Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Το 2010 εκδόθηκαν για πρώτη φορά, από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, άδειες παραγωγής για έξι αιολικούς σταθμούς στο όρος Κόχυλας της νότιας Σκύρου, σε μια παρθένα περιοχή η οποία ανήκει στη Μονή Μεγίστης Λαύρας. Από τότε μέχρι σήμερα το έργο υπόκειται σε αλλεπάλληλες διαδικασίες διαβούλευσης και το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο: το έργο δεν πρέπει να γίνει!
Στη μακριά αυτή διαδικασία έχουν πάρει μέρος, εκτός από την τοπική κοινωνία, την αυτοδιοίκηση, τους επισκέπτες του νησιού και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, το Υπουργείο Περιβάλλοντος όταν με απόφασή του καθόρισε όρους και περιορισμούς δόμησης για τις περιοχές NATURA της Σκύρου, απαγορεύοντας προσωρινά -μέχρι την έγκριση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης- την εγκατάσταση αιολικών σταθμών στην προστατευόμενη περιοχή του Κόχυλα (1) και το Συμβούλιο της Επικρατείας, όταν με απόφασή του έκρινε νόμιμη την παραπάνω Απόφαση του ΥΠΕΝ μετά από προσφυγή της ενδιαφερόμενης εταιρείας. (2)
Σήμερα, σε μια διαδικασία που ευτελίζει τους θεσμούς, επιχειρείται η έγκριση μιας νέας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Ήδη έχουν γνωμοδοτήσει αρνητικά τόσο η Διεύθυνση Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του υπουργείου Περιβάλλοντος, όσο και ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος (ΟΦΥΠΕΚΑ). (3) Την Τρίτη 22 Μαΐου συζητήθηκε το θέμα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) για να εκδοθεί η γνωμοδότησή του. Ο Δήμαρχος Σκύρου παραστάθηκε στο ΚΑΣ συνοδευόμενος από μέλος της επιτροπής αγώνα ενώ και άλλα μέλη της επιτροπής τοποθετήθηκαν διαδικτυακά. Η ομιλία του Δημάρχου προς τα μέλη του ΚΑΣ αποτυπώνει την αγάπη για τον τόπο που η τοπική κοινωνία που είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί. (4)
Αποσπάσματα της ομιλίας του Δημάρχου Σκύρου στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο
«Θα θυμάστε πως όταν φθάσατε στο οροπέδιο Άρι περικυκλωθήκατε από Σκυριανά άλογα τα οποία σας πλησίασαν για να σας καλωσορίσουν στον αδιατάρακτο χώρο τους! Αυτή τους η παρουσία ίσως αποτέλεσε τη σημαντικότερη φυσική παρέμβαση μήνυμα των τετράποδων κατοίκων του «Βουνού» της Σκύρου που για αιώνες διαβιούν στο ίδιο μέρος!…»
«Αξιότιμα μέλη, γνωρίζουμε ότι δεν θα βρούμε τις «Μυκήνες» στον «Κόχυλα» σε ότι αφορά τη δική σας αρμοδιότητα. Και για το λόγο αυτό, πέρα από την αρχαιολογική σας ειδικότητα σας καλώ να εξετάσετε το ευρύτερο πλαίσιο της παροχής γνώμης.
Και σε ότι αφορά το αρχαιολογικό κομμάτι γνωρίζετε πως η ταυτότητα ενός τόπου αποτελείται από μια σύνθεση, πολιτιστικής παράδοσης, αρχαίας ιστορίας, κηρυγμένων αρχαιολογικών τόπων, μορφολογίας του τόπου, ενασχόλησης των κατοίκων του, θρησκευτικής παράδοσης, γεωγραφικής θέσης, κλιματολογικών συνθηκών κλπ. Το κράτος εφαρμόζοντας το Σύνταγμα έχει υποχρέωση να προστατεύει τα οικοσυστήματα, την πολιτιστική κληρονομιά και τους τόπους που αποτελούν το χώρο διαβίωσης των πολιτών.
Η επιχειρούμενη επένδυση τοποθέτησης ανεμογεννητριών στη Σκύρο που έχει ξεκινήσει από το 2005 […]
Μετατρέπει το νησί σε βιομηχανική ζώνη.
Πετάει στα σκουπίδια το νησιωτικό μέτρο και την νησιωτικότητα.
Πως θα κρατηθεί ο παραδοσιακός οικισμός από την άλωση που θα σηματοδοτήσει μια βιομηχανική εγκατάσταση;
Στην περιοχή φωλιάζει ο μεγαλύτερος πληθυσμός του μαυροπετρίτη στον κόσμο που με την επένδυση απειλείται με αφανισμό. Μάλιστα σε τέτοιο σημείο αλαζονείας έχουν φθάσει που υπηρεσίες πρότειναν ως αντισταθμιστικό «όφελος», την δημιουργία τεχνικών φωλιών για τα πουλιά σε άλλα νησιά!!!
Το «Βουνό» αποτελεί τον αιώνιο φυσικό τόπο διαβίωσης του Σκυριανού αλόγου αλλά και τη βάση της κτηνοτροφίας και της κουλτούρας του τόπου.
Πως θα προστατευτεί η κτηνοτροφία το κατ’ εξοχήν επάγγελμα εκατοντάδων οικογενειών της Σκύρου;
Η παράδοση του νησιού και ο χαρακτήρας των κατοίκων του έχουν διαμορφωθεί από το φυσικό περιβάλλον. Οι τέχνες κάθε μορφής, η κεντητική, η ξυλογλυπτική, η κεραμική, η ζωγραφική, επηρεάζονται από την έμπνευση των καλλιτεχνών.
Το «Βουνό» αποτελεί τον πυρήνα της Σκυριανής παράδοσης και κουλτούρας. Πως θα προστατευτεί αυτή η παράδοση και οι επιρροές από τη Φύση όταν αυτή παραδοθεί και μετατραπεί σε βιομηχανία; Τι ακριβώς θα εμπνεύσει και ποιους θα εμπνέει πλέον;
Η οπτική ρύπανση, η βραδινή φωτορύπανση από τα αναλάμποντα κόκκινα φώτα των μηχανών θα «καταργήσουν» τον έναστρο ουρανό και τον ορίζοντα.
Κανείς από εσάς και εμάς δεν φωτογραφίζεται με φόντο διυλιστήρια, βιομηχανικές εγκαταστάσεις και κόκκινα φωτάκια όσο ωραίο ηλιοβασίλεμα να έχει η περιοχή τους!
Από το σπίτι μου στη Λιναριά τα βράδια βλέπω το δάσος από τα κόκκινα φώτα των Α/Γ που έχουν τοποθετηθεί στην Εύβοια σε απόσταση 60 χλμ!
Ένας από τους στόχους μας είναι να νιώθει ο επισκέπτης και ο κάτοικος ότι θέλει να φωτογραφίζεται με τα τοπία της Σκύρου. Διότι τα βιώνει ως το μόνο φάρμακο της Φύσης κατά του ανθρώπινου άγχους, αλλά και για να «πάρει μαζί του», στο σπίτι του, στη δουλειά του, να τα αναπολεί μέχρι να επιστρέψει κοντά τους!
Σκύρος, είναι η επαφή με το αμόλυντο, το αποκλειστικό, το προνομιακό, είτε αυτό είναι το «βουνό» , το δάσος , μια σπηλιά, μια παραλία, ο ουρανός, οι ήχοι της φύσης, το θρόισμα, ο παφλασμός, είναι αυτό που θα «πάρει» ο επισκέπτης αυτό που θα τον «κρατάει» μέχρι να ξανάρθει.
Η Σκύρος, μια κιβωτός βιοποικιλότητας, ένα νησί που συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά όλης της Ελλάδας στην έκταση της, θα αποσυντεθεί από μια τέτοια επένδυση!
Θα επιτρέψετε να συμβούν αυτές τις αλλαγές πιστεύοντας ότι ο τόπος τα πουλιά, τα ζώα και οι άνθρωποι θα μείνουν αλώβητοι;
Η διαρκής ηχορύπανση θα επηρεάσει όλα τα έμβια όντα και κανείς δεν ενδιαφέρει για την αλλαγές που ζώα και πουλιά και οι ανθρωποι θα βιώσουν. ΟΙ μηχανές θα αλλοιώσουν το τοπίο, την παράδοση, τον βιώσιμο τουρισμό, την άγρια ζωή, την αίσθηση της γνήσιας φύσης. Ο τουρισμός και τα περιπατητικά μονοπάτια θα χάσουν το νόημα τους! […]»
«H τοπική κοινωνία είναι συμπαγής και αποφασισμένη! Αντιστέκεται εδώ και 19 χρόνια! Περισσότερες από 3000 υπογραφές συγκεντρώθηκαν κατά της εγκατάστασης των ανεμογεννητριών και πάνω από 2000 κατά τη διαβούλευση για τον χαρακτηρισμό του έργου ως «στρατηγική επένδυση»!
Στη Σκύρο δεν θα αποφανθούν οι «ειδικοί» για την τοποθέτηση τους η μη. Έχουν αποφανθεί οι κατ’ εξοχήν ειδικοί, όλοι εμείς, οι κάτοικοι της Σκύρου!
Η θέση μας είναι αταλάντευτη και απλή, οι Α/Γ στη Σκύρο δεν θα τοποθετηθούν!
Και είναι και στο δικό σας χέρι να προστατέψετε το περιβάλλον από την τεχνολογική άλωση.
Ο Δήμος και οι κάτοικοι δεν μπαίνουν στη λογική των ανταλλαγμάτων ότι και να μας τάξουν, ας μην επιχειρήσει κανείς αυτή την προσπάθεια, είναι χαμένη!
Εφόσον όλους μας ενδιαφέρει το περιβάλλον που απαιτεί την ύψιστη προστασία διατηρήστε τη Σκύρο μας όπως είναι!
Και σας ζητώ, πέρα από το στενό κριτικό σας πεδίο ως αρχαιολόγοι να κρίνετε αυτή την επένδυση με την «ειδικότητα» που όλοι διαθέτουμε, αυτή του ανθρώπου, που ενώ αποτελούμε μέρος της Φύσης, ταυτόχρονα εξετάζουμε – γνωμοδοτούμε, αν θα την καταστρέψουμε!»
Παραπομπές
1) Υπουργική Απόφαση Natura Σκύρος, files.ornithologiki.gr
2) ΣΤΕ 1690/2020 – Νόμιμη η απαγόρευση εγκατάστασης αιολικού πάρκου σε προστατευόμενη περιοχή στη νήσο Σκύρο, nomosphysis.org.gr
3) Μπλόκο ΥΠΕΝ για τα αιολικά πάρκα στην «απάτητη» Σκύρο, kathimerini.gr
4) Ολόκληρη η ομιλία του Δημάρχου Σκύρου, facebook.com
