Ο συνδικαλισμός των «από τα κάτω» εξαπλώνεται και οργανώνεται στην Συνδικαλιστική Ένωση Βάσης (Unione Sindacale di Base).
της Άβας Μπουλούμπαση
Μια σημαντική είδηση φτάνει από την Ιταλία. Μετά από διεργασίες που στηρίχθηκαν στην εμπειρία του συνδικαλισμού βάσης σε διάφορους χώρους και περιοχές της Ιταλίας, πραγματοποιείται η συνένωση των κυριότερων δομών του συνδικαλισμού βάσης σε μια ενιαία νέα συνδικαλιστική μορφή, που θα είναι η Συνδικαλιστική Ένωση Βάσης (Unione Sindacale di Base). Στις 21-23 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί στη Ρώμη το ιδρυτικό πρώτο συνέδριο, όπου θα ενωθούν πολλές σκόρπιες μέχρι τώρα δυνάμεις, ώστε να οικοδομηθεί μια στέρεα και ελπιδοφόρα εναλλακτική πρόταση, σε αντιδιαστολή με τα επίσημα συνδικάτα που ακολουθούν μια συντεχνιακή και υποτελή προς την εργοδοσία πολιτική γραμμή. Τα κεντρικά συνθήματα της νέας συνδικαλιστικής δομής βάσης θα είναι «Ισότητα, αλληλεγγύη, ανάγκες – να συνδέσουμε τους αγώνες μας».
Χρόνια τώρα ο συνδικαλισμός βάσης είναι μια πραγματικότητα σε πολλούς κλάδους και κατηγορίες εργαζομένων. Το τελευταίο διάστημα έχει εντείνει την παρουσία του και έχει αυξηθεί το ειδικό του βάρος, αφού τα ιστορικά συνδικάτα δεν θέλουν ή και αδυνατούν να εκφράσουν την νέα πραγματικότητα των εργαζόμενων και τις ανάγκες τους. Η πραγματικότητα των συνδικάτων βάσης στην Ιταλία, στηρίχθηκε σε μια πιο ελαστική εργατική νομοθεσία για την αντιπροσώπευση στους χώρους δουλειάς. Το δικαίωμα διαπραγμάτευσης με το κράτος και την εργοδοσία το έχουν και ενώσεις συνδικαλιστικές που αντιπροσωπεύουν πάνω από ένα ποσοστό εργαζομένων στην επιχείρηση. Αυτή η δυνατότητα υποβοήθησε να μην υπάρχει μία ενιαία συνδικαλιστική δομή -όπως στη χώρα μας- αλλά να υπάρχουν ιστορικά 3 μεγάλες συνδικαλιστικές ενώσεις που συνδέονταν με τα τρία βασικά κόμματα (το κομμουνιστικό, το σοσιαλιστικό και την χριστιανοδημοκρατία), που όμως τα τελευταία 20 χρόνια έχουν εκλείψει και επιπλέον, έχουν γίνει τεράστιες αλλαγές στην παραγωγική δομή και την απασχόληση.
Έτσι, δεν είναι περίεργο που ξεπήδησαν σε διάφορους χώρους ανεξάρτητες συνδικαλιστικές δομές, ο συνδικαλισμός βάσης όπως ονομάστηκε. Αυτός έκφρασε πιο άμεσα, πιο αποφασιστικά, χωρίς κεντρικές διαμεσολαβήσεις, τα συμφέροντα των εργαζομένων σε διάφορους χώρους δουλειάς και κατηγορίες και συγκρούστηκε με την συντεχνιακή αντίληψη και το πνεύμα συναίνεσης των παραδοσιακών συνδικάτων. Τέτοια συνδικάτα βάσης είχαν δημιουργηθεί σε χώρους όπως τα σχολεία, τα νοσοκομεία, τις μεταφορές, τους πυροσβέστες, τα εργοστάσια, τα αεροδρόμια. Τα τελευταία χρόνια έγιναν προσπάθειες σύνδεσης με τον κόσμο της επισφάλειας, τη μερική απασχόληση, τη δουλειά στο σπίτι -τηλεεργασία- και τους μετανάστες.
Όπως τονίζει ένας εκπρόσωπος της πρωτοβουλίας που θα δημιουργήσει το νέο συνδικάτο, «η νέα συνομοσπονδία γεννιέται με τη φιλοδοξία να αποτελέσει τον εναλλακτικό, πειστικό, μαζικό, αγωνιστικό πόλο σε αντιδιαστολή με τα ιστορικά πουλημένα συνδικάτα και να γίνει έτσι χρήσιμο για όλους τους Ιταλούς εργαζόμενους. Δεν πρόκειται για απλή συνένωση των συνδικάτων που υπάρχουν, αλλά για ένα ποιοτικά νέο συνδικαλιστικό υποκείμενο, που είναι σε ρήξη με την υφιστάμενη κατάσταση, ξεπερνώντας όλους τους νομικούς περιορισμούς που μέχρι τώρα κρατούσαν διαιρεμένο τον συνδικαλισμό βάσης, καθιστώντας τον αναποτελεσματικό. Προς αυτή τη νέα οργανωτική δομή προσβλέπουν με ενδιαφέρον και άλλα παλαιότερα ανεξάρτητα συνδικάτα, σαν το SNATER (τηλεπικοινωνίες και ραδιοτηλεόραση) και το ORSA (μεταφορές κ.ά.). Καταγγέλλουν το αντεργατικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη γερουσία (collegato lavoro). Πράγματ,ι για το συνδικάτο βάσης, μόνο η συνέχιση του αγώνα και η οικοδόμηση ενός συνδικάτου πραγματικά δημοκρατικού θα μπορέσει να αποτελέσει αποτελεσματικό ανάχωμα σε μια ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία για τους Ιταλούς εργαζόμενους».
Η πορεία προς το ιδρυτικό συνέδριο
Πριν τρία χρόνια συγκροτήθηκε η SdL Intercategoriale (Ανεξάρτητο Συνδικάτο όλων των κατηγοριών – κλάδων εργαζομένων), μια πρόδρομη μορφή συσπείρωσης και συνένωσης σκόρπιων δυνάμεων.
Τον Οκτώβριο του 2009 συναντήθηκαν στην Ρώμη εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του συνδικαλισμού βάσης για να προχωρήσουν στην δημιουργία πανιταλικής ένωσης συνδικάτων βάσης. Αυτοί προέρχονταν από ορισμένες συνδικαλιστικές οργανώσεις και μπήκε πιο καθαρά το ζήτημα του ιδρυτικού συνέδριου. Μετά από αυτήν την συνάντηση, πληθαίνουν οι επαφές με διάφορες συνδικαλιστικές οργανώσεις, για να πάρουν και αυτές μέρος. Το Νοέμβρη έγινε συνάντηση εκπροσώπων των RdB, SDL, SNATER και διάφορων κλαδικών επιτροπών των CUB με εκπροσώπους της OrSA (σιδηροδρομικοί). για να προχωρήσουν στην επεξεργασία των πολιτικών και οργανωτικών προτάσεων.
Ο αρχικός πυρήνας των συνδικαλιστικών οργανώσεων RdB-Cub, Cobas και Sdl διαρκώς εμπλουτίζεται.
Στις 10 Απρίλη 2010 γίνονται δύο περιφερειακές συνδιασκέψεις της SdL Intercategoriale, στη Ρώμη και το Κιέτι αντίστοιχα.
Στις συνελεύσεις συζητήθηκαν δύο βασικές εισηγήσεις, με την πρώτη που αφορούσε «το συνδικάτο που μας χρειάζεται», συγκέντρωσε τη συντριπτική πλειοψηφία στις συνδιασκέψεις της Ρώμης και του Κιέτι.
Οι συνδιασκέψεις ανάθεσαν στην οργανωτική επιτροπή να ξεκινήσει όλες τις απαιτούμενες συνδικαλιστικές, οργανωτικές, νομικές και οικονομικές, διαδικασίες για την ολοκλήρωση των διαδικασιών ενοποίησης. «Θα ήταν λάθος να θεωρείται η πρωτοβουλία αυτή σαν ένα απλό άθροισμα συνδικαλιστικών οργανώσεων βάσης. Δεν πρόκειται για απλό άθροισμα, αλλά για ποιοτική συγχώνευση εμπειριών με βαθιές ρίζες στους εργασιακούς χώρους και είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να σπάσουμε τα όρια και να οξύνουμε τις αντιθέσεις εργασίας – κεφαλαίου, σε μια συγκυρία όπου η κρίση αυξάνει την ανεργία και κατεδαφίζει τα στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα», υπογραμμίζει ο Πιερ Πάολο Λεονάρντι των RdB.
«Είναι η πιο σημαντική πρωτοπόρα πρωτοβουλία του συνδικαλισμού βάσης στην Ιταλία. Η μόνη που μπορεί να αντιπαρατεθεί στον πουλημένο συντεχνιακό συνδικαλισμό και στην αγριότητα του νεοφιλελευθερισμού. Ο συνδικαλισμός βάσης εξοπλίζεται με μια Πανιταλική Ένωση, ικανή να επιβάλει τη δική της ατζέντα των δίκαιων αιτημάτων των Ιταλών εργαζομένων: σε αυτήν θα υποχρεωθούν να απαντήσουν οι εργοδοτικές οργανώσεις, η κυβέρνηση και τα συντεχνιακά συνδικάτα» λέει ο Φαμπρίτσιο Τομαζέλι της SdL.
Βασικές θέσεις
Η κρίση της παγκοσμιοποιημένης καπιταλιστικής οικονομίας είναι αποτέλεσμα των οικονομικών και πολιτικών επιλογών που επιβλήθηκαν από κεντροαριστερές και κεντροδεξιές κυβερνήσεις από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, πειθήνια όργανα ενός ολοκληρωτικού νεοφιλελευθερισμού, διεθνών οικονομικών και χρηματιστηριακών κύκλων. Τμήμα της οικονομικής κρίσης αποτέλεσε και η περιβαλλοντική κρίση που καθορίστηκε από την καπιταλιστική εκμετάλλευση της φύσης και των φυσικών αγαθών που έγιναν αντικείμενο ιδιωτικής κερδοσκοπίας των μονοπωλίων. Με αποτέλεσμα κοινωνικά δικαιώματα και δημόσια αγαθά να μετατρέπονται σε εμπορεύματα και αντικείμενα κερδοσκοπίας. Η Ευρώπη οικοδομήθηκε σαν οικονομικός χώρος ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων σε αναζήτηση του μέγιστου κέρδους. Όπου οι διαφορές στο επίπεδο ανάπτυξης και οικονομικής διάρθρωσης των κρατών, έντεινε τον μεταξύ τους ανταγωνισμό, με σκοπό την προσέλκυση επενδυτών. Η απουσία ενός δημοκρατικού πολιτικού χώρου και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές καθιστούν έτσι την Ευρώπη ιδιαίτερα ευάλωτη στην κρίση.
Η επίθεση στο Δημόσιο Χώρο
Στην προσπάθεια για κερδοφορία των κεφαλαίων που δεν είχαν τύχη στον παραγωγικό τομέα, ένας από τους βασικούς άξονες δράσης του νεοφιλελευθερισμού στάθηκε η μετατροπή κοινωνικών δικαιωμάτων και δημόσιων αγαθών σε εμπορεύματα.
Το Συνδικάτο που χρειαζόμαστε
Είναι αυτό που θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε καλύτερα το μέλλον μας. Ξέρουμε καλά πως δεν μπορούμε να δώσουμε διέξοδο στην οικονομική και περιβαλλοντική κρίση αν δεν πειστούμε πως ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δεν είναι «ο καλύτερος ή ο μόνος δυνατός». Καθήκον μας είναι να οικοδομήσουμε την καλύτερη συνδικαλιστική και κοινωνική αντιπολίτευση για να βγούμε από την κρίση, να αναχαιτίσουμε την εκμετάλλευση ανθρώπων και περιβάλλοντος, και να υπερασπιστούμε τα δημοκρατικά , κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα που με αγώνες έχουμε κατακτήσει. Οφείλουμε να οικοδομήσουμε ένα νέο συνδικάτο που να στηρίζεται στη δημοκρατία και την αυτονομία από πολιτικούς φορείς, που να εκφράζει όλους, και όχι μόνο τους εγγεγραμμένους σε αυτό, εργαζόμενους
Να δίνει δικαίωμα λόγου και ψήφου στους εργαζόμενους, των οποίων να απαιτείται η συναίνεση για τις όποιες επιλογές.
Να εξασφαλίζει την οικονομική του ανεξαρτησία και διαχείριση , για την οποία οι αποφάσεις να παίρνονται από τους εργαζόμενους Ένα συνδικάτο ικανό να εκφράζει τα συμφέροντα και των εργαζομένων, αλλά που να μην αφήνει απ’ έξω τους άνεργους, και όσους υπάγονται στις ευέλικτες, προσωρινές, ανασφάλιστες, νέες μορφές εργασίας. Στους απόκληρους της ζωής και της δουλειάς.
Ένα συνδικάτο που να διεκδικεί μισθούς και μεροκάματα, ασφαλείς συνθήκες δουλειάς, δικαίωμα στην κατοικία, στην εκπαίδευση και στην υγεία, δικαιώματα για όλους και όλες, καταδικάζοντας τις διακρίσεις ανδρών και γυναικών, μεταναστών και ημεδαπών, που θα μάχεται τη διάδοση του ρατσισμού, του οργανωμένου εγκλήματος, της κοινωνικής αδικίας που στρέφεται ενάντια στους αδύναμους, χειροτερεύοντας ακόμη περισσότερο την άσχημη κατάστασή τους.
Οι θέσεις της οργανωτικής επιτροπής
Η νέα Ένωση γεννιέται με τη φιλοδοξία να αποτελέσει μια πραγματικά εναλλακτική, στέρεα, εδραιωμένη και μαζική λύση σε αντιπαράθεση με τον ξεπουλημένο συνδικαλισμό που να μπορέσει να αποτελέσει τον αγωνιστικό πόλο συσπείρωσης των Ιταλών εργαζομένων. Όχι σαν άθροισμα των υφιστάμενων οργανώσεων βάσης, αλλά σαν μια ποιοτικά νέα συνδικαλιστική οργάνωση, σε ρήξη με την υφιστάμενη κατάσταση, που να μπορέσει να νικήσει τα διαδικαστικά και οργανωτικά εμπόδια που μέχρι σήμερα κρατούσαν διαιρεμένο το συνδικαλισμό βάσης.
Η νέα συνομοσπονδία, θα έχει ευέλικτη και αποτελεσματική διάρθρωση, συνενώνοντας τα επιμέρους κλαδικά και περιφερειακά συνδικάτα σε δύο βασικούς τομείς -δημόσιο και ιδιωτικό τομέα- και μια κεντρική δομή οργανωμένη σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, για να δίνει δυνατότητα οργάνωσης και σε όσους δεν προέρχονται αποκλειστικά και μόνο από τους παραδοσιακούς εργασιακούς χώρους, αλλά και από χώρους «νέας γενιάς», σαν τους προσωρινά εργαζόμενους, τους ανασφάλιστους, τους μετανάστες, τους άνεργους και όλους όσοι δεν έχουν σταθερό, ή έχουν πολύ χαμηλό εισόδημα, ή αντιμετωπίζουν προβλήματα στέγασης.
Μεγάλη σημασία θα δοθεί, επίσης, στις υπηρεσίες που θα παρέχει στους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, με τη σύσταση γραφείων οικονομικών, νομικών και επαγγελματικών θεμάτων, καθώς και ζητημάτων που αφορούν τους μετανάστες και τη σχέση των εργαζόμενων με την εργοδοσία.
