Αντί να ψηφιστεί, θα αποτελέσει «βάση για διάλογο». Καταργούνται με ΠΝΠ οι αντιδημοκρατικές αρμοδιότητες των Συμβουλίων Ιδρυμάτων αλλά γίνονται και πιο «στρογγυλές» οι εκφράσεις για τον ρόλο τους
Του Μάριου Διονέλλη
Στη γνωστή πεπατημένη των εξαγγελιών περί «εθνικού διαλόγου για την Παιδεία» και περί ριζικής «αναμόρφωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης» κινήθηκε ο νέος υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης, κατά τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης.
Το πυροτέχνημα της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου σε σχέση με τα Συμβούλια Ιδρυμάτων έστρεψε τα φώτα της δημοσιότητας εκεί αφήνοντας κατά μέρους το μέγιστο θέμα της επιβίωσης των Ιδρυμάτων, όταν και ο φετινός προϋπολογισμός προβλέπει νέα μείωση των κονδυλίων για τα πανεπιστήμια κατά 20%. Δεν αναφέρθηκε καθόλου στις δηλώσεις του ο υπουργός στις συνεχείς μειώσεις του προϋπολογισμού των Ιδρυμάτων από την εφαρμογή του 1ου Μνημονίου έως σήμερα, αλλά και στις νέες περικοπές που ετοιμάζει η κυβέρνηση με αριστερό, πλέον, πρόσημο.
Μαχαίρι στους προϋπολογισμούς
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα οι μειώσεις των πόρων του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου της Αθήνας του οποίου ο τακτικός προϋπολογισμός από 45 εκατομμύρια ευρώ που ήταν το 2009, περιορίστηκε για το 2015 σε 10 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σύμφωνα με το σχέδιο του προϋπολογισμού του Κράτους, οι πόροι προβλέπεται να μειωθούν κατά ακόμα 20% για το 2016! Αναρωτιέται κανείς με ποια χρήματα θα καλύψει ο υπουργός έστω και τις φειδωλές υποσχέσεις για τη διατήρηση της φοιτητικής μέριμνας ή με ποια χρήματα θα δώσει κίνητρα στους νέους επιστήμονες να μην εγκαταλείπουν την Ελλάδα, όπως δεσμεύτηκε. Η απάντηση ίσως δίνεται στην ίδια την ανακοίνωση των πρυτανικών αρχών του ΕΚΠΑ και την απόφαση να χρησιμοποιηθούν πόροι από τον ΕΛΚΕ (Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας) αλλά και από τα δίδακτρα των μεταπτυχιακών για να καλύψουν τα λειτουργικά έξοδα του Πανεπιστημίου. Με άλλα λόγια, πλήρης εμπορική λειτουργία του πανεπιστημίου: πώληση έρευνας και γνώσης με αντάλλαγμα την οικονομική επιβίωση.
Το Πανεπιστήμιο της Αθήνας είναι μόνο ένα παράδειγμα, αφού όμοια είναι η εικόνα σε ΑΕΙ και ΤΕΙ όλης της χώρας, ενώ ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα σε Τμήματα θεωρητικών Σχολών, όπου ακόμα και η αξιοποίηση του ΕΛΚΕ δεν οδηγεί σε συγκεκριμένα προϊόντα για τα οποία να υπάρχει ζήτηση στην αγορά – και άρα τα αναμενόμενα έσοδα είναι μικρότερα.
Αλλά και ο ίδιος ο κ. Φίλης φρόντισε να εντάξει στην ομιλία του τη λέξη «αυτοδιαχείριση» μιλώντας για την «ανάπτυξη αυτοδιαχειριζόμενων δραστηριοτήτων από τα Ιδρύματα, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η σίτιση και η στέγαση για όλους τους οικονομικά αδύναμους φοιτητές».
Τα Συμβούλια Ιδρυμάτων
Το θέμα που δημιούργησε περισσότερο θόρυβο ήταν η προαναγγελία από τον Νίκο Φίλη της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου με την οποία θα καταργηθεί (σ.σ. ορθώς) η αντιδημοκρατική αρμοδιότητα των Συμβουλίων να προεπιλέγουν ή να αποκλείουν αυθαιρέτως υποψήφιους για τα μονοπρόσωπα όργανα της διοίκησης (πρυτάνεις – κοσμήτορες).
Η βιασύνη της ΠΝΠ επιβάλλεται προφανώς εν όψει της λήξης της θητείας των περισσότερων πρυτάνεων και των επερχόμενων εκλογών σε πολλά ιδρύματα. Ωστόσο, ο νέος υπουργός φέρεται έτοιμος να υπαναχωρήσει σε πολλά σημεία του «νόμου Μπαλτά» και να ακολουθήσει ακόμα και αντίστροφη πορεία. Το έτοιμο νομοσχέδιο δεν προωθείται αυτούσιο προς ψήφιση, αλλά πλέον «θα αποτελέσει μέρος του κοινωνικού διαλόγου για την παιδεία». Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ρυθμίζει το άμεσο και σοβαρότερο θέμα ως προς τη δημοκρατία στην εκλογή οργάνων, αλλά μια σειρά άλλα ζητήματα που έλυνε ο «νόμος Μπαλτά», φαίνεται πως ξαναμπαίνουν στο τραπέζι προς συζήτηση. Για παράδειγμα, στις δεσμεύσεις του νέου υπουργού δεν περιλαμβάνεται η πλήρης κατάργηση των Συμβουλίων Διοίκησης των Ιδρυμάτων, αλλά προτείνεται «η αξιολόγηση της εμπειρίας τους» και «ο εξορθολογισμός της λειτουργίας τους». Οι εποχές που ο ΣΥΡΙΖΑ φώναζε πως τα Συμβούλια βάζουν εξ ορισμού το μακρύ χέρι της αγοράς μέσα στα πανεπιστήμια, μάλλον έχει παρέλθει οριστικά και πλέον οι φράσεις έχουν γίνει πιο… στρογγυλές ώστε να είναι όλοι (μισο)ευχαριστημένοι.
