Στις αρχές του περασμένου Ιουλίου πραγματοποιήθηκε η 14η Σύνοδος Κορυφής του G20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας. Εκεί, παρόλο που η σύνθεση περιείχε τις βασικότερες δυνάμεις που αντιπαρατίθενται σε διεθνή κλίμακα (με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Ρωσία), οι ηγέτες που συμμετείχαν κατάφεραν να κρατήσουν τα προσχήματα: εξέδωσαν μια δωδεκασέλιδη κοινή διακήρυξη με 43 σημεία, συνοδευόμενη από αρκετά κοινά ανακοινωθέντα για επιμέρους θέματα. Η διακήρυξη του G20 περιείχε βέβαια κάμποσους «αστερίσκους» διαφωνιών και ήταν η πιο γενικόλογη που έχει βγει ποτέ – αλλά, και πάλι, παρουσιάστηκε ως ανέλπιστη κατάληξη.
Αντίθετα, οι 7 ηγέτες των σημαντικότερων δυτικών δυνάμεων που συναντήθηκαν στις 24-26 Αυγούστου στο Μπιαρίτς (γαλλικό τμήμα της Χώρας των Βάσκων) δεν πέτυχαν μια αντίστοιχη επίφαση, έστω, συνεννόησης. Στο G7 συμμετέχουν οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Βρετανία, ο Καναδάς, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, ενώ τις συναντήσεις παρακολουθεί και η Ε.Ε.: θεωρητικά δηλαδή πρόκειται για συμμάχους στο δυτικό στρατόπεδο. Μόνο που αυτό το στρατόπεδο θυμίζει πια περισσότερο σκορποχώρι δίχως ενιαίο σχέδιο, παρά ένα μπλοκ συγκροτημένο και ικανό να χαράσσει έναν στοιχειωδώς κοινό προσανατολισμό στη διεθνή σκακιέρα.
Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι η 45η Σύνοδος Κορυφής του G7 κατέληξε σε μια… μονοσέλιδη δήλωση, ανίκανη να καλύψει την αποδρομή που κυριαρχεί στη Δύση και τις αντικρουόμενες στρατηγικές των βασικών της δυνάμεων. Ακόμη και στο εσωτερικό καθεμιάς από αυτές, από τις ΗΠΑ ως την Ε.Ε., οι αντιπαραθέσεις παίρνουν τα τελευταία χρόνια τη μορφή ενός ιδιότυπου εμφυλίου . Έτσι τι έμεινε, τουλάχιστον σε επίπεδο εντυπώσεων, από την τελευταία συνάντηση των 7; Βασικά η απόπειρα του Γάλλου προέδρου Μακρόν, που φιλοξενούσε τη Σύνοδο Κορυφής, να εκμεταλλευθεί τα προβλήματα των εταίρων του (και πρώτα-πρώτα της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ) ώστε να πλασαριστεί ως πρωτοκλασάτος διεθνής ηγέτης που έχει προτάσεις, παίρνει πρωτοβουλίες κ.λπ.
Οι ηγέτες του G7, θεωρητικά σύμμαχοι και πυλώνες του δυτικού μπλοκ, δεν πέτυχαν στο Μπιαρίτς ούτε καν την επίφαση συνεννόησης στην οποία είχε καταλήξει η Σύνοδος του G20 τον περασμένο Ιούλιο με τη συμμετοχή Κίνας, Ρωσίας κ.ά.
Ηγέτες ενός σαθρού στρατοπέδου
Επικοινωνιακά λοιπόν ο Μακρόν βγήκε αναβαθμισμένος με τα όσα είπε και έκανε – από το υποκριτικό ενδιαφέρον του για την παγκόσμια περιβαλλοντική καταστροφή [βλ. παρακάτω] ως την αιφνιδιαστική πρόσκληση στον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών να έρθει στο Μπιαρίτς και να συνομιλήσει με τον ίδιο και με τον Γάλλο ομόλογό του. Όμως η Γαλλία μεγαλοπιάνεται, ενώ το πραγματικό ειδικό βάρος της είναι περιορισμένο, και η κυβέρνηση του Μακρόν –παρά την ουσιαστική ανυπαρξία μιας θεσμικής αντιπολίτευσης– δεν έχει ισχυρό λαϊκό έρεισμα. Μ’ αυτήν την έννοια, η ανάδειξη του Μακρόν σε «δυναμικό διεθνή παράγοντα» απλώς υπογραμμίζει από την ανάποδη τη σύγχυση και την αποσταθεροποίηση που βασανίζουν το δυτικό στρατόπεδο.
Αυτή η κατάσταση γινόταν εμφανής από την αδυναμία του Τραμπ να βρει συγκροτημένους συνομιλητές, αφού οι περισσότεροι ηγέτες έμοιαζαν περισσότερο απασχολημένοι από τα δικά τους προβλήματα και έδιναν την εντύπωση ότι δεν περιμένουν πια να προκύψει κάτι ουσιαστικό από τέτοιου είδους συναντήσεις. Με βάση και τις ανύπαρκτες πρακτικά καταλήξεις, δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι η 45η Σύνοδος Κορυφής του G7 έδωσε χειρότερη εικόνα από κάθε προηγούμενη. Οι λιγοστές αράδες της μονοσέλιδης δήλωσης για τα θέματα που απασχόλησαν τους 7 («ανοιχτό και δίκαιο εμπόριο, μεταρρύθμιση του ΠΟΕ, απλοποίηση των φραγμών, εκσυγχρονισμός της διεθνούς φορολογίας, Ιράν χωρίς πυρηνικά, ειρήνη και σταθερότητα», συν μια… μη δεσμευτική ανακοίνωση για την «ειρήνευση στη Λιβύη») δεν μπορούσαν να συγκαλύψουν τα ρήγματα, ούτε να καταλαγιάσουν τον εμπορικό πόλεμο.
Εμπορικές και γεωπολιτικές αντιθέσεις
Πέρα από τις διαφωνίες για τον τρόπο αντιμετώπισης της Κίνας, ή την κόντρα Ουάσιγκτον-Παρισιού για τον γαλλικό νόμο GAFA που φορολογεί τις μεγάλες πολυεθνικές (κυρίως αμερικανικές) εταιρίες του Διαδικτύου, ακόμη κι ο πανταχόθεν βαλλόμενος Βρετανός πρωθυπουργός Τζόνσον παραπονέθηκε στον Τραμπ για τους αμερικανικούς δασμούς σε βρετανικά προϊόντα: «Δεν τρώτε βρετανικό κρέας», του είπε μισοαστεία-μισοβαρά, και συμπλήρωσε ότι «έχετε επιβάλλει δασμούς ακόμη και σε… ράφια για το μπάνιο»! Έτσι σχετικοποιούνται και οι σχετικές ολιγόλογες δηλώσεις των 7: όπως επεσήμαναν αναλυτές του Πεκίνου που απηχούν τη γραμμή της κυβέρνησής τους για υποστήριξη μιας «νέας» παγκοσμιοποίησης, υπό κινεζική πλέον ηγεμονία, «ο Τραμπ θα χρησιμοποιήσει τους κανόνες του ΠΟΕ μόνο αν τον συμφέρουν, και θα τον μεταρρυθμίσει μόνο αν μπορεί να επιβάλει τους όρους του – αλλιώς, προτιμά να τον ξεφορτωθεί».
Το ίδιο ισχύει και για το ιρανικό πρόβλημα, καθώς η Ε.Ε. επιχειρεί να διασώσει τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, από την οποία αποχώρησαν μονομερώς οι ΗΠΑ. Αλλά και ο ίδιος ο Τραμπ εξέπεμπε αντιφατικά μηνύματα για το ίδιο θέμα: από τη μια απειλεί να τιμωρήσει το Ιράν αν αυτό δεν συνεχίσει να εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε με μια διεθνή συμφωνία την οποία οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν πια! Κι από την άλλη, ούτε έβαλε βέτο στην έλευση του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών στο Μπιαρίτς, ούτε απέρριψε μια μελλοντική συνεννόηση με το Ιράν – το οποίο μάλιστα αποκάλεσε, με τον χαρακτηριστικό τρόπο του, «καταπληκτική χώρα»! Εν ολίγοις, το G7 έδωσε μια εικόνα της δυτικής ηγεσίας να χάσκει αδύναμη μπροστά στην περιπλοκότητα των προβλημάτων και τις οξύτατες αντιθέσεις μεταξύ των δυτικών δυνάμεων και στο εσωτερικό καθεμιάς από αυτές, «υποσχόμενη» έτσι τη διαιώνιση της αποσταθεροποίησης και της αστάθειας…
Βλ. άρθρο «G20: Αδιεξόδων συνέχεια» (φύλλο 462, σελ. 16-18).
Ο μεγάλος απών
Η Ρωσία (που αποκλείστηκε το 2014, κι έτσι το G8 ξανάγινε G7) έλαμψε δια της απουσίας της. Το γεγονός αυτό υπογράμμιζαν οι «διαρροές» από την αμερικανική και γαλλική αντιπροσωπεία, που καθεμιά με τον τρόπο της αποκάλυπτε ότι διεξάγονται εντατικά υπόγεια παζάρια ώστε να βρεθεί ένας εύσχημος τρόπος για να επιστρέψει η Μόσχα στον «θεσμό». Στην επιδίωξη αυτή πρέπει να ενταχθεί και το μοναδικό συγκεκριμένο αποτέλεσμα της Συνόδου του Μπιαρίτς: η δέσμευση Γαλλίας και Γερμανίας να συγκαλέσουν σύντομα μια συνάντηση με τη Ρωσία και την Ουκρανία ώστε να εκλείψουν οι λόγοι αποκλεισμού της Μόσχας. Η απόφαση αυτή προκάλεσε δυσμενή σχόλια στις ΗΠΑ από τους αντιπάλους του… ρωσόφιλου Τραμπ, που επιδιώκουν να κρατήσουν ανοιχτό το μέτωπο με τη «ρωσική αρκούδα» και άρα θεωρούν ότι πρόκειται για συμπαιγνία με στόχο να «πέσει στα μαλακά ο αυταρχικός Πούτιν»…
Η Αντισύνοδος των κινημάτων
Πάνω από 13 χιλιάδες Γάλλοι αστυνομικοί και χωροφύλακες, με τη στήριξη και στρατιωτικών μονάδων, και χιλιάδες ακόμη Ισπανοί στρατοχωροφύλακες στην άλλη πλευρά των συνόρων, κινητοποιήθηκαν για να εξασφαλίσουν ένα… ήρεμο τριήμερο στους ηγέτες του G7. Αυτοί τουλάχιστον τα κατάφεραν: η Αντισύνοδος που οργάνωσαν οι οικολογικές οργανώσεις, τα Κίτρινα Γιλέκα, τα κοινωνικά κινήματα και η βασκική Πατριωτική Αριστερά (αξίζει εδώ να σημειωθεί η απουσία των «μεγάλων» ευρωπαϊκών οργανώσεων και κομμάτων που παραδοσιακά συμμετείχαν σε αντίστοιχες κινητοποιήσεις στο παρελθόν…) περιορίστηκε δια της βίας σε μια γειτονική κωμόπολη, και οι φωνές των χιλιάδων διαδηλωτών δεν έφτασαν στο ιστορικό και υπερπολυτελές Hotel du Palais του Μπιαρίτς, όπου έλαβε χώρα η Σύνοδος Κορυφής.
Για να επιτευχθεί αυτό προηγήθηκε η… παραδοσιακή δυσφημιστική και εκφοβιστική καμπάνια στα ΜΜΕ, την οποία ακολούθησε η εξίσου παραδοσιακή καταστολή: χρήση δακρυγόνων και γκλομπ, πάνω από εκατό προληπτικές προσαγωγές, δεκάδες συλλήψεις διαδηλωτών (ακόμη και δημοσιογράφων και παρατηρητών από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων), και ταχύτατες καταδίκες ορισμένων συλληφθέντων από ειδικά αυτόφωρα δικαστήρια σε φυλάκιση χωρίς δικαίωμα αναστολής ή εξαγοράς – εδώ φάνηκε η «τεχνογνωσία» που έχουν αποκτήσει οι γαλλικές κατασταλτικές και δικαστικές αρχές από την αντιμετώπιση των Κίτρινων Γιλέκων! Ενδεικτικά, τρεις από τους καταδικασθέντες κατηγορήθηκαν ότι «θα(!) συμμετείχαν σε απαγορευμένη συγκέντρωση με σκοπό την πρόκληση επεισοδίων». Αυτά όσον αφορά την ανεκτικότητα της δυτικής μεταδημοκρατίας…
Παρ’ όλα αυτά η εικόνα του οικοδεσπότη Μακρόν ως πρωταθλητή της οικολογικής ευαισθησίας με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές στον Αμαζόνιο (και την καλοστημένη αντιπαράθεσή του με τον ακροδεξιό Βραζιλιάνο πρόεδρο Μπολσονάρου) μουτζουρώθηκε, όσο κι αν τα γαλλικά ΜΜΕ φρόντισαν να το περάσουν στα ψιλά: μεταξύ άλλων, οι ιθαγενείς της γαλλικής αποικίας της Γουιάνας κατήγγειλαν τον Μακρόν ως μέγα υτοκριτή και καταστροφέα των δασών τους. Το Μεγάλο Συμβούλιο των Αυτοχθόνων Λαών καταδίκασε την αποικιακή Γαλλία για τις άδειες εκμετάλλευσης που έχει παραχωρήσει σε εξορυκτικές πολυεθνικές εταιρίες στο «γαλλικό» τμήμα του Αμαζονίου. Σύμφωνα με τους ιθαγενείς, η γαλλική αποικιακή διοίκηση έχει παραχωρήσει 360.000 εκτάρια τροπικού δάσους της Γουιάνας για εξορύξεις! Πράγματι, πολύ «οικολόγος» ο Μακρόν…
