Διαμάχη για το μέλλον του ελληνικού προγράμματος στην εαρινή σύνοδο του Ταμείου
του Νίκου Ταυρή
Οι πρώτες τροχιοδεικτικές βολές, πριν ακόμα ξεκινήσει η εαρινή σύνοδος του ΔΝΤ, δείχνουν ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει για μεγάλο διάστημα να αποτελεί ουσιαστικά θύμα μιας αντιπαράθεσης που συνοψίζει τη νέα φάση στην οποία οδεύει ο σύγχρονος κόσμος. Αν μέχρι τώρα ο ενιαίος πόλος της παγκοσμιοποίησης έβρισκε έναν τρόπο να ισορροπεί τις αντιπαραθέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε., στη σημερινή φάση τίποτα δεν είναι απόλυτα ξεκαθαρισμένο.
Οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ είναι ενδεικτικές για την αντιφατικότητα της αμερικανικής πολιτικής. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Financial Times, δηλώνει ότι «ο βασικός ρόλος του ΔΝΤ δεν είναι να δανείζει πλούσιες χώρες» και πως το ελληνικό ζήτημα είναι «κυρίως ευρωπαϊκό θέμα», προϊδεάζοντας για την πρόθεση της διοίκησης Τραμπ να χρεώσει στη Γερμανία τον λογαριασμό διευθέτησης της ευρωπαϊκής κρίσης. Στην ίδια συνέντευξη συμπληρώνει ότι δεν έχει πάψει το αμερικανικό ενδιαφέρον για την ελληνική κρίση καθώς είναι κάτι «σημαντικό για την παγκόσμια οικονομία και τις χρηματοπιστωτικές αγορές».
Τι σημαίνει αυτό; Προφανώς ότι οι ΗΠΑ δεν θα παραιτηθούν από θέματα που επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία, και άρα και τις ίδιες, χωρίς όμως να αναλαμβάνουν να πληρώνουν αποκλειστικά τον λογαριασμό. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών δίνει απλά τις κατευθυντήριες γραμμές. Τις λεπτομέρειες της νέας αμερικανικής προσέγγισης φροντίζει να ξεκαθαρίσει η Λαγκάρντ: «Πλεόνασμα 3,5% για τα επόμενα δέκα χρόνια είναι ανέφικτο για την Ελλάδα» δήλωσε σε εκδήλωση τις παραμονές της εαρινής συνόδου του Ταμείου. Και συμπλήρωσε: «Η ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους πρέπει να στηριχθεί σε λογικές προβλέψεις» για να υπογραμμίσει τέλος ότι «δεν έχουν εκπληρωθεί οι όροι μας και για αυτό δεν έχουμε πρόγραμμα με την Ελλάδα».
Ακολούθησε η δημοσιοποίηση των προβλέψεων του Ταμείου για την ελληνική οικονομία που προβλέπει αδυναμία επίτευξης των στόχων του προγράμματος για τα έτη 2018 και 2019, γεγονός που οδηγεί άμεσα στην εφαρμογή του «κόφτη» και την επίσπευση των προβλέψεων της Μάλτας με μέτρα 3,6 δισεκατομμυρίων νωρίτερα από τα προβλεπόμενα.
(Δες πιο αναλυτικά σελίδα 5). Το ερώτημα είναι άλλο. Πού οδηγεί αυτή η διελκυστίνδα;
Εμμονή σε ένα πρόγραμμα που δεν βγαίνει
Μια ιδέα σχετικά με το τι συμβαίνει δίνει η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung. «Εδώ και επτά χρόνια ευρωπαϊκά κράτη και ΔΝΤ προσπαθούν να τραβήξουν την Ελλάδα έξω από την κρίση, με ένα μίγμα δανείων βοήθειας, περικοπών και μεταρρυθμίσεων. Εξαιτίας των δανείων (και παρά το ό,τι μεσολάβησε ένα κούρεμα χρέους ιδιωτών πιστωτών το 2011) το δημόσιο χρέος έχει εκτοξευθεί από το 145% στο 180% του ΑΕΠ» επισημαίνει ο συντάκτης της εφημερίδας για να σημειώσει: «Οι διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία και το κράτος, που καταγράφονται στα εκάστοτε μεταρρυθμιστικά προγράμματα των πιστωτών, δεν έχουν προχωρήσει μέχρι στιγμής. Ξανά και ξανά βρίσκονται στη μεταρρυθμιστική ατζέντα τα ίδια προαπαιτούμενα για τις συντάξεις, τους φόρους, τις αλλαγές στον εργασιακό τομέα». Αν και φορτώνει την ευθύνη των καθυστερήσεων στην Ελλάδα «λόγω της αντίστασης που προβάλλει η Αθήνα» δεν διστάζει να υπογραμμίσει ότι η συνεχιζόμενη διαμάχη για το μέλλον του ελληνικού προγράμματος έχει προ πολλού απομακρυνθεί από τον αρχικό στόχο της καθώς «όλοι μεριμνούν για τα δικά τους συμφέροντα».
Και ο συντάκτης του άρθρου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το πιο πιθανό είναι να μην αλλάξει κάτι μέχρι τις γερμανικές εκλογές αναφέροντας ότι είναι πιθανόν μέσα στο φθινόπωρο το ΔΝΤ να κάνει την «έκπληξη» και να βγει από το ελληνικό πρόγραμμα, ο Σόιμπλε να «νίψει τας χείρας του» και η ελληνική κρίση να συνεχίσει να παραμένει άλυτη, όπως παλιά. Οι δηλώσεις Σόιμπλε για τις υπερβολικές εκτιμήσεις του ΔΝΤ σχετικά με τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας σε αντίθεση με τον «ρεαλισμό» των προβλέψεων των ελληνικών αρχών και ο προϊδεασμός για μετατροπή του ESM σε όργανο διαχείρισης ανάλογων κρίσεων στην Ε.Ε. μελλοντικά επιβεβαιώνουν κυρίως την πρόθεση της Γερμανίας να μην γίνει καμιά υποχώρηση στο θέμα του χρέους.
Και αυτή η νέα «αντιπαράθεση» δεν επιβεβαιώνει απλά την εκτίμηση της FAZ «όλοι μεριμνούν για τα δικά τους συμφέροντα» αλλά προετοιμάζει το έδαφος ώστε ο μοναδικός χαμένος να είναι η ελληνική πλευρά.
Με σκυμμένο το κεφάλι
Είναι λογικό κάποιος να έχει επιφυλάξεις σχετικά με τις προθέσεις της γερμανικής εφημερίδας αλλά ο κυνισμός των εκτιμήσεών της για το «ενδιαφέρον» των βασικών πρωταγωνιστών είναι σωστή. Οι μόνοι που φαίνεται να αγνοούν, ηθελημένα, αυτήν τη βασική πλευρά είναι οι εσωτερικοί πρωταγωνιστές σε κάθε τους εκδοχή. Όλες ανεξαίρετα οι κυβερνήσεις που εφάρμοσαν μνημόνια, από τον Σαμαρά μέχρι τον Τσίπρα, θεωρούσαν κατά καιρούς «χρήσιμους και επωφελείς» τους όρους του ΔΝΤ για την υποτιθέμενη ρύθμιση του χρέους. Στην εναγώνια προσπάθεια αναζήτησης δήθεν συμμάχων και ευνοϊκών σημαδιών για ένα υποτιθέμενο τέλος της κρίσης, όλες οι κυβερνήσεις κατάπιναν – με ή χωρίς δυσκολία – τις αυστηρές προϋποθέσεις και όρους του Ταμείου για τη συνέχιση της παροχής συμβουλών στο ελληνικό πρόγραμμα, όσο ο Σόιμπλε αρνιόταν να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του ΔΝΤ σχετικά με το χρέος. Αρνιόντουσαν να δουν, και πολύ περισσότερο να αντιδράσουν, σε ένα καλοστημένο παιχνίδι εκβιασμών με μοναδικό ζητούμενο τα συμφέροντα των δύο μονομάχων και μοναδικό δεδομένο τη συνεχή καταστροφή της χώρας. Ξεχνούσαν ότι όπου έδρασε το περίφημο ΔΝΤ κατάφερε να μοιράσει αποκλειστικά φτώχεια, δυστυχία και καταστροφή.
Η αρχική σιωπή, των περισσότερων, στην απόφαση του ΓΑΠ να φέρει στην Ελλάδα το ΔΝΤ μετατράπηκε σταδιακά σε προσπάθεια δήθεν εκμετάλλευσης των αντιθέσεων ΔΝΤ – Σόιμπλε. Πρακτικά το μόνο που έγινε ήταν η διαρκής αποδοχή εκβιασμών και τετελεσμένων. Και μαζί με αυτό η οικουμενική συναίνεση και η συνυπογραφή μέτρων εξόντωσης της κοινωνίας και διάλυσης της χώρας. Σε αντιστοιχία με την απάθεια των μεγάλων παικτών, ΗΠΑ – Γερμανίας, η ίδια αδιαφορία για τις συνέπειες αυτής της πολιτικής απλωνόταν και κυριαρχούσε στην εσωτερική σκηνή. Μοναδικό καταφύγιο πολιτικής επιβίωσης παραμένει η κακέκτυπη αντιγραφή της προσπάθειας να φορτώσει η μια πτέρυγα την ευθύνη στην άλλη.
Το πρακτικό αποτέλεσμα είναι η συνέχιση της καταστροφής χωρίς καμιά προοπτική.
Το ομολογεί κυνικά η γερμανική FAZ.
Το ερώτημα είναι για πόσο θα το αποδέχονται, ως μοναδική επιλογή τα θύματα της καλοστημένης αυτής απάτης…
