Η συνταγή του δεύτερου προϋπολογισμού της τρόικας είναι μια πρωτοφανής λεηλασία εισοδημάτων και δημόσιου πλούτου και παίζει με τα όρια της λογικής και της αντοχής των μισθωτών. Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου.
Το πρόβλημα δεν είναι αν ο προϋπολογισμός της εξαθλίωσης που κατέθεσε η κυβέρνηση είναι ο χειρότερος και ο πιο ψευδής των μεταπολεμικών χρόνων. Το πρόβλημα είναι ότι μπορεί να γίνει ακόμη χειρότερος, όχι πολύ μακριά από σήμερα, όταν η τρόικα θα απαιτήσει την αναθεώρησή του.
Στο τέλος του 2011, ακόμη κι αν ο προϋπολογισμός έχει εκτελεστεί μέχρι κεραίας, το συνολικό κρατικό χρέος θα ανέρχεται στα 362 δισ. ευρώ, ή 158,6% του ΑΕΠ. Η εκτίμηση αυτή είναι ήδη ιλιγγιώδης, αλλά γίνεται ακόμη πιο ιλιγγιώδης αν υπολογιστεί ότι βασίζεται σε εξαιρετικά μετριοπαθείς, στρογγυλοφτιαγμένες προβλέψεις για την ύφεση (3%), την ανεργία (14,6%), τη μείωση της κατανάλωσης (4,3%), την αύξηση του πληθωρισμού (2,2%) και τη μείωση των επενδύσεων (17%). Αν οι προβλέψεις αυτές διαψευστούν με τον ίδιο τρόπο που κατέρρευσαν, όχι μόνο τα στοιχεία του προϋπολογισμού-σκιά του 2010, αλλά και του ίδιου του Μνημονίου που επέβαλε τη βίαιη προσαρμογή του Μαΐου, τότε η ύφεση μπορεί να είναι διπλάσια, ο υπεραισιόδοξος στόχος για εξοικονόμηση επιπλέον 14,3 δισ. ευρώ από έσοδα και δαπάνες να μείνει στα χαρτιά, το χρέος να εκτοξευτεί ακόμη και στο 170% και η εκτέλεση του προϋπολογισμού-εκτρώματος να σφραγίσει και επίσημα τη χρεοκοπία της χώρας.
Υπό το πρίσμα αυτό, μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας η σχεδιαζόμενη έξοδος της Ελλάδας στις αγορές εντός του 2011. Οι αγορές, άλλωστε, που συνεχίζουν να στοιχηματίζουν στη χρεοκοπία της χώρας, μάλλον θ’ αυξήσουν τα στοιχήματα διαβάζοντας τα στοιχεία του προϋπολογισμού. Οι δαπάνες για τόκους και χρεολύσια φτάνουν το 2011 τα 50 δισ. ευρώ, αντιστοιχούν δηλαδή στο 90% των συνολικών δανειακών της χώρας, στο 90% των προβλεπόμενων καθαρών εσόδων και στο διπλάσιο των δόσεων του δανείου της τρόικας για το έτος.
Ως εκ τούτου, κάθε απόκλιση του προϋπολογισμού ισοδυναμεί με ένα βήμα πιο κοντά στη χρεοκοπία. Και το πόσο έξω μπορεί να πέσει και αυτός ο προϋπολογισμός το δείχνει το κόστος που προκάλεσε μόνο η τελευταία αναθεώρηση στοιχείων για το έλλειμμα και το χρέος από τη Eurostat. Βάσει του Μνημονίου τα μέτρα του 2011 θα αντιστοιχούσαν σε εξοικονόμηση 6 δισ. ευρώ. Σήμερα η απαιτούμενη προσαρμογή έχει υπερδιπλασιαστεί στα 14,3 δισ. ευρώ. Και η Eurostat έχει αφήσει να αιωρείται ότι δεν έχει πει την τελευταία λέξη στην αναθεώρηση των στοιχείων.
Το υπουργείο Οικονομικών κατάρτισε κακήν κακώς ένα προϋπολογισμό υπό τον σαφή εκβιασμό της τρόικας για την εκταμίευση της τρίτης και της τέταρτης δόσης του δανείου. Η συνταγή της κατάρτισης είναι απλή: άρπαξε να φας και κλέψε να ’χεις. Η αρπαγή αφορά τη δραστική περικοπή κάθε είδους δαπάνης που αφορά μισθούς Δημοσίου και ΔΕΚΟ, κονδύλια για την υγεία, την αυτοδιοίκηση, τις δημόσιες επενδύσεις, τη δημόσια περιουσία στην οποία τοποθετείται
έναν γενικό «ΠΩΛΕΙΤΑΙ». Η κλοπή αφορά μια ακόμη φορολογική επιδρομή στο λαϊκό εισόδημα με νέες αυξήσεις στον ΦΠΑ, στη φορολογία του πετρελαίου θέρμανσης, αλλά και της ακίνητη περιουσίας. Αντιθέτως, μειώνεται γενναιόδωρα η φορολογία των επιχειρήσεων. Αναλυτικότερα:
– Πυρήνας της αντικοινωνικής φιλοσοφίας του προϋπολογισμού είναι οι ευρύτατες περικοπές δαπανών στις ΔΕΚΟ, ύψους 800 εκατ. ευρώ. Το εύρος της περικοπής καθιστά μάλλον απίθανο να μην υπάρξουν απολύσεις, πράγμα που άλλωστε δεν αποκλείει ρητά ο υπουργός Οικονομικών. Η απειλή σκιάζει κατ’ αρχάς τους συγκοινωνιακούς φορείς που οδηγούνται σε συγχώνευση με μείωση προσωπικού, ενώ με λουκέτο απειλούνται οι ΔΕΚΟ της άμυνας αν δεν βρεθεί στρατηγικός επενδυτής, πράγμα μάλλον απίθανο.
– Δεύτερο θύμα των περικοπών, ο νεόκοπος «Καλλικράτης», η πολυδιαφημισμένη «μεταρρύθμιση» στην Αυτοδιοίκηση που «προικίζεται» με περικοπές 1 δισ. το 2011. Ο συνδυασμός των περικοπών με ελλείμματα, χρέη και τις υποδείξεις της τρόικας να κλείσουν «περιττές» δημοτικές επιχειρήσεις είναι μάλλον απίθανο να μην οδηγήσει και σε μείωση προσωπικού. Εξέλιξη που δεν θα αφήσει ανέγγιχτο ούτε το στενό δημόσιο τομέα, με πρώτο πεδίο εφαρμογής τους εργαζόμενους με συμβάσεις έργου.
– Επόμενο θύμα του προϋπολογισμού η υγεία, για την οποία προβλέπεται περικοπή ύψους 2,1 δισ. ευρώ στις δαπάνες για φάρμακα και προμήθειες νοσοκομείων. Ωστόσο, το ψαλίδι μπορεί να οδηγήσει και σε συγχωνεύσεις τμημάτων, κλινικών, ακόμη και κλείσιμο νοσοκομείων, ιδιαίτερα αν η τρόικα πιάσει «στα πράσα» υπερβάσεις αντίστοιχες με του 2010 (κατά 500 εκατ. ευρώ).
Στο σκέλος της φορολογίας, ο προϋπολογισμός επιδεικνύει τις συνήθεις ταξικές προτιμήσεις. Τα νέα φορολογικά μέτρα ύψους 7,8 δισ. ευρώ κατανέμονται σε ελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις και νέες επιβαρύνσεις στα νοικοκυριά. Ο φορολογικός συντελεστής για τα αδιανέμητα κέρδη των επιχειρήσεων πέφτει από το 24% στο 20%, ενώ φορολογικό μπόνους (ΦΠΑ 6,5%) προβλέπεται για τους ξενοδόχους. Στον αντίποδα υπάρχει μια νέα ληστρική επιδρομή στα χαμηλά εισοδήματα με: α) Την αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ από το 11% στο 13% σε είδη πρώτης ανάγκης –τρόφιμα, μη αλκοολούχα ποτά, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, εισιτήρια μέσων μαζικής μεταφοράς, διαγνωστικά κέντρα, εισιτήρια κινηματογράφου κ.ά. β) Το δεύτερο εξάμηνο του 2011, θα αυξηθούν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων σε όλη την Ελλάδα, ενώ από τον Ιανουάριο θα ενταχθούν στο σύστημα αντικειμενικών 5.000 νέοι οικισμοί. γ) Από τον Οκτώβριο του 2011 θα εξισωθεί ο ειδικός φόρος πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης με στόχο πρόσθετα έσοδα 600 εκατ. ευρώ. δ) Επιβάλλεται έκτακτη εισφορά στις κερδοφόρες επιχειρήσεις (αρκεί να βρεθούν κάποιες που θα δηλώσουν κερδοφορία σε περίοδο ύφεσης…) ε) Παρά την υποτιθέμενη σολομώντεια κατανομή του φορολογικού φορτίου μεταξύ επιχειρήσεων και μισθωτών, το φορολογικό ισοζύγιο βγάζει χαμένους τους δεύτερους. Οι μισθωτοί, παρά τις περικοπές μισθών, θα πληρώσουν το 2011 περίπου 650 εκατ. ευρώ περισσότερο φόρο. Αντιστρόφως, κατά το ίδιο περίπου ποσό μειώνεται ο φόρος που θα πληρώσουν οι επιχειρήσεις.
