Η «ακτινογραφία» των υποψηφίων και οι συσχετισμοί. Της Αλίκης Βεγίρη
Την Τετάρτη και την Πέμπτη που μάς πέρασαν, περίπου 50 εκατ. Αιγύπτιοι μέσα σε μια ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα, όπου ενθουσιασμός και αγωνία γίνονταν ένα, προσήλθαν στις κάλπες για να εκλέξουν, ανάμεσα σε 13 υποψηφίους, τον πρώτο πρόεδρο στη μετά Μουμπάρακ εποχή. Σε περίπτωση που κανείς από τους υποψηφίους δεν συγκεντρώσει το 50% των ψήφων, οι εκλογές θα επαναληφθούν στις 16 και 17 Ιουνίου, ενώ η παράδοση της εξουσίας από το Ανώτατο Συμβούλιο των Αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων θα λάβει χώρα στις 30 Ιουνίου.
Παρά το γεγονός ότι η χώρα οδηγείται σε εκλογές, εσπευσμένα είναι αλήθεια, μετά την εξέγερση του περασμένου Νοεμβρίου με τους 40 νεκρούς και τους εκατοντάδες τραυματίες, ακόμα δεν έχει αποσαφηνιστεί ο ρόλος του προέδρου, καθώς και οι εξουσίες που θα ασκεί. Προς το παρόν η εκτελεστική και νομοθετική εξουσία βρίσκονται στα χέρια του Ανωτάτου Συμβουλίου, αν και μετά τις βουλευτικές εκλογές, όπου οι μισές περίπου έδρες περιήλθαν στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και το ¼ στους ακραίους Σαλαφιστές, ένα μέρος της νομοθετικής εξουσίας έχει μεταβιβαστεί στο Κοινοβούλιο.
Από τους 13 υποψηφίους, πέντε είναι αυτοί που έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να εκλεγούν. Δυο προέρχονται από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, ο ένας, ο Mohamed Mursi, ως επίσημος υποψήφιος, και ο άλλος, ο Aboul Fotouh, παλιό μέλος, συγκαταλεγόμενος στους μετριοπαθείς ισλαμιστές, ο οποίος όμως αποφάσισε πέρσι να κατέλθει ως ανεξάρτητος, μια και το κόμμα του είχε αρχικά αποφασίσει να απέχει. Στην πορεία άλλαξε γνώμη.
Ο Aboul Fotouh έχει κατορθώσει να αποσπάσει την υποστήριξη ενός ευρέως φάσματος του πολιτικού συστήματος, από τους κοσμικούς φιλελεύθερους, ώς τους σαλαφιστές, από αρκετούς εξεγερμένους των πλατειών, ώς τους Χριστιανούς Κόπτες. Από την πρώτη μέρα βρισκόταν στην Πλατεία Ταχρίρ, και ως σύμβουλός του φέρεται γνωστός μαρξιστής καθηγητής πανεπιστημίου. Όντας πρόεδρος της Αραβικής Ένωσης Γιατρών έχει μακριά ιστορία, από τη δεκαετία του ’70, στον πολιτικό ακτιβισμό.
Απέναντι στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, κατεβαίνουν δυο υποψήφιοι, που με τον ένα ή άλλο τρόπο έχουν σχέση με το προηγούμενο καθεστώς Μουμπάρακ. Ο πιο γνωστός εξ αυτών είναι ο Amr Moussa, πρώην γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου για μια περίπου δεκαετία. Επίσης, κατείχε τη θέση του υπ. Εξωτερικών την περίοδο 1991-2001. Το προφίλ που φιλοτεχνεί ο Moussa είναι αυτό του πολιτικού με διεθνείς επαφές και εμπειρία στο διπλωματικό πεδίο, καθώς και του κυματοθραύστη ενάντια στην άνοδο των ισλαμιστών. Πρεσβεύει τη σταθερότητα, που δεν θα διαφέρει και πολύ από μια δικτατορία.
Ο έτερος από το παλιό καθεστώς, που είδε ξαφνικά τις μετοχές του ν’ ανεβαίνουν, είναι ο Ahmed Shafiq, τελευταίος πρωθυπουργός του Μουμπάρακ, για μια δεκαετία υπουργός Αερομεταφορών, και σήμερα συνταξιούχος στρατηγός. Είναι ο μοναδικός υποψήφιος από το στρατό και υπόσχεται, εφόσον εκλεγεί, να συντρίψει κάθε διαμαρτυρία. «Νόμος και Τάξη», είναι το προεκλογικό του σύνθημα.
Από το νασερικό στρατόπεδο, υποψηφιότητα που ανεβαίνει τελευταία στις δημοσκοπήσεις είναι ο Hamdeen Sabahi, σταθερός αντίπαλος του καθεστώτος Μουμπάρακ, ο οποίος φυλακίστηκε αρκετές φορές για την αντίθεσή του στον πόλεμο κατά του Ιράκ, αλλά και παλιότερα, το 1979, ως ο υποκινητής «της εξέγερσης του ψωμιού», εναντίον του Σαντάτ.
Ο Khaled Ali, νεαρός δικηγόρος και ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι ο πλησιέστερος υποψήφιος των εξεγερμένων της Πλατείας Ταχρίρ, χωρίς όμως να έχει και πολλές πιθανότητες να βγει νικητής. Η αλήθεια, όμως είναι, ότι ο βασικός πυρήνας της εξέγερσης αποφάσισε να μποϊκοτάρει τις προεδρικές εκλογές, θεωρώντας την όλη διαδικασία παράνομη, μια και δεν υπάρχει ακόμα Σύνταγμα που να καθορίζει τις εξουσίες του προέδρου σε σχέση με το Κοινοβούλιο, την κυβέρνηση και τον στρατό. Πολλοί, ανάμεσα στους νεαρούς εξεγερμένους, πιστεύουν ότι ο νέος πρόεδρος θα είναι ανδρείκελο του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου, χωρίς πραγματικές εξουσίες, και ότι η μάχη θα πρέπει να συνεχιστεί με απεργίες και στους δρόμους.
Όπως είναι φυσικό, πολλοί στην Αίγυπτο ανησυχούν ότι επειδή οι στρατιωτικοί δεν είναι διατεθειμένοι να αποχωριστούν τόσο εύκολα τη μακρόχρονη εξουσία τους, θα προσπαθήσουν με κάθε τρόπο να χειραγωγήσουν την ψήφο προς την κατεύθυνση των Μoussa και Shafiq, ακόμα και διά της παλαιάς τέχνης της νοθείας. Νίκη ενός εξ αυτών, πολύ πιθανόν να αναμοχλεύσει τα πάθη και να ξαναβγάλει τον κόσμο στους δρόμους.
Το ποιος τελικά θα επικρατήσει είναι δύσκολο να ειπωθεί, καθότι, όπως έχει αποδειχτεί, οι δημοσκοπήσεις αδυνατούν να αποτυπώσουν τη θέληση των ψηφοφόρων. Για παράδειγμα, στις βουλευτικές εκλογές, καμιά απ’ αυτές δεν είχε κατορθώσει να συλλάβει τη μεγάλη άνοδο των ισλαμιστών. Μια ιδέα για το πού κλείνουν οι ψηφοφόροι, μπορεί να πάρει κανείς από τα προκαταρτικά αποτελέσματα των 600.000 περίπου Αιγύπτιων ομογενών που ζουν στο εξωτερικό. Σύμφωνα με αυτά, πρώτοι στις προτιμήσεις έρχονται οι προερχόμενοι από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, με τον Mohamed Mursi να προηγείται κατά το πολύ και τον Aboul Fotouh να ακολουθεί. Τρίτος φαίνεται να έρχεται ο Hamdeen Sabahi, από το νασερικό στρατόπεδο, ενώ τέταρτος ο Amr Moussa.
Για να δούμε, αν και οι κάλπες στην Αίγυπτο θα κρατήσουν την ίδια σειρά. Η Δευτέρα δεν είναι μακριά για να μάθουμε.
Παρά το γεγονός ότι η χώρα οδηγείται σε εκλογές, εσπευσμένα είναι αλήθεια, μετά την εξέγερση του περασμένου Νοεμβρίου με τους 40 νεκρούς και τους εκατοντάδες τραυματίες, ακόμα δεν έχει αποσαφηνιστεί ο ρόλος του προέδρου, καθώς και οι εξουσίες που θα ασκεί. Προς το παρόν η εκτελεστική και νομοθετική εξουσία βρίσκονται στα χέρια του Ανωτάτου Συμβουλίου, αν και μετά τις βουλευτικές εκλογές, όπου οι μισές περίπου έδρες περιήλθαν στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και το ¼ στους ακραίους Σαλαφιστές, ένα μέρος της νομοθετικής εξουσίας έχει μεταβιβαστεί στο Κοινοβούλιο.
Από τους 13 υποψηφίους, πέντε είναι αυτοί που έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να εκλεγούν. Δυο προέρχονται από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, ο ένας, ο Mohamed Mursi, ως επίσημος υποψήφιος, και ο άλλος, ο Aboul Fotouh, παλιό μέλος, συγκαταλεγόμενος στους μετριοπαθείς ισλαμιστές, ο οποίος όμως αποφάσισε πέρσι να κατέλθει ως ανεξάρτητος, μια και το κόμμα του είχε αρχικά αποφασίσει να απέχει. Στην πορεία άλλαξε γνώμη.
Ο Aboul Fotouh έχει κατορθώσει να αποσπάσει την υποστήριξη ενός ευρέως φάσματος του πολιτικού συστήματος, από τους κοσμικούς φιλελεύθερους, ώς τους σαλαφιστές, από αρκετούς εξεγερμένους των πλατειών, ώς τους Χριστιανούς Κόπτες. Από την πρώτη μέρα βρισκόταν στην Πλατεία Ταχρίρ, και ως σύμβουλός του φέρεται γνωστός μαρξιστής καθηγητής πανεπιστημίου. Όντας πρόεδρος της Αραβικής Ένωσης Γιατρών έχει μακριά ιστορία, από τη δεκαετία του ’70, στον πολιτικό ακτιβισμό.
Απέναντι στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, κατεβαίνουν δυο υποψήφιοι, που με τον ένα ή άλλο τρόπο έχουν σχέση με το προηγούμενο καθεστώς Μουμπάρακ. Ο πιο γνωστός εξ αυτών είναι ο Amr Moussa, πρώην γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου για μια περίπου δεκαετία. Επίσης, κατείχε τη θέση του υπ. Εξωτερικών την περίοδο 1991-2001. Το προφίλ που φιλοτεχνεί ο Moussa είναι αυτό του πολιτικού με διεθνείς επαφές και εμπειρία στο διπλωματικό πεδίο, καθώς και του κυματοθραύστη ενάντια στην άνοδο των ισλαμιστών. Πρεσβεύει τη σταθερότητα, που δεν θα διαφέρει και πολύ από μια δικτατορία.
Ο έτερος από το παλιό καθεστώς, που είδε ξαφνικά τις μετοχές του ν’ ανεβαίνουν, είναι ο Ahmed Shafiq, τελευταίος πρωθυπουργός του Μουμπάρακ, για μια δεκαετία υπουργός Αερομεταφορών, και σήμερα συνταξιούχος στρατηγός. Είναι ο μοναδικός υποψήφιος από το στρατό και υπόσχεται, εφόσον εκλεγεί, να συντρίψει κάθε διαμαρτυρία. «Νόμος και Τάξη», είναι το προεκλογικό του σύνθημα.
Από το νασερικό στρατόπεδο, υποψηφιότητα που ανεβαίνει τελευταία στις δημοσκοπήσεις είναι ο Hamdeen Sabahi, σταθερός αντίπαλος του καθεστώτος Μουμπάρακ, ο οποίος φυλακίστηκε αρκετές φορές για την αντίθεσή του στον πόλεμο κατά του Ιράκ, αλλά και παλιότερα, το 1979, ως ο υποκινητής «της εξέγερσης του ψωμιού», εναντίον του Σαντάτ.
Ο Khaled Ali, νεαρός δικηγόρος και ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι ο πλησιέστερος υποψήφιος των εξεγερμένων της Πλατείας Ταχρίρ, χωρίς όμως να έχει και πολλές πιθανότητες να βγει νικητής. Η αλήθεια, όμως είναι, ότι ο βασικός πυρήνας της εξέγερσης αποφάσισε να μποϊκοτάρει τις προεδρικές εκλογές, θεωρώντας την όλη διαδικασία παράνομη, μια και δεν υπάρχει ακόμα Σύνταγμα που να καθορίζει τις εξουσίες του προέδρου σε σχέση με το Κοινοβούλιο, την κυβέρνηση και τον στρατό. Πολλοί, ανάμεσα στους νεαρούς εξεγερμένους, πιστεύουν ότι ο νέος πρόεδρος θα είναι ανδρείκελο του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου, χωρίς πραγματικές εξουσίες, και ότι η μάχη θα πρέπει να συνεχιστεί με απεργίες και στους δρόμους.
Όπως είναι φυσικό, πολλοί στην Αίγυπτο ανησυχούν ότι επειδή οι στρατιωτικοί δεν είναι διατεθειμένοι να αποχωριστούν τόσο εύκολα τη μακρόχρονη εξουσία τους, θα προσπαθήσουν με κάθε τρόπο να χειραγωγήσουν την ψήφο προς την κατεύθυνση των Μoussa και Shafiq, ακόμα και διά της παλαιάς τέχνης της νοθείας. Νίκη ενός εξ αυτών, πολύ πιθανόν να αναμοχλεύσει τα πάθη και να ξαναβγάλει τον κόσμο στους δρόμους.
Το ποιος τελικά θα επικρατήσει είναι δύσκολο να ειπωθεί, καθότι, όπως έχει αποδειχτεί, οι δημοσκοπήσεις αδυνατούν να αποτυπώσουν τη θέληση των ψηφοφόρων. Για παράδειγμα, στις βουλευτικές εκλογές, καμιά απ’ αυτές δεν είχε κατορθώσει να συλλάβει τη μεγάλη άνοδο των ισλαμιστών. Μια ιδέα για το πού κλείνουν οι ψηφοφόροι, μπορεί να πάρει κανείς από τα προκαταρτικά αποτελέσματα των 600.000 περίπου Αιγύπτιων ομογενών που ζουν στο εξωτερικό. Σύμφωνα με αυτά, πρώτοι στις προτιμήσεις έρχονται οι προερχόμενοι από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, με τον Mohamed Mursi να προηγείται κατά το πολύ και τον Aboul Fotouh να ακολουθεί. Τρίτος φαίνεται να έρχεται ο Hamdeen Sabahi, από το νασερικό στρατόπεδο, ενώ τέταρτος ο Amr Moussa.
Για να δούμε, αν και οι κάλπες στην Αίγυπτο θα κρατήσουν την ίδια σειρά. Η Δευτέρα δεν είναι μακριά για να μάθουμε.
Σχόλια
