Ο προϋπολογισμός Τσίπρα μειώνει τις συντάξεις, αλλά ο υπουργός του Τσίπρα επιμένει ότι δεν θα γίνουν νέες μειώσεις
του Χρήστου Πραμαντιώτη
Διά της διολισθήσεως θα προσπαθήσει να κινηθεί στο Ασφαλιστικό η κυβέρνηση και το υπουργείο Εργασίας. Αυτό φαίνεται να είναι το σχέδιο που υιοθετείται πλέον, με την ψήφιση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης να πηγαίνει για τον Ιανουάριο. Αν αυτό είναι ευσεβής πόθος του Γ. Κατρούγκαλου ή η διολίσθηση έχει και την έγκριση των δανειστών, είναι κάτι που πολύ σύντομα θα φανεί. Προς το παρόν, το σίγουρο είναι ότι η κυβέρνηση έχει μεταβιβάσει το έγγραφο με τις κατευθυντήριες αρχές της επί του θέματος, στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ) για διάλογο και διαβούλευση.
Εκτός από τις αόριστες ευχές για κοινωνική προστασία και αποφυγή των οριζόντιων μειώσεων στις συντάξεις, το έγγραφο με τις κατευθυντήριες αρχές μιλά πιο συγκεκριμένα για: Εθνική κατώτατη σύνταξη για όσους έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης. Αναλογική σύνταξη με βάση τις εισφορές που θα έχει καταβάλει ο ασφαλισμένος και θα υπολογίζεται βάσει των συντάξιμων αποδοχών και του (χαμηλού, όπως όλα δείχνουν) ποσοστού αναπλήρωσης. Ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων κύριας σύνταξης σε έναν φορέα. Ενιαίος φορέας επικουρικής σύνταξης με επικουρικές συντάξεις που το ύψος τους θα ανταποκρίνεται στη βιωσιμότητα του φορέα. Βελτίωση της εισπραξιμότητας των ασφαλιστικών εισφορών και αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας. Ανακεφαλαιοποίηση των Ταμείων μέσω της αξιοποίησης της περιουσίας τους, μέσω ενιαίου συστήματος κοινωνικών πόρων και μέσω της εκποίησης της δημόσιας περιουσίας.
Πρόκειται για κατευθύνσεις τις οποίες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η κυβέρνηση έχει κάνει γνωστές στο εσωτερικό της χώρας, και οι οποίες δεν τολμούν να μπουν στο συγκεκριμένο. Ευλόγως, αφού το συγκεκριμένο το αποφασίζουν οι δανειστές και η κυβέρνηση δεν έχει κανένα λόγο να γίνει τόσο συγκεκριμένη ώστε να προκαλέσει από τώρα κοινωνικές και ενδοκομματικές αναταράξεις. Είναι προτιμότερη λοιπόν η διολίσθηση προς τον Ιανουάριο, εκτός κι αν το σχέδιο είναι να εμφανιστεί ένα ασφαλιστικό νομοσχέδιο λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, που θα πάει για ψήφιση εντός διημέρου (κατά τα γνωστά).
Πάντως, είτε το Ασφαλιστικό πάει για Ιανουάριο είτε για ενωρίτερα, είναι άξιο απορίας τι ακριβώς θα έχουν να συζητήσουν οι εμπλεκόμενοι φορείς του κοινωνικού διαλόγου, δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός που ψηφίζεται σήμερα στη Βουλή είναι πολύ συγκεκριμένος και νομοθετεί:
– Τη μείωση της δαπάνης για συντάξεις κατά 1,8 δισ., σύμφωνα με τη μνημονιακή υποχρέωση του καλοκαιριού.
– Τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις, την οποία η κυβέρνηση μπορεί ελεύθερα να ονομάζει «κανόνα βιωσιμότητας» αν θέλει, αλλά δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μνημονιακή υποχρέωση, που είναι η χρηματοδότηση του Ενιαίου Επικουρικού Ταμείου αποκλειστικά από ίδιες εισφορές.
Ο άγνωστος x και οι φαντασιώσεις
Οι ειδικές παράμετροι του συστήματος έχουν εν τούτοις μερικούς άγνωστους x. Για παράδειγμα, θα αποδεχθεί η τρόικα την αύξηση των εργοδοτικών εισφορών; Πονηρά σκεπτόμενος ο υπουργός Εργασίας δεν αναφέρει κάτι στο έγγραφο κατευθύνσεων που χορήγησε στην ΟΚΕ. Κι αυτό γιατί μπορεί στη ρητορική του να τον βοηθά η αύξηση των εργοδοτικών εισφορών, στην πράξη όμως γνωρίζει ότι και για αυτό το θέμα, τον τελευταίο λόγο -είτε τον Δεκέμβριο είτε τον Ιανουάριο- θα τον έχουν οι θεσμοί των τοκογλύφων.
Το ίδιο ισχύει και για τη φαντασίωση περί ανακεφαλαιοποίησης του ασφαλιστικού συστήματος. Ενός συστήματος του οποίου την περιουσία έχει διαχρονικά λεηλατήσει με τις αποφάσεις της η πολιτική τάξη στην Ελλάδα, ξεκινώντας από τα θαλασσοδάνεια και φτάνοντας μέχρι το ληστρικό PSI του Ευ. Βενιζέλου. Στο συγκεκριμένο ζήτημα, δεν είναι φανερό ποια είναι η τελευταία γραμμή άμυνας του υπουργού Εργασίας, που ονειρεύεται ανακεφαλαιοποίηση από ένα «ενιαίο σύστημα (απροσδιόριστων μέχρι στιγμής) κοινωνικών πόρων» (παλιό αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ). Το σίγουρο εντούτοις είναι ότι οι εκπρόσωποι των δανειστών γελούν με την καρδιά τους όταν ακούν (σ.σ. ήταν επίσης αφήγημα της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ) ότι η ανακεφαλαιοποίηση του συστήματος θα γίνει και μέσω «της αξιοποίησης μέρους της κινητής και ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, η οποία θα πρέπει να θεωρείται και να αντιμετωπίζεται ως περιουσία των νέων γενεών». Και τούτο γιατί δεν φαίνονται διατεθειμένοι να αποδεχτούν ότι η δημόσια περιουσία ανήκει στην Ελλάδα και στο λαό της. Το ’χουν άλλωστε «δεμένο» ότι το Ταμείο Δημόσιας Περιουσίας που προβλέπει το 3ο Μνημόνιο (θα τελεί υπό την εποπτεία των δανειστών) θα εκποιήσει εθνικά περιουσιακά στοιχεία για να κατευθυνθούν πόροι προς τις τράπεζες, το χρέος και τις επενδύσεις. Σε περίπτωση που ο Γ. Κατρούγκαλος το ξεχνά, ας θυμηθεί το Μνημόνιο που υπηρετεί ως υπουργός της κυβέρνησης Τσίπρα: «Σύμφωνα με τη Δήλωση της Συνόδου Κορυφής της Ζώνης του Ευρώ, η ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων θα αποτελέσει μία από τις πηγές για την πραγματοποίηση της προγραμματισμένης εξόφλησης του νέου δανείου του ΕΜΣ και θα αποφέρει κατά τη διάρκεια του νέου δανείου επιδιωκόμενο συνολικό ποσό 50 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την επιστροφή της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και άλλων περιουσιακών στοιχείων και το 50% κάθε εναπομένοντος ευρώ (τουτέστιν, 50% των 25 δισ. ευρώ) θα χρησιμοποιηθεί για τη μείωση της αναλογίας χρέους/ΑΕΠ, το δε υπόλοιπο 50% θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις». Δύσκολα προκύπτει από τα ανωτέρω ότι στο ασφαλιστικό σύστημα θα πάει μέρος από τα έσοδα εκποίησης της δημόσιας περιουσίας. Αλλά ακόμη κι έτσι να συνέβαινε, η ειρωνεία είναι τραγική: οι ασφαλισμένοι για να μπορούν να πάρουν συντάξεις θα πρέπει να εύχονται το ξεπούλημα της χώρας τους και των υποδομών της… Έτσι δεν είναι κ. Κατρούγκαλε;
