Οι δανειστές όρισαν το «καθηκοντολόγιο» της νέας κυβέρνησης και πιέζουν για ταχεία συμμόρφωση υπό την απειλή bail in και χρέους
Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Το πόσο συμβατή (για την ακρίβεια ασύμβατη) είναι η δημοκρατία με τα μνημόνια και τους «σεβαστούς» κανόνες της Ευρωζώνης αποδεικνύεται απ’ όσα συντελούνται εδώ και έναν και πλέον μήνα. Από τις 28/8 (μέρα προκήρυξης των εκλογών) μέχρι σήμερα (2/10, μέρα ορκωμοσίας των νέων βουλευτών), Βουλή δεν υφίσταται. Τόσο η υπηρεσιακή όσο και η νέα κυβέρνηση, αν και χωρίς ψήφο εμπιστοσύνης, «έτρεξαν» σειρά προαπαιτουμένων του 3ου Μνημονίου, με απλές εγκυκλίους. Το Euro Working Group χθες έβγαλε και το «καθηκοντολόγιο» της άορκης Βουλής και της άνευ ψήφου εμπιστοσύνης κυβέρνησης για το επόμενο τρίμηνο. Η μνημονιακή συμπολίτευση, που υποδύεται την αντιπολίτευση, διαμηνύει ότι δεν θα ψηφίσει κανένα νέο φόρο, πράγμα περιττό, αφού η ψήφος της στο Μνημόνιο ήταν αρκετή για να επιβληθούν ήδη αρκετοί από τους νέους φόρους.
Η θλιβερή εικόνα ενός Κοινοβουλίου που διασύρεται επικυρώνοντας Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου και νομοθετήματα με την προέγκριση των δανειστών θα συνεχιστεί όπως ακριβώς την ξέρουμε από το 2010. Τη Δευτέρα θα κατατεθεί ένα προσχέδιο Προϋπολογισμού 2015 και θα αναγνωσθούν οι προγραμματικές δηλώσεις. Ωστόσο, το αληθινό προγραμματικό πλαίσιο του επόμενου τριμήνου θα καθοριστεί στο Eurogroup που γίνεται την ίδια μέρα στις Βρυξέλλες, όπως και στην επόμενη συνεδρίαση του οργάνου, αρχές Νοεμβρίου. Το χρονοδιάγραμμα των 48 προαπαιτούμενων για την εκκίνηση της πρώτης αξιολόγησης και για την εκταμίευση της δόσης των 3 δισ. που σε αδρές γραμμές ορίστηκε χθες, δεν είναι το κρισιμότερο ζήτημα. Κρισιμότερο, από την πλευρά των δανειστών, είναι ότι μέχρι τη συνεδρίαση του Eurogroup της 9/11 τα προαπαιτούμενα της λίστας πρέπει να είναι νομοθετημένα και υλοποιούμενα.
Ο εκβιασμός του bail in
Το καινούργιο στοιχείο εκβιασμού που έχουν θέσει οι δανειστές σε αυτό το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα είναι ότι, πέραν της δόσης των 3 δισ., αυτό που κρίνεται μέχρι τέλη Νοεμβρίου είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η αποδέσμευση των επιπλέον 15 δισ. του δανείου που προορίζονται γι’ αυτήν. Αν αυτή δεν ολοκληρωθεί εντός του 2015, τότε θα γίνει με βάση τους κανόνες του bail in για την εξυγίανση των τραπεζών (Οδηγία BRRD) που τίθεται σε ισχύ από 1/1/2016. Ήτοι, με τη επιβάρυνση μετόχων, ομολογιούχων και καταθετών.
Ο εκβιασμός της ανακεφαλαιοποίησης προκύπτει σαφέστατα και από απάντηση της επικεφαλής του εποπτικού βραχίονα της ΕΚΤ, του SSM, Ντανιέλ Νουί, σε πονηρή ερώτηση ευρωβουλευτή των Πρασίνων (των νέων συμμάχων του ΣΥΡΙΖΑ στην «Ευρώπη που αλλάζει»). Ο ευρωβουλευτής Σβεν Γκιέγκολντ ρωτάει αν προβλέπεται «προληπτική» δέσμευση ομολόγων και καταθέσεων σε ελληνικές τράπεζες ενόψει bail in. Και η Ντανιέλ Νουί απαντά ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί πριν την 1/1/2016. Δηλαδή, μπορεί να συμβεί αν η ανακεφαλαιοποίηση δεν ολοκληρωθεί στο ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα του προσεχούς τριμήνου.
Το παιχνίδι του ΔΝΤ
Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν είναι το μοναδικό στοιχείο εκβιασμού της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ. Ένας δεύτερος μοχλός πίεσης είναι η συμμετοχή του ΔΝΤ στο νέο δάνειο των 86 δισ., από το οποίο τα 26 δισ. μένουν «ορφανά». Το ΔΝΤ στο πεδίο αυτό επαναλαμβάνει τον εαυτό του, αν και με αναβαθμισμένο εξοπλισμό. Όπως το 2012 για τη συμμετοχή του στο δεύτερο δάνειο είχε απαιτήσει από τους Ευρωπαίους να εγγυηθούν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, αποσπώντας απλώς μια πολιτική δέσμευση, έτσι και τώρα ζητεί όχι δέσμευση, αλλά συντελεσμένη αναδιάρθρωση. Και μάλιστα βαθιά. Όπως προκύπτει από διαρροές «εγγράφων εργασίας» αναλυτών του ΔΝΤ, το Ταμείο θεωρεί ανεπαρκή τα σενάρια επιμήκυνσης του ελληνικού χρέους στα οποία περιορίζονται Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και πιέζει για αναδιάρθρωση από την οποία θα προκύπτει όφελος τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ. Πράγμα αδύνατο χωρίς ονομαστικό κούρεμα και αδιανόητο για τους Ευρωπαίους δανειστές.
Η συναλλαγή που επιδιώκει το ΔΝΤ είναι απλή. «Αν θέλετε να αναλάβω δάνειο 26 δισ., θα βάλετε κι εσείς βαθύτερα το χέρι στην τσέπη». Και το πλεονέκτημα που διαθέτει σ’ αυτή τη συναλλαγή είναι η έκθεση βιωσιμότητας του χρέους που δόθηκε μεν στη δημοσιότητα στις παραμονές του δημοψηφίσματος, αλλά δεν έχει κατατεθεί επίσημα στο «κλαμπ των δανειστών», του οποίου τυπικά το ΔΝΤ δεν είναι μέλος προς το παρόν. Όταν όμως κατατεθεί, θα ληφθεί υπ’ όψιν.
Για να κατανοηθεί το νόημα αυτής της διελκυστίνδας είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε τις δηλώσεις Λαγκάρντ, λίγες μέρες μετά το δημοψήφισμα, όταν ρωτήθηκε γιατί δημοσιοποίησε την έκθεση: «Ο λόγος που δημοσιεύσαμε τη μελέτη βιωσιμότητας του χρέους ήταν διότι μία ανάλυση δύο σελίδων αναρτήθηκε σε ιστοσελίδα την οποία οι Έλληνες πολίτες συμβουλεύονταν για να καθορίσουν τη στάση τους στο δημοψήφισμα. Αυτή είχε παραχθεί από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και για όσους γνωρίζετε το ΔΝΤ, δεν είναι αυτός ο τυπικός τρόπος με τον οποίο εμείς ετοιμάζουμε μία ανάλυση βιωσιμότητας. Θεωρήσαμε, λοιπόν, ότι θα ήταν ειλικρινές και διαφανές να δημοσιοποιήσουμε επίσης τη δική μας ανάλυση, ώστε όλοι να έχουν πρόσβαση σε αυτή. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι χρησιμοποιήθηκε και από τις δύο πλευρές (σ.σ. ΣΥΡΙΖΑ και Ευρωπαίους δανειστές) με το ίδιο ταλέντο και επιτυχία και είμαστε περήφανοι που βλέπουμε μία μελέτη βιωσιμότητας του χρέους να μπορεί να γίνει το πιο περίεργο έγγραφο προπαγάνδας στο κόσμο».
Σε γεωπολιτική μέγγενη
Φυσικά, θα ήταν η αφέλεια να πιστέψει κανείς ότι το ΔΝΤ είναι ο «καλός» αυτής της διελκυστίνδας. Για μια ακόμη φορά ζούμε το deja vu του πειράματος που παίχτηκε το 2011-2012, με κορύφωση το PSI. Μόνο που τώρα στο πείραμα προβάλλονται πιο περίπλοκα γεωπολιτικά και γεωοικονομικά στοιχεία. Τα οποία μπορεί να ξεκινούν από την αμερικανική «επίθεση» στη Volkswagen και να φτάνουν στη διαχείριση της συριακής ή της ουκρανικής κρίσης.
Απ’ αυτή την άποψη ίσως είναι διδακτικός ο απολογισμός της επίσκεψης Τσίπρα στις ΗΠΑ. Υποτίθεται ότι ο πρωθυπουργός έσπευσε στη Νέα Υόρκη εις άγραν συμμάχων στο θέμα του χρέους. Κι ενώ πριν από ένα μήνα η χώρα στάθηκε απέναντι στους φυσικούς της συμμάχους, τις 136 αναπτυσσόμενες χώρες του ΟΗΕ που υπερψήφισαν το ψήφισμα για τους κανόνες αναδιάρθρωσης κρατικών χρεών, τώρα βρέθηκε να εκλιπαρεί τη στήριξη ΔΝΤ και ΗΠΑ που επανέφεραν τις πάγιες απαιτήσεις τους για πλήρη ευθυγράμμιση σε όλα τα πεδία της στρατηγικής τους.
Σκίτσο: Ιωάννα Φέτση
