Στις 18/2 συνέπεσαν στην Αθήνα δύο εκδηλώσεις περίπου ίδιου προσανατολισμού και στόχευσης σχετικά με κρίσιμα γεωπολιτικά ζητήματα. Η πρώτη διοργανώθηκε από «Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη» με θέμα «Προϋποθέσεις για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο». Η πρόεδρος του «Δικτύου» κ. Άννα Διαμαντοπούλου άνοιξε εκδήλωση στην οποία πήραν μέρος οι πρέσβεις των ΗΠΑ κ. Τζ. Πάιατ, της Τουρκίας κ. Μπουράκ Οζουγκεργκίν και του Ισραήλ Γιόσι Αμράνι στην Ελλάδα. Μαζί τους και ο Διευθυντής Πολιτικών Υποθέσεων του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Κυριάκος Λουκάκης. Στην συνέχεια πήραν τον λόγο και οι Ευ. Αποστολάκης (πρώην υπουργός Εθνικής Άμυνας), Παύλος Αποστολίδης (πρέσβη επί τιμή), Άννα Διαμαντοπούλου (πρώην υπουργός και νυν πρόεδρος «Δικτύου») και Δημήτρης Καιρίδης (καθηγητής διεθνών σχέσεων και νυν βουλευτής της Ν.Δ.).
Η δεύτερη εκδήλωση που έγινε στο Ωδείο Αθηνών ήταν αυτή που διοργάνωσε το γνωστό ΕΛΙΑΜΕΠ με συμμετοχή των Γιώργου Παπανδρέου, της Ντόρας Μπακογιάννη, του Γιώργου Κατρούγκαλου και του Χρήστου Ροζάκη, που επιχείρησαν να δώσουν απάντηση στο ερώτημα εάν, κατά πόσο και υπό ποίες προϋποθέσεις «μας συμφέρει η Χάγη;». Την συζήτηση συντόνισε ο κ. Λ. Τσούκαλης
Τόσο ο πρώην πρωθυπουργός ΓΑΠ όσο και η πρώην υπουργός Εξωτερικών κ. Μπακογιάννη πήραν θέση «ενάντια σε όσους θέλουν να μετατρέψουν την εξωτερική πολιτική σε πεδίο λαϊκισμού».
Η Μεγάλη Βρετάνια έχει πιένες…
Η πρώτη εκδήλωση είχε γενικότερο χαρακτήρα για το τι συμβαίνει στην περιοχή και είχε μια πιο «πανοραμική» ματιά. Προκλήθηκε και πρόσθετο ενδιαφέρον από την παρουσία τριών πρεσβευτών (ΗΠΑ, Τουρκίας και Ισραήλ) γεγονός όχι τόσο συνηθισμένο. Στην αίθουσα της εκδήλωσης ήταν πάνω από 500 άτομα μεταξύ των οποίων και ο Κ. Σημίτης. Στην εκδήλωση κυριάρχησε η ιδέα της «συμπερίληψης» και αποσκοπούσε στο να λειανθεί το έδαφος για την αποδοχή της Τουρκίας στο ενεργειακό παιχνίδι στην περιοχή και στην υποδοχή της χωρίς μεγάλες τριβές. Σ’ αυτό έσπρωχνε ο Αμερικανός πρέσβης Τζ. Πάιατ. Ο Τούρκος πρέσβης θέλησε να δείξει πως δεν υπάρχει καμία διευθέτηση χωρίς την Τουρκία κι ότι η χώρα του θα υπερασπισθεί τις θέσεις της σθεναρά. Ο Ισραηλινός πρέσβης αναφέρθηκε στη ρευστότητα της περιοχής και έδωσε έμφαση στο ότι σε πολλές εστίας έντασης το Ισραήλ δεν έχει ανάμιξη, παρόλο που το παλαιστινιακό ζήτημα δημιουργεί πολλές εντάσεις. Μετά τις ομιλίες των πρέσβεων έγινε συζήτηση με παρεμβάσεις των Αποστολάκη, Αποστολίδη, Διαμαντοπούλου και Καιρίδη
Το ΕΛΙΑΠΕΠ ως μασέρ και το υπερόπλο του «διεθνούς δικαίου»
Αφού χρειάζεται ένα γερό «μασάζ» η κοινή γνώμη για να δεχθεί, χωρίς κλυδωνισμούς, τις προτάσεις και τις παραχωρήσεις προς την Τουρκία –που εισηγούνται οι μεγάλες δυνάμεις και το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα–, το ΕΛΙΑΜΕΠ, ως ευαγές ίδρυμα, έχει αναλάβει μεγάλο βάρος αυτής της δουλείας. Έτσι με την εκδήλωση «Μας συμφέρει η Χάγη» θέλησε να προσφέρει επιχειρηματολογία στην πρόταση αυτή. Η Ντ. Μπακογιάννη, στις παρεμβάσεις της, τα έβαλε με τις απόψεις που θεωρούν ηττοπαθή και ενδοτική την πρόταση προσφυγής στο Δικαστήριο της Χάγης.
Όπως αναμενόταν, όλοι οι ομιλητές υποστήριξαν το δρόμο που πάει προς Χάγη, συνομολογώντας ότι πρέπει να στρωθεί αυτός ο δρόμος με: θαρραλέο διάλογο με την Τουρκία, διερευνητικές επαφές, συνυποσχετικό, Δικαστήριο Χάγης. Άρα καμία μονομερής ενέργεια που μπορεί να έβλαπτε την πορεία αυτή, καμία «μαξιμαλιστική» πρωτοβουλία.
Από όλους τονίστηκε ότι η Ελλάδα έχει ένα ισχυρό υπερόπλο, το διεθνές δίκαιο. Χωρίς απόδειξη. Αξιωματικά. Τώρα που το γράφουν αυτό οι ΗΠΑ, η Τουρκία, η Ε.Ε., το Ισραήλ κ.λπ. είναι άλλο ζήτημα. Εμείς πάντως το έχουμε και νομίζουμε ότι κάποτε θα μας αναγνωριστεί… Αφού έχουμε υπερόπλο, επιμένουμε στο διάλογο, στις διερευνητικές, στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και τέλος στην Χάγη. Και δεν κερδίζουμε! Αλλά σβήνουμε έναν βραχνά που μας ταλανίζει 50 χρόνια, ακόμα κι αν πρέπει για αυτό να παραδώσουμε μέρος της κυριαρχίας μας. Τι άλλο να κάνουμε;
Στιγμιότυπα και παρεμβάσεις
Τζ. Πάιατ, πρέσβης ΗΠΑ
Στην ομιλία του κατέδειξε την πολυπλοκότητα των σχέσεων στην περιοχή, εξετάζοντας δύο βασικές πλευρές: την περιφερειακή ασφάλεια και την ενέργεια. Αναφερόμενος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καλωσόρισε την επανέναρξη της διαδικασίας των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Υπογράμμισε ιδιαίτερα το ρόλο που έπαιξε στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις ο Ευ. Αποστολάκης και τόνισε πως οι ΗΠΑ και η Ελλάδα συμφωνούν στη διατήρηση της συνεργασίας με μία σύμμαχο στο ΝΑΤΟ όπως η Τουρκία.
Για την Ανατολική Μεσόγειο υποστήριξε την προοπτική ενός «κοινού χώρου αερίου», επιμένοντας ότι το σημαντικότερο είναι να γίνει «όσο περισσότερο συμπεριληπτική γίνεται η συζήτηση».
Ευ. Αποστολάκης, πρώην υπουργός Άμυνας
«Να ξεπεράσουμε τους εαυτούς μας, να βάλουμε νερό στο κρασί μας για να προσεγγίσουμε μια λύση», και κάλεσε «να υπάρχει δίαυλος επικοινωνίας με πρόθεση να βρούμε λύση».
Δ. Καιρίδης, βουλευτής Ν.Δ.
«Ο πραγματικός διαχωρισμός είναι μεταξύ αυτών που είναι ειλικρινείς και εκείνων που ψαρεύουν στα θολά νερά της πατριδοκαπηλίας».
Μ. Οζούγκεργκιν, πρέσβης Τουρκίας
«Η Άγκυρα δεν γίνεται να αποκλειστεί από την ενεργειακή εξίσωση της Μεσογείου και αποκήρυξε ως παράνομες της οριοθετήσεις ΑΟΖ στις οποίες έχει προχωρήσει η Κυπριακή Δημοκρατία».
Συνεχάρη μάλιστα τους διοργανωτές που συγκέντρωσαν στην ίδια αίθουσα τους εκπροσώπους τριών χωρών που δεν έχουν επικυρώσει τη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (υπονοώντας την Τουρκία, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ). Είδες και χιούμορ…
Στιβαρή η Ντόρα Μπακογιάννη
Απέναντι σε όσους έκαναν παρατηρήσεις ή ερωτήσεις για τα όσα είχαν λεχθεί από τους ομιλητές ξεκαθάρισε: «Μούτρα κάνεις στον άνδρα σου, όχι στην εξωτερική πολιτική». Εννοώντας πως αν θέλουμε Χάγη, διάλογο και ΜΟΕ, τότε μην γκρινιάζουμε πολύ και μην κάνουμε μούτρα. Να δείχνουμε άνετοι και ότι «το έχουμε»….
«Γράφεται ότι αν πιστεύεις στην προσφυγή στη Χάγη είσαι μειοδότης. Αυτό αδυνατίζει την ουσία. Η Ελλάδα που πιστεύει στο διεθνές δίκαιο τι θα κερδίσει με τη μη αποδοχή της Χάγης; Έχουμε την άμυνά μας, τις συμμαχίες μας αλλά το μεγάλο όπλο είναι το Διεθνές Δίκαιο».
«Να ξεκινήσει ένας διάλογος, να μειωθεί η ένταση, να προχωρήσουν οι διερευνητικές επαφές, να συμφωνήσει η Τουρκία ότι είναι προς όφελός της μια τέτοια λύση – γιατί έχει απλωθεί πολύ με την εξωτερική της πολιτική».
Και ο ΓΑΠ…
«Δεν είδα καμιά αρνητική εξέλιξη όταν είχαμε μια ξεκάθαρη συζήτηση με την Τουρκία, προβάλλοντας τα θέματά μας»
Αναφερόμενος δε στην επιλογή της Χάγης, εκείνος ξεκαθάρισε ότι «η διαδικασία για πιθανή προσφυγή στη Χάγη για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ μπορεί να είναι επωφελής στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πολυδιάστατης στρατηγικής», με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα «θα έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων», αλλά και με την επίγνωση ότι «μια προσφυγή στη διεθνή δικαιοσύνη ευνοεί συνήθως ισορροπημένες και όχι μαξιμαλιστικές λύσεις».
Ο κ. Ροζάκης (1)
Ανάφερε ότι αισθάνεται καλά σε μια συγκέντρωση με τα ιερά τέρατα της ελληνικής διπλωματίας (ΓΑΠ, Μπακογιάννη, Τσούκαλης). Επεσήμανε ότι οι ελληνικές θέσεις είναι «μαξιμαλιστικές»: Θέλουμε ΑΟΖ μέχρι την Κύπρο, θέλουμε 12 μίλια παντού, και θέλουμε, εναέριο χώρο μεγαλύτερο από αιγιαλίτιδα ζώνη. Αυτά τα τρία μεγάλα αμαρτήματα μόνο μέσα από δικαστήριο θα λυθούν. Μήπως είμαστε κατηγορούμενοι σαν χώρα και δεν το ξέραμε;
Ο κ. Ροζάκης (2)
Αν πάμε στην Χάγη, είπε ο κ. Ροζάκης, «βεβαίως η Ελλάδα δεν θα πετύχει όσα περιμένει». Έχει να κερδίσει κάτι. Βεβαίως: «Ένα προσόν. Θα κλείσει ένα καρκίνωμα αβεβαιότητας που την βασανίζει 50 χρόνια»…
«Για να βρούμε μια κοινή συνισταμένη με την Τουρκία, πρέπει να ξεκινήσουμε ξανά τις διερευνητικές επαφές και να τις εξαντλήσουμε επιτυχώς. Καλό είναι να ξεκινήσουμε ξανά τις διερευνητικές, να δούμε που πάμε».
Δεν είναι να απορούμε που πολλοί υποστήριξαν ότι ο κ. Ροζάκης κινείται σε γραμμή Ερντογάν…
Και βέβαια Γ. Κατρούγκαλος…
«Η μόνη ρεαλιστική προοπτική επίλυσης της διαφοράς πρέπει να αποδέχεται την ένταξη της άλλης πλευράς στην ενεργειακή εξίσωση της Ανατολικής Μεσογείου, με προϋπόθεση το σεβασμό των κανόνων του Δικαίου της Θάλασσας, σε συνδυασμό με αποφασιστική, ενεργητική δική μας πολιτική σε όλα τα επίπεδα ούτως ώστε η Τουρκία να έχει πλήρη συνείδηση ότι μόνο έτσι μπορεί να κερδίσει και ότι αντίθετη πολιτική της θα την οδηγήσει σε υποβάθμιση της διεθνούς θέσης της και σε κίνδυνο να αποκλειστεί εντελώς από τα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου».
