθνικής μεν αλλά ενιαίας Ισπανίας, υποστηρίζουν το δικαίωμα των Καταλανών, Βάσκων κ.ά. να αποφασίσουν οι ίδιοι για το μέλλον τους. Άλλωστε 27 από τις 69 έδρες τους τις οφείλουν σε τρεις περιφερειακές συμμαχίες με τμήματα της Πατριωτικής Αριστεράς και της Ενωμένης Αριστεράς.
Αυτό είναι και το μεγαλύτερο αγκάθι για το σχηματισμό «προοδευτικής κυβέρνησης», αφού το Σοσιαλιστικό Κόμμα απορρίπτει μετά βδελυγμίας κάθε σκέψη για παραχώρηση δικαιώματος αυτοδιάθεσης. Σ’ αυτό άλλωστε βασίζει και ο Ραχόι την έκκλησή του προς τον Σάντσες να συγκυβερνήσουν τα δύο πρώην ηγεμονικά κόμματα, πιθανά με τη συνδρομή και των Ciudadanos, «αφού μας ενώνουν περισσότερα απ’ όσα μας χωρίζουν»… Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα για τους σοσιαλιστές που, μετά την ελεγχόμενη μεταπολίτευση του 1975, ξέχασαν τις θέσεις που είχαν στη διάρκεια του αντιδικτατορικού αγώνα για μια «πολυεθνική Ισπανία», και συντάχθηκαν με την ισπανική Δεξιά και τη μοναρχία στη φανατική υπεράσπιση του «μονοεθνικού κράτους».
Ο διεθνούς φήμης πανεπιστημιακός Βιτσέντς Ναβάρο, σε πρόσφατο άρθρο του υποστηρίζει ότι η διαχρονική αδιαλλαξία της Μαδρίτης είναι που οδηγεί στην ενίσχυση του κινήματος υπέρ της Ανεξαρτησίας: «Σήμερα», τονίζει, «αυτοί που διευκολύνουν όσο κανείς άλλος τον διαμελισμό της Ισπανίας είναι ακριβώς αυτοί που καλύπτουν το δογματισμό και τη δυσανεξία τους κάτω από το σλόγκαν “Υπερασπίζουμε την ενότητα της Ισπανίας”. Οι νικητές του Εμφυλίου επέβαλαν το μονοεθνικό μοντέλο τους, επικεντρωμένο στην πρωτεύουσα του Βασιλέως (που δεν έχει και μεγάλη σχέση με τη λαϊκή Μαδρίτη), φιμώνοντας το όραμα μιας πολυεθνικής Ισπανίας. Το Στέμμα και ο Στρατός επέβαλαν τα σχετικά άρθρα στο Σύνταγμα. Τώρα όμως φτάσαμε στο τέλος αυτού του μονοεθνικού κράτους. Τα κινήματα που δυναμώνουν στην Καταλονία, στη Χώρα των Βάσκων, στην Αστούρια, στη Γαλικία, στη Βαλένθια κ.λπ. απαιτούν ένα διαφορετικό κράτος: με βάθεμα της δημοκρατίας, με αποδοχή του δικαιώματος των λαών και των εθνών να αποφασίζουν».
Μέχρι να το πάρουν αυτό όλοι απόφαση, ότι δηλαδή το παλιό μοντέλο έπαψε να λειτουργεί, κι ότι ένα εθνικό ζήτημα μπορεί να σφραγίζει τις σύγχρονες εξελίξεις… ε, υπάρχουν και οι κάλπες. Την εκ νέου προσφυγή στις οποίες τρέμει η διαπλεκόμενη κλίκα διεφθαρμένων πολιτικάντηδων, τραπεζιτών και αεριτζήδων που περιφρονεί και εξαθλιώνει εκατομμύρια «υπηκόων», πάντα υπό την υψηλή αιγίδα του Στέμματος. Η μόνη (και πολύ προσωρινή) σωτηρία του συστήματος θα ήταν να αυτοθυσιαστούν κάποιες δυνάμεις του για να το κρατήσουν ζωντανό. Αλλά μέχρι στιγμής οι εθελοντές δεν κάνουν ουρά μπροστά στον Ραχόι.
Ε.Φ.
