Παραδόξως, αυτό το διεθνές πολιτικό- χρηματοπιστωτικό χάπενινγκ έγινε ένα ακόμη πεδίο «μάχης» ανάμεσα στο ΔΝΤ και την ευρωπαϊκή ηγεσία.
Μήλον της έριδος, για μια ακόμη φορά, η Ελλάδα. Η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ επέλεξε το βήμα του Τόκιο για να επισημοποιήσει, στο ανώτατο δυνατό επίπεδο, τη σύγκρουση που σοβεί ανάμεσα στον «παγκόσμιο τοκογλύφο» και την ευρωπαϊκή ελίτ. Για την ακρίβεια ένα μέρος της, αυτό που εκπροσωπούν ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκαγκ Σόιμπλε και οι κορυφαίοι Γερμανοί τραπεζίτες. Η Κριστίν Λαγκάρντ προέβαλλε, μέσω του ελληνικού παραδείγματος, το τρίπτυχο απαιτήσεων του ΔΝΤ από την ευρωπαϊκή ηγεσία, ενόψει της συνόδου κορυφής της ερχόμενης εβδομάδας και των δύο επόμενων συνόδων, του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου. Το τρίπτυχο συνίσταται στις λέξεις: νέο κούρεμα χρέους, επιμήκυνση στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής, ελάφρυνση της θανατηφόρας δόσης λιτότητας.
Η έκθεση του ΔΝΤ
Είχε προηγηθεί η δημοσίευση της έκθεσης του ΔΝΤ για την παγκόσμια ανάπτυξη, αλλά και την ελληνική οικονομία, στην οποία ούτε λίγο ούτε πολύ μηδενίζεται το κοντέρ: όλη η διαπραγμάτευση της τρόικας με την τρικομματική κυβέρνηση για τα μέτρα εξόντωσης της ελληνικής κοινωνίας, το πακέτο των 13,5 δισ. ευρώ και πλέον, γίνεται σε λάθος βάση. Η ύφεση θα είναι μεγαλύτερη από την αρχική εκτίμηση, η δημοσιονομική απόδοση των μέτρων πολύ μικρότερη και το χρέος επ’ ουδενί δεν πρόκειται να πλησιάσει το πολυπόθητο 120% του ΑΕΠ μέχρι το 2020. Ο χρόνος δημοσιοποίησης της έκθεσης είχε και μια ενδιαφέρουσα σημειολογία. Τα στοιχεία γίνονταν γνωστά και προκαλούσαν… ανατριχίλες στις αγορές και στους εν Αθήναις ενδιαφερόμενους την ώρα που αναμενόταν στο κλεινό –και αποκλεισμένο- άστυ η Σιδηρά Κυρία της γερμανικής καγκελαρίας, η από μηχανής θεά κα Μέρκελ. Η οποία δεν είχε να προσφέρει τίποτα στην τρόικα εσωτερικού πέρα από συμπάθεια.
Η σύγκρουση κορυφής μεταξύ ΔΝΤ και ευρωπαϊκής ηγεσίας εκδηλώνεται ενώ η Ε.Ε. έχει μπροστά της έναν διπλωματικό μαραθώνιο τριών συνόδων στις οποίες θα πρέπει να επιτευχθεί ένας πολυμερής συμβιβασμός στα θέματα της δημοσιονομικής και τραπεζικής ενοποίησης. Ο συμβιβασμός περιλαμβάνει επίσης τον τρόπο που θα ενταχθούν στο μηχανισμό διάσωσης οι υποψήφιοι πρώτοι «πελάτες» του άρτι εγκαινιασθέντος ESM, η Ισπανία, η Κύπρος και ενδεχομένως η Σλοβενία και η Ιταλία. Η νέα αρχιτεκτονική της διάσωσης, εκτός από υπερβολικές δόσεις λιτότητας για τις κοινωνίες, προϋποθέτει και το ΔΝΤ ως εταίρο, τουλάχιστον ως σύμβουλο, αλλά ενδεχομένως και με συμπληρωματική χρηματοδότηση.
Ωστόσο, ούτε η αμερικανική ηγεσία –που μέχρι τις εκλογές προτιμά να παγώσουν τα πάντα- ούτε οι αναπτυσσόμενες χώρες που εξελίσσονται σε βασικούς χρηματοδότες του ΔΝΤ έχουν διάθεση να αυξήσουν τα κόστη και τα ρίσκα τους έναντι της Ευρώπης.
Γεωπολιτικό παίγνιο
Η ηγεσία του ΔΝΤ, λοιπόν, εκπροσωπώντας κυρίως τους Αμερικανούς και τους αναπτυσσόμενους, στέλνει στους Ευρωπαίους το μήνυμα: ή επωμίζεστε περισσότερα κόστη για τη σωτηρία του ευρώ, ή το ΔΝΤ παίρνει διαζύγιο από την Ευρωζώνη. Με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη συνέχιση χρηματοδότησης και της Ελλάδας.
Το μήνυμα αφορά κυρίως τη Γερμανία και τη Μέρκελ προσωπικά. Επί της ουσίας, από τη Γερμανίδα καγκελάριο ζητείται να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς της με εκείνο το τμήμα της γερμανικής ελίτ που δεν θέλει να διακινδυνεύσει τίποτα από την ηγεμονία της στην Ευρώπη. Για τους υπερατλαντικούς εταίρους της κ. Μέρκελ αυτή η ηγεμονία τίθεται υπό όρους και εκπτώσεις. Το ΔΝΤ, η κυβέρνηση Ομπάμα και πολύ περισσότερο μια κυβέρνηση Ρόμνεϊ, αν προκύψει από τις εκλογές του Νοεμβρίου, αλλά και οι άλλοι αστέρες του διεθνούς καπιταλισμού θέλουν μια «δίκαιη μοιρασιά» και της οικονομικής ισχύος, και της πολιτικής επιρροής. Ένα πολυσύνθετο γεωπολιτικό παιχνίδι παίζεται ερήμην των λαών και, κυρίως, εις βάρος τους. Τόσο ώστε να αναρωτιέται κανείς αν η αναφορά της Λαγκάρντ στο «χρέος των πλουσίων χωρών που έχει φτάσει σε επίπεδα πολέμου» είναι απλή διαπίστωση ή εμπεριέχει και μια απειλή.
Οι απρόσμενοι «φίλοι»
Σε κάθε περίπτωση, αυτή η σύγκρουση κορυφής που ξεκινά από την Αθήνα, από τις συναντήσεις της τρόικας με τους υφισταμένους της υπουργούς, και απλώνεται σε πολλές καπιταλιστικές μητροπόλεις δεν γίνεται για λογαριασμό των κοινωνιών. Θα ήταν αφελές να πιστέψει κανείς ότι το ΔΝΤ, ο βασικός εισηγητής των προγραμμάτων κοινωνικής καταστροφής σε δεκάδες χώρες του κόσμου, ξαφνικά αποφάσισε να κάνει την αυτοκριτική του και να αλλάξει ρότα. Η επιχειρηματολογία του για τη δόση λιτότητας που αντέχουν οι κοινωνίες δεν εκπροσωπεί τις ίδιες, αλλά ένα τμήμα της καπιταλιστικής ελίτ η οποία ανησυχεί περισσότερο για τη μακροπρόθεσμη κυριαρχία ή για τους συστημικούς κινδύνους που προκύπτουν από κάποιες νεοφιλελεύθερες «ακρότητες» και λιγότερο για το ευαγγέλιο της δημοσιονομικής ορθοδοξίας που επιθυμεί να επιβάλει η Γερμανία στην Ευρωζώνη. Από αυτό προκύπτει και το παράδοξο να συντάσσεται στην πλευρά των «αντι-μερκελιστών» (πιο ακριβές θα ήταν: «αντι-σοϊμπλιστών») ένα ετερόκλητο πλήθος που ξεκινά από τη Λαγκάρντ, τους Αμερικανούς πολιτικούς και τους ηγέτες του λεγόμενου ευρωπαϊκού Νότου και φτάνει στα γερμανικά οικονομικά ινστιτούτα, τους Έλληνες τραπεζίτες, τις επιχειρήσεις που εκβιάζουν φορολογική εύνοια μεταναστεύοντας σε άλλες χώρες, και στον πρόεδρο του ΣΕΒ ο οποίος «κατήγγειλε ευθαρσώς» ενώπιον της Μέρκελ την «ακραία λιτότητα» του Μνημονίου. Όσοι ανησυχούν μήπως όλοι αυτοί, ξαφνικά, έγιναν… φίλοι μας, ας ρωτήσουν τον κ. Δασκαλόπουλο και αυτούς που εκπροσωπεί αν θα κάνουν «αντίσταση» στην τρόικα δίνοντας αυξήσεις στους υπαλλήλους τους…
