Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Συμβόλαιο με ευρωπαϊκές αεροδιαστημικές βιομηχανίες για την ανάπτυξη της πρώτης σεληνακάτου της υπέγραψε η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA.
Το σκάφος Argonaut, το οποίο δεν θα μεταφέρει ανθρώπους αλλά εξοπλισμό και προμήθειες, προγραμματίζεται να εκτοξευτεί για μια πολυετή αποστολή στη Σελήνη το 2031.
Ένα πρώτο συμβόλαιο 900 εκατ. δολαρίων υπεγράφη με την γαλλο-ιταλική Thales Alenia Space, η οποία ανέλαβε να αναπτύξει το Στοιχείο Καθόδου του Argonaut, το βασικό τμήμα του σκάφους.
Η σεληνάκατος θα μπορεί να μεταφέρει φορτίο 2.000 κιλών και θα έχει τη δυνατότητα να παραμένει στη σεληνιακή επιφάνεια για πέντε χρόνια.
Η ESA σχεδιάζει «τακτικές» αποστολές για τη μεταφορά προμηθειών, ρομποτικών οχημάτων, επιστημονικού εξοπλισμού, ακόμα και υλικών για την κατασκευή μόνιμων σεληνιακών σταθμών, ενώ συνεργάζεται με το πρόγραμμα Artemis της NASA, που προβλέπει την επιστροφή των αμερικανών αστροναυτών στη Σελήνη εντός της δεκαετίας.
Το Argonaut θα μπορεί να συνδέεται στο σύστημα επικοινωνίας που αναπτύσσει η ESA για το Lunar Gateway, έναν μικρό διαστημικό σταθμό που θα θέσει η NASA σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη.
Ο Ντάνιελ Νόϊενσβαντερ, διευθυντής Ανθρώπινης και Ρομποτικής Εξερεύνησης στην ESA, είπε: «Το Argonaut θα επιτρέψει στην Ευρώπη να συνεισφέρει σε διεθνείς συνεργασίες, ενώ παράλληλα ετοιμάζει το έδαφος για διαρκή ανθρώπινη παρουσία στο φεγγάρι».
Τα ω-3 «φρένο» στη γήρανση του οργανισμού
Το να επιβραδύνουμε ή και να σταματήσουμε τη διαδικασία της γήρανσης αποτελεί το «άγιο Δισκοπότηρο» για πολλούς ερευνητές, αλλά και για τον καθένα μας.
Η καθηγήτρια γηριατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης Χάικε Μπίσκοφ-Φεράρι είχε διεξαγάγει στο παρελθόν πειράματα στο πλαίσιο της μελέτης DO-HEALTH σχετικά με τους παράγοντες που επιβραδύνουν τη διαδικασία γήρανσης. Από αυτά τα πειράματα είχε προκύψει ότι η βιταμίνη D, τα ω-3 λιπαρά οξέα, καθώς και η σωματική άσκηση, μειώνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων και πτώσεων και προλαμβάνουν τον καρκίνο και την πρόωρη αδυναμία του οργανισμού.
Μια επιστημονική προσέγγιση για τη μέτρηση της βιολογικής ηλικίας αφορά τη χρήση επιγενετικών ρολογιών. Τα ρολόγια αυτά καταγράφουν χημικές τροποποιήσεις στο μόριο του DNA –πρόκειται για μια διαδικασία γνωστή ως μεθυλίωση– και έτσι μετρούν τη διαφορά μεταξύ βιολογικής και χρονολογικής ηλικίας.
Η ερευνητική ομάδα της καθηγήτριας Μπίσκοφ-Φεράρι σε συνεργασία με τον Στιβ Χόρβαθ, ερευνητή στο Altos Labs του Κέιμπριτζ στο Ηνωμένο Βασίλειο ο οποίος ανέπτυξε τα επιγενετικά ρολόγια, μελέτησε 777 άτομα άνω των 70 ετών.
Οκτώ διαφορετικοί συνδυασμοί παρεμβάσεων εξετάστηκαν κατά τη διάρκεια της τριετούς μελέτης: οι εθελοντές έλαβαν 2.000 μονάδες (ΙU) βιταμίνης D και/ή 1 γραμμάριο ω-3 λιπαρών οξέων (από φύκη) καθημερινά και/ή έκαναν 30 λεπτά προπόνησης ενδυνάμωσης στο σπίτι τους τρεις φορές την εβδομάδα.
Όταν οι ερευνητές ανέλυσαν τα δείγματα αίματος, είδαν ότι η λήψη ω-3 λιπαρών οξέων επιβράδυνε τη βιολογική γήρανση, όπως αυτό αποτυπώθηκε σε τέσσερα διαφορετικά επιγενετικά ρολόγια, κατά περίπου τέσσερις μήνες – ασχέτως του φύλου, της ηλικίας ή του Δείκτη Μάζας Σώματος των εθελοντών. Ο συνδυασμός ω-3, βιταμίνης D και προπόνησης αποδείχθηκε ακόμη πιο αποτελεσματικός, σύμφωνα με ένα από τα τέσσερα επιγενετικά ρολόγια που χρησιμοποιήθηκαν.
Η καθηγήτρια δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στους περιορισμούς της μελέτης. Όπως είπε, δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποιος «χρυσός κανόνας» για τη μέτρηση της βιολογικής ηλικίας. Ένας δεύτερος περιορισμός αφορά στο ότι το δείγμα της συγκεκριμένης μελέτης αποτελείτο αποκλειστικά από Ελβετούς, και έτσι δεν αντιπροσώπευε τον παγκόσμιο πληθυσμό ηλικιωμένων. Για αυτόν τον λόγο η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να διεξαγάγει αναλύσεις και σε συμμετέχοντες της DO-HEALTH άλλων εθνικοτήτων –συμπεριλαμβανομένων Γερμανών, Γάλλων, Αυστριακών και Πορτογάλων– ώστε να έχει ένα αντιπροσωπευτικότερο δείγμα
H μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Aging.
Από κείμενο της Θεοδώρας Ν. Τσώλη
Φωτορύπανση: «Καμπανάκι» επιστημόνων – Επιδεινώνεται το βλαβερό για την υγεία φαινόμενο
Όταν μια ομοβροντία κεραυνών έριξε το ρεύμα σε όλη τη Νέα Υόρκη τη νύχτα της 13ης Ιουλίου 1977, τα φώτα των δρόμων, οι πινακίδες νέον και τα έντονα φώτα των σπιτιών και των ουρανοξυστών σκοτείνιασαν. Και κάπως έτσι, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, ο Γαλαξίας ήταν ορατός στον μαύρο ουρανό, με στίγματα από χιλιάδες αστραφτερά αστέρια.
Η φωτορύπανση επιδεινώνεται παγκοσμίως. Κατά μέσο όρο, οι ουρανοί γίνονται κατά 10% πιο φωτεινοί κάθε χρόνο παγκοσμίως, με τον ταχύτερο ρυθμό αλλαγής να καταγράφεται στη Βόρεια Αμερική.
Πολλά είδη υφίστανται τις συνέπειες. Κάθε χρόνο, έως και ένα δισεκατομμύριο πουλιά στις ΗΠΑ σκοτώνονται από σύγκρουση με κτήρια – μια παγκόσμια κρίση που επιδεινώνεται από τα έντονα φώτα, τα οποία τα αναγκάζουν τα μεταναστευτικά πτηνά να ξεστρατίζουν από τις νυχτερινές τροχιές τους. Ο μη φυσικός φωτισμός μπορεί να αποπροσανατολίσει τα έντομα και να επηρεάσει την ανάπτυξη των φύλλων των δέντρων. Μια μελέτη του 2017 διαπίστωσε ότι η φωτορύπανση αποτελεί απειλή για το 30% των σπονδυλωτών και περισσότερο από το 60% των ασπόνδυλων, που είναι νυκτόβια.
Το 2020, χάθηκε ο φωτισμός των δρόμων της κωμόπολης Crestone του Κολοράντο επειδή οι τοπικές αρχές δεν είχαν λεφτά να πληρώσουν λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος. «Στην επόμενη συνεδρίαση (του Διοικητικού Συμβουλίου), κάποιος είπε, “Ξέρεις, μας αρέσει κάπως το σκοτάδι”», εξιστορεί η Kairina Danforth, που ήταν δήμαρχος της Crestone. Σύντομα, η Crestone έγινε μια από τις αρκετές –πια – κοινότητες σε ολόκληρο τον πλανήτη που αναγνωρίζονται επίσημα ως κοινότητες «Σκοτεινού Ουρανού» του DarkSky International, ενός οργανισμού που προωθεί τη μάχη κατά της φωτορύπανσης.
Ο Ruskin Hartley, διευθύνων σύμβουλος της DarkSky International, δηλώνει : «Οι λύσεις είναι απλές, και δεν θα χρειαζόταν να εγκαταλείψουμε τίποτε άλλο εκτός από τον φωτισμό κακής ποιότητας».
Το σλόγκαν των ειδικών σε θέματα φωτορύπανσης; «Κρατήστε το χαμηλά, κρατήστε το θωρακισμένο, κρατήστε το για πολύ». Με άλλα λόγια, βεβαιωθείτε ότι ο φωτισμός είναι χαμηλά στο έδαφος, ότι στοχεύει στην αποφυγή διαρροής φωτός προς όλες τις κατευθύνσεις και, εάν είναι δυνατόν, ότι έχει μεγάλο μήκος κύματος, που συνήθως παρατηρείται ως κεχριμπαρένιο χρώμα. Τέλος, σβήστε τα φώτα όποτε δεν τα χρειάζεστε.
Το DarkSky International έχει συνεργαστεί με κοινότητες και φυσικά καταφύγια σε 22 χώρες προκειμένου να παράσχει υποστήριξη και να δώσει επίσημη διαπίστευση σε περιοχές που έχουν κάνει θετικά βήματα. Σχεδόν 300 περιοχές είναι πλέον διαπιστευμένες.
Το 2022, το DarkSky, σε συνεργασία με την Τσεχική Δημοκρατία, ανέπτυξε μια συζήτηση γύρω από την πολιτική της Ευρώπης για τη μείωση της φωτορύπανσης. Επεσήμανε πως «όλο το φως πρέπει να έχει σαφή σκοπό», ότι «πρέπει να κατευθύνεται μόνον όπου χρειάζεται» και ότι «δεν πρέπει να είναι εντονότερο από όσο χρειάζεται».
Από το 2000 μέχρι τον Οκτώβρη του 2022, 20 νομοθετήματα που αφορούν τον μετριασμό της φωτορύπανσης εντάχθηκαν σε νόμους 9 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος της Τσεχικής Δημοκρατίας.
Κίνητρο στις χώρες δίνουν και τα οικονομικά οφέλη που μπορεί να έχουν. Τα ηλεκτρικά φώτα εσωτερικού και εξωτερικού χώρου καταναλώνουν το 17% με 20% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, και η μείωση της χρήσης τους οδηγεί στη μείωση του κόστους. Οι περιοχές με σκοτεινό ουρανό επωφελούνται και από τον αστροτουρισμό – μια ταξιδιωτική τάση που ανθίζει ολοένα και περισσότερο, με τους τουρίστες να ταξιδεύουν σε τοποθεσίες με χαμηλότερα επίπεδα φωτορύπανσης για να παρατηρήσουν τ’ άστρα.
Αλλά και η άγρια ζωή επωφελείται. Το Sea Turtle Conservancy έχει μετατρέψει πάνω από 30.000 φώτα και εκτιμά πως από το 2010 μέχρι σήμερα έχει βυθίσει στο σκότος πάνω από 45 μίλια σε παραλίες στη Φλόριντα όπου φωλιάζουν χελώνες, σώζοντας δεκάδες χιλιάδες νεογνά.
Παρά τις θετικές αλλαγές, η αναχαίτιση της φωτορύπανσης αποτελεί μια δύσκολη μάχη. «Ακόμη και από μερικά τμήματα της ερήμου Ατακάμα, που είναι μια από τις μεγαλύτερες σε έκταση σκοτεινές περιοχές πάνω στη Γη, διακρίνεται το έντονο φως που πηγάζει από τη La Serena – μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες πόλεις της Χιλής», λέει ο Hartley.
Σε επιμέλεια Παναγιώτη Ζαφειρόπουλου
