Του Γιώργου Τσίπρα
«Από στρατηγική άποψη, ο ιμπεριαλισμός και όλοι οι αντιδραστικοί είναι χάρτινες τίγρεις». Μάο Τσετούνγκ
Η θέση αυτή, που πρωτοδιατυπώθηκε το 1946, προκαλούσε αργότερα τη δυσφορία των Σοβιετικών, που ήταν τάχα πιο σοβαροί και υπεύθυνοι κομμουνιστές και κατηγορούσαν τον Μάο για τυχοδιωκτισμό και εξτρεμισμό. Αντίστοιχη δυσφορία είχε προκαλέσει και η έκκληση στο ίδιο μήκος κύματος του Τσε για «Δύο, τρία, πολλά Βιετνάμ», που το συνδυασμένο χτύπημά τους θα οδηγούσε στην ήττα του ιμπεριαλισμού.
Το ότι η Αίγυπτος του Μουμπάρακ ήταν στυλοβάτης της αμερικανοκίνητης γεωπολιτικής ρύθμισης στη Μέση Ανατολή, ρύθμισης που επιτρέπει στο Ισραήλ, δεκαετίες τώρα, να κάνει τον νταή στην περιοχή, είναι γενικά γνωστό. Αυτό που φαίνεται τώρα πιο καθαρά και εκπλήσσει είναι η απίστευτη ευθραυστότητα αυτής της ρύθμισης.
Από τη λαϊκή εξέγερση στην Αίγυπτο δεν πρόκειται να προκύψει μια επαναστατική λαϊκή εξουσία. Με βάση τις υπάρχουσες οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις, είναι δύσκολο να προκύψει, βραχυπρόθεσμα, ακόμη και μια διάδοχη κατάσταση που απλώς θα απειλούσε τα εδραιωμένα δυτικά συμφέροντα στο εσωτερικό της Αιγύπτου. Κι όμως, ακόμη και αυτή η όποια αλλαγή που θα φτάσει εκεί που ο λαϊκός παράγοντας θα επιβάλλει, απειλεί να τινάξει στον αέρα τους υπέρ του Ισραήλ συσχετισμούς, που μέχρι πριν λίγο μοιάζανε παγιωμένοι.
Γιατί; Μα γιατί η ρύθμιση που είχε επιβληθεί στην περιοχή ήταν «τραβηγμένη από τα αυτιά», κατάφωρα άδικη για τα εκατοντάδες εκατομμύρια των Αράβων και μουσουλμάνων, ώστε να ευνοείται ο Ισραηλινός χωροφύλακας των λίγων εκατομμυρίων. Γιατί η ρύθμιση αυτή προϋπέθετε ότι μια χώρα 80 εκατομμυρίων, χώρα που μπορεί να μην είναι Νότια Αφρική, αλλά δεν είναι και Υεμένη ή Ουγκάντα, ενώ θα μπορούσε να είναι μια Τουρκία, έπρεπε να «κάθεται» όπως ο ελέφαντας που υποκλίνεται σε ένα ποντίκι. Αν το Ισραήλ δεν είναι στρατιωτικά ποντίκι, η Αίγυπτος είναι πολιτικά και γεωπολιτικά ένας ελέφαντας στην περιοχή. Ακόμη και χωρίς την καταγγελία των συμφωνιών ειρήνης ανάμεσα στις δυο χώρες, μια Αίγυπτος που χωρίς να ξεφύγει από τη Δύση θα αποφάσιζε απλώς να αναπτύξει εξίσου σχέσεις με χώρες και δυνάμεις της περιοχής, όπως το Ιράν, η Συρία, ο Λίβανος, η Γάζα ή η Χαμάς, θα σήμαινε ήδη μια σημαντική ανατροπή δεδομένων.
Τι οδήγησε σε αυτή την ισχυρή πιθανότητα ανατροπής των τάχα τόσο παγιωμένων συσχετισμών; Η στροφή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, που δεν χρειάστηκε καν να αποκηρύξει τη Δύση, και μια λαϊκή εξέγερση στην Αίγυπτο, όπου δεν χρειάστηκε καν να γίνει επανάσταση. Μήπως είναι φανερό ότι η τάχα αναπόδραστη προηγούμενη γεωπολιτική ρύθμιση ήταν μια χάρτινη ιμπεριαλιστική ρύθμιση;
Από δω προκύπτουν, όμως, και άλλα ερωτήματα. Πόσες και ποιες από τις άλλες ρυθμίσεις σε όλο τον κόσμο, γεωπολιτικές αλλά και οικονομικές, είναι λιγότερο σιδερένιες και περισσότερο εύθραυστες από όσο φαντάζουν ή προβάλλονται; Κι αν έρθουμε και στα πιο δικά μας, πόσο αναπόδραστα είναι τα διλήμματα ή πόσο εύθραυστοι είναι στην πραγματικότητα οι καταναγκασμοί και τα δεσμά, γεωπολιτικά και οικονομικά, που επιβάλλονται από τις Βρυξέλλες και τις ΗΠΑ στα Βαλκάνια, στο Αιγαίο, στην Κύπρο, την Ελλάδα;
