του Νίκου Γράψα*
Ο Πολιτισμός αποτελεί υψηλό δημόσιο αγαθό πρώτης ανάγκης για ολόκληρη την κοινωνία (μηδ’ εξαιρουμένης από αυτόν της Παιδείας). Ας καταθέσουμε μια πραγματικότητα στην αποστροφή του λόγου μας: Η Ελλάδα ακόμη δεν έχει βρει το δρόμο να δουλέψει σοβαρά με τον πολιτισμό της ούτε να εκπαιδευτεί επαρκώς απ’ αυτόν. Με αυτό ως (τραγικό) δεδομένο, οι πολιτικές και διοικητικές αποφάσεις της υπ. Πολιτισμού κας Μενδώνη, υπό το πολιτισμικό σκοτάδι της κυβέρνησης Μητσοτάκη, δημιουργούν μια τεράστια ανησυχία όχι μόνο στους ανθρώπους του Πολιτισμού και των Τεχνών αλλά σε ολόκληρη την κοινωνία, δεδομένου ότι ο Πολιτισμός αποτελεί δημόσιο αγαθό, που ανέκαθεν για τους Έλληνες υπήρξε αδιαμφισβήτητα πνευματικός αλλά και οικονομικός στυλοβάτης.
Ο Πολιτισμός είναι η «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας – ο Πολιτισμός περιλαμβάνει αυτονόητα και την Παιδεία. Οπισθοδρόμηση στην Παιδεία σημαίνει ανεπανόρθωτο τραύμα στον Πολιτισμό. Μια σύντομη εικόνα από κρατικές πρακτικές στη Γερμανία, «πρωτεύουσα» του ευρωπαϊκού καπιταλισμού: «Στη Γερμανία η τέχνη επιχορηγείται. Χωρίς την κρατική στήριξη θα είχαν καταρρεύσει πολλοί τομείς τις καλλιτεχνικής έκφρασης όπως του Θεάτρου και της Μουσικής. Η διάσημη Φιλαρμονική του Βερολίνου όπως και η νεόκτιστη όπερα του Αμβούργου είναι κρατικές, πρόσφατα η κρατική τηλεόραση χρηματοδότησε μέρος μίας παραγωγής του σκηνοθέτη Βιμ Βέντερς με θέμα την εταιρία δίσκων Blue Note, γερμανικοί δήμοι χρηματοδοτούν καλλιτέχνες γκράφιτι για να ομορφύνουν κτήρια, στο πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν ο δήμος έχει αποδεχτεί και καταλήψεις δημοσίων κτηρίων από καλλιτέχνες και φοιτητές, χωρίς ίχνος βίας. Στην είσοδο μίας από αυτές υπάρχει μία βιβλιοθήκη όπου όλοι μπορούν να αφήσουν ή να πάρουν βιβλία… Υπάρχει μέριμνα για του καλλιτέχνες και συγγραφείς. Υπάρχει το ταμείο καλλιτεχνών Kuenstlersozialkasse (KSK) το οποίο επιχορηγείται σε ποσοστό 50% από το κράτος με σκοπό να μην υπάρχουν ανασφάλιστοι καλλιτέχνες άρα και μεγαλύτερο κόστος για προνοιακά επιδόματα στο μέλλον. Επίσης οι καλλιτέχνες έχουν μειωμένο ΦΠΑ. Bildkunst: Ο συγκεκριμένος οργανισμός συλλέγει τα δικαιώματα για γλύπτες, ζωγράφους, σκηνοθέτες, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, φωτογράφους, σκιτσογράφους και εικονογράφους και τα μοιράζει χωρίς να παρακρατά τίποτα.»
Στην Ελλάδα η… «πολιτισμένη» κα Μενδώνη απαξιώνοντας το σύνολο των καλλιτεχνών, περιφρονεί διεθνούς κύρους καλλιτέχνες και ανθρώπους του Πολιτισμού όπως ο Κώστας Γαβράς, ο Σταύρος Ξαρχάκος και ο Κων/νοςΤσουκαλάς. Το περίεργο στην περίπτωση της εκδίωξης του Τσουκαλά από τη θέση του προέδρου του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού είναι πως η κα Μενδώνη γνωρίζει πολύ καλά πως ο διανοούμενος και πανεπιστημιακός δεν είναι πρόσωπο με κομματική προέλευση. Ο καθηγητής Τσουκαλάς, ένας από τους σπουδαιότερους ανθρώπους στον χώρο της διανόησης, των πανεπιστημίων, των Γραμμάτων και των Τεχνών προσέφερε αίγλη και κύρος στο ΕΙΠ. Προετοιμάζει αδιαφανώς, υπό το σκότος της κυβέρνησης Μητσοτάκη, καλλιτεχνικές παραστάσεις που θα προσφέρει σε όποιον η ίδια θα επιλέξει, με χρήματα του ελληνικού δημοσίου, χωρίς καμία επικοινωνία και συνεννόηση με τους φορείς των καλλιτεχνών. Προετοιμάζει, ως μαιτρ της ιλαροτραγωδίας, ένα μητρώο καλλιτεχνών, αλλά χωρίς, επίσης, καμία συνεννόηση με τους καλλιτέχνες, σε ένα πλαίσιο κανονιστικών αυθαιρεσιών, όπως οι καλλιτέχνες να δηλώνουν μία μόνο ειδικότητα (!), κάτι που αντιβαίνει, πέραν της ήδη υπάρχουσας πραγματικότητας χιλιάδων τετελεσμένων έργων από καλλιτέχνες διπλής ιδιότητας, την ελευθερία (και την δεξιότητα), να δραστηριοποιείται κανείς, ταυτόχρονα, για λόγους βιοποριστικούς ως συνθέτης και στιχουργός, μουσικός και τραγουδιστής, συνθέτης και τραγουδιστής, ηθοποιός και σκηνοθέτης, σεναριογράφος και σκηνοθέτης, ζωγράφος και κεραμίστας, δάσκαλος μουσικής και συνθέτης, δάσκαλος στην Καλών Τεχνών και ζωγράφος… και πάει λέγοντας… Δηλαδή η κα Μενδώνη πετάει έξω από το εν λόγω «μητρώο», την πλειοψηφία των Ελλήνων καλλιτεχνών! Η κυβέρνηση Ν.Δ. και Μητσοτάκη επιφέρει μια πολύ σοβαρή κρίση στην ελληνική κοινωνία, εγκληματικότερη τα μάλλα, από την επιδημική, γιατί θεσμοθετεί ολοταχώς την οπισθοδρόμηση, την αδιαφάνεια, τις διακρίσεις, την κατάργηση της ίδιας της δημοκρατίας και της κοινωνικής ισότητας και δικαιοσύνης, όπου βρεθεί κι όπου σταθεί.
* Ο Νίκος Γράψας είναι μέλος του συγκροτήματος Δυνάμεις του Αιγαίου. Απόφοιτος της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ, Τμήμα Ελληνικού Πολιτισμού, του Εθνικού Ωδείου Αθήνας και του ελληνικού παραρτήματος του London Centre of Management στο πρόγραμμα Executive Diploma in Education Leadership and Management.
