Βρισκόμαστε σε μια περίεργη στιγμή αυτού του αξιοσημείωτου κινήματος. Υπήρξε ποτέ κίνημα τόσο διαδεδομένο, χωρίς ωστόσο να έχει θέσει αιτήματα;
Από την άλλη, το κίνημα Οccupy Wall Street έχει ήδη επιτύχει κάτι που άλλα κινήματα χρειάστηκαν χρόνια για να το επιτύχουν: έχει αποκρυσταλλώσει μια αίσθηση οργής, κάνοντας παράλληλα σαφές ότι την οργή αυτή μοιράζονται δεκάδες εκατομμύρια άλλοι.
Φέρνω στο μυαλό μου άλλες στιγμές της ζωής μου που συνειδητοποίησα με ενθουσιασμό ότι εκατομμύρια άνθρωποι αισθάνονταν το ίδιο πράγμα. Μια από αυτές ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν τα πλήθη βγήκαν στους δρόμους ξανά και ξανά, δηλώνοντας την αντίθεσή τους στον πόλεμο της Αμερικής στο Βιετνάμ.
Μια άλλη συναρπαστική στιγμή ήταν τα γεγονότα στην Ανατολική Γερμανία το φθινόπωρο του 1989. Διεκδικώντας το δικαίωμα να ταξιδεύουν, να διαβάζουν και να μιλάνε ελεύθερα, και θέλοντας να απαλλαγούν από τη διαρκή παρακολούθηση και τις συνεχείς απειλές της μυστικής αστυνομίας, χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν το βράδυ μιας Δευτέρας σε μία δημόσια πλατεία στη Λειψία. Οι διαδηλώσεις της Δευτέρας εξαπλώθηκαν γρήγορα σε άλλες πόλεις, και δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι μαζεύτηκαν στους δρόμους. Μέσα σε δυο μήνες έγιναν εκατοντάδες χιλιάδες, και το Τείχος του Βερολίνου κατέρρευσε.
Μη φανταστείτε, όμως, ότι στην περίπτωσή μας θα επέλθει πραγματική αλλαγή τόσο γρήγορα. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα σύστημα διευρυνόμενης ανισότητας με βαθιές ρίζες. Η δύναμη που διαθέτουν οι επιχειρήσεις σήμερα στέκεται μπροστά μας σαν ένα άλλο Τείχος του Βερολίνου. Γι’ αυτό πιστεύω πως η πρόοδός μας, οι ήττες και οι νίκες μας θα έχουν τα χαρακτηριστικά ενός άλλου κινήματος.
Ας γυρίσουμε περίπου 220 χρόνια πίσω. Μέχρι και τα τέλη του 18ου αιώνα οι περισσότεροι άνθρωποι στη Βρετανία αποδέχονταν τη δουλεία αβίαστα, ακριβώς όπως οι περισσότεροι Αμερικάνοι μέχρι σήμερα έχουν αποδεχτεί το ρόλο των εταιρικών κολοσσών. Στο δουλεμπόριο του Ατλαντικού κυριαρχούσαν τα βρετανικά πλοία, τα οποία αποκόμιζαν κατά καιρούς τεράστια κέρδη.
Εκείνη την εποχή όμως, η Γαλλική και η Αμερικανική Επανάσταση μπόλιασαν την ατμόσφαιρα με νέες ιδέες περί ισότητας μεταξύ των ανθρώπων. Έτσι, όταν ένα ιδιοφυώς οργανωμένο κίνημα κατά της δουλείας ξεκίνησε στο Λονδίνο το 1787, βρήκε γρήγορα οπαδούς. Και όπως συμβαίνει συχνά, παρότι το κίνημα δεν είχε κάποια ουσιαστικά κάποια σοβαρή οργάνωση πέρα από μερικά φυλλάδια που κυκλοφόρησαν, κατάφερε να ξεπ εράσει τον τοπικό του χαρακτήρα, με αποτέλεσμα το 1792 τουλάχιστον 400.000 άνθρωποι στις Βρετανικές Νήσους να αρνούνται να καταναλώσουν ζάχαρη την οποία είχαν καλλιεργήσει δούλοι. Ήταν το μεγαλύτερο καταναλωτικό μποϊκοτάζ που είχε δει ποτέ ο κόσμος.
Οι ιδιοκτήτες των φυτειών ένιωσαν την ίδια έκπληξη που ένιωσε και η Γουόλ Στριτ, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να συγκεντρώνονται στην πλατεία Λίμπερτι Σκουέρ το Σεπτέμβριο.Καταπολεμώντας μία θεσμοθετημένη δύναμη διαφορετικού τύπου –ένα σύστημα αναίσχυντων κερδών για το 1%, και όλο και μεγαλύτερων δυσχερειών και στερήσεων για πολλούς από τους υπόλοιπους– νομίζω πως στην παρούσα διαδικασία βρισκόμαστε, κατ’ αντιστοιχία, γύρω στο 1792. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας. Αλλά ξέρουμε ότι δεν είμαστε μόνοι.
Φέρνω στο μυαλό μου άλλες στιγμές της ζωής μου που συνειδητοποίησα με ενθουσιασμό ότι εκατομμύρια άνθρωποι αισθάνονταν το ίδιο πράγμα. Μια από αυτές ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν τα πλήθη βγήκαν στους δρόμους ξανά και ξανά, δηλώνοντας την αντίθεσή τους στον πόλεμο της Αμερικής στο Βιετνάμ.
Μια άλλη συναρπαστική στιγμή ήταν τα γεγονότα στην Ανατολική Γερμανία το φθινόπωρο του 1989. Διεκδικώντας το δικαίωμα να ταξιδεύουν, να διαβάζουν και να μιλάνε ελεύθερα, και θέλοντας να απαλλαγούν από τη διαρκή παρακολούθηση και τις συνεχείς απειλές της μυστικής αστυνομίας, χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν το βράδυ μιας Δευτέρας σε μία δημόσια πλατεία στη Λειψία. Οι διαδηλώσεις της Δευτέρας εξαπλώθηκαν γρήγορα σε άλλες πόλεις, και δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι μαζεύτηκαν στους δρόμους. Μέσα σε δυο μήνες έγιναν εκατοντάδες χιλιάδες, και το Τείχος του Βερολίνου κατέρρευσε.
Μη φανταστείτε, όμως, ότι στην περίπτωσή μας θα επέλθει πραγματική αλλαγή τόσο γρήγορα. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα σύστημα διευρυνόμενης ανισότητας με βαθιές ρίζες. Η δύναμη που διαθέτουν οι επιχειρήσεις σήμερα στέκεται μπροστά μας σαν ένα άλλο Τείχος του Βερολίνου. Γι’ αυτό πιστεύω πως η πρόοδός μας, οι ήττες και οι νίκες μας θα έχουν τα χαρακτηριστικά ενός άλλου κινήματος.
Ας γυρίσουμε περίπου 220 χρόνια πίσω. Μέχρι και τα τέλη του 18ου αιώνα οι περισσότεροι άνθρωποι στη Βρετανία αποδέχονταν τη δουλεία αβίαστα, ακριβώς όπως οι περισσότεροι Αμερικάνοι μέχρι σήμερα έχουν αποδεχτεί το ρόλο των εταιρικών κολοσσών. Στο δουλεμπόριο του Ατλαντικού κυριαρχούσαν τα βρετανικά πλοία, τα οποία αποκόμιζαν κατά καιρούς τεράστια κέρδη.
Εκείνη την εποχή όμως, η Γαλλική και η Αμερικανική Επανάσταση μπόλιασαν την ατμόσφαιρα με νέες ιδέες περί ισότητας μεταξύ των ανθρώπων. Έτσι, όταν ένα ιδιοφυώς οργανωμένο κίνημα κατά της δουλείας ξεκίνησε στο Λονδίνο το 1787, βρήκε γρήγορα οπαδούς. Και όπως συμβαίνει συχνά, παρότι το κίνημα δεν είχε κάποια ουσιαστικά κάποια σοβαρή οργάνωση πέρα από μερικά φυλλάδια που κυκλοφόρησαν, κατάφερε να ξεπ εράσει τον τοπικό του χαρακτήρα, με αποτέλεσμα το 1792 τουλάχιστον 400.000 άνθρωποι στις Βρετανικές Νήσους να αρνούνται να καταναλώσουν ζάχαρη την οποία είχαν καλλιεργήσει δούλοι. Ήταν το μεγαλύτερο καταναλωτικό μποϊκοτάζ που είχε δει ποτέ ο κόσμος.
Οι ιδιοκτήτες των φυτειών ένιωσαν την ίδια έκπληξη που ένιωσε και η Γουόλ Στριτ, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να συγκεντρώνονται στην πλατεία Λίμπερτι Σκουέρ το Σεπτέμβριο.Καταπολεμώντας μία θεσμοθετημένη δύναμη διαφορετικού τύπου –ένα σύστημα αναίσχυντων κερδών για το 1%, και όλο και μεγαλύτερων δυσχερειών και στερήσεων για πολλούς από τους υπόλοιπους– νομίζω πως στην παρούσα διαδικασία βρισκόμαστε, κατ’ αντιστοιχία, γύρω στο 1792. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας. Αλλά ξέρουμε ότι δεν είμαστε μόνοι.
του ADAM HOCHSCHILD
Σχόλια
