Οι προεδρικές εκλογές στις 19 Νοεμβρίου 2023 στην Αργεντινή βρίσκουν τη χώρα αντιμέτωπη με μια οικονομική και κοινωνική κρίση η οποία έχει βαθιές ρίζες. Μετά τα γεγονότα της τελευταίας αθέτησης πληρωμών και την απομείωση του χρέους στις αρχές του 2000, η πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας βρήκε την Αργεντινή να προσπαθεί να βαδίσει σε έναν αρκετά ισορροπημένο δρόμο υπό την προεδρία του Νέστορα Κίρχνερ (2003-2007) και την πρώτη προεδρία της Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ (2007-2011). Η δεύτερη δεκαετία με τις προεδρίες των: Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ (2011-2015), Μαουρίσιο Μάκρι (2015-2019) και Αλμπέρτο Φερνάντες (2019-2023) ομολογουμένως ήταν αποτυχημένες οδηγώντας την οικονομία της χώρας στη μεγάλη κρίση που βιώνει σήμερα.
Άκρως επιλεκτικά αναφέρω ορισμένα μακροοικονομικά στοιχεία που δείχνουν πλευρές αυτής της κρίσης. Ίσως στην πλουσιότερη χώρα της Λατινικής Αμερικής από άποψη πρώτων υλών (ειδικά λίθιο και χαλκό), ενέργειας (τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στην περιοχή Vaca Muert), τεράστια παραγωγή αγροτικών προϊόντων (ειδικά σόγιας, κρέατος κ.λπ.), το κατά κεφαλή προϊόν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με το 1998, ενώ στη Χιλή έχει αυξηθεί κατά 60,0%, στην Ουρουγουάη κατά 55,0% και στη Βραζιλία κατά 30,0%. Ο πληθωρισμός έχει ανέλθει στο 140,0% ενώ αναμένεται αρνητική μεγέθυνση του ΑΕΠ περίπου -3,0%. Τα ακαθάριστα συναλλαγματικά αποθέματα ανέρχονται σε 46,2 δισ. δολάρια όταν το συνολικό εξωτερικό χρέος ανέρχεται σε 279,2 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 197,5 δισ. είναι δημόσιο. Ο λόγος του ΔΧ/ΑΕΠ είναι 72,9%. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι θετικό, 1,0%. Οι ΑΞΕ αποτελούν το 1,1% του ΑΕΠ. Το εγχώριο νόμισμα υποτιμάται ραγδαίως.
Βεβαίως θα πρέπει να ειπωθεί ότι οι οικονομικές δυνατότητες της Αργεντινής είναι μεγάλες και με μια σωστή πολιτική καθοδήγηση θα μπορούσαν να αναδειχθούν και να πραγματωθούν. Δυστυχώς η διακυβέρνηση των περονιστών τα τελευταία χρόνια, όσο και η διακυβέρνηση των φιλελεύθερων δυνάμεων υπό τον Μάκρι, όχι μόνο δεν κατάφεραν να αναδείξουν αυτές τις δυνατότητες αλλά οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση ενώ συγχρόνως προκάλεσαν την έντονη δυσαρέσκεια του εκλογικού σώματος προς το πολιτικό σύστημα που επέτρεψε να διεκδικεί σήμερα την προεδρία της χώρας ο Χαβιέρ Μιλέι ως υποψήφιος του κινήματος La Libertad Avanza (με 30,0% των ψήφων στον πρώτο γύρο).
Η διακυβέρνηση των περονιστών τα τελευταία χρόνια, όσο και η διακυβέρνηση των φιλελεύθερων δυνάμεων υπό τον Μάκρι, όχι μόνο δεν κατάφεραν να αναδείξουν τις δυνατότητες της Αργεντινής αλλά οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση ενώ συγχρόνως προκάλεσαν την έντονη δυσαρέσκεια του εκλογικού σώματος προς το πολιτικό σύστημα
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ για έναν υποψήφιο με ιδέες αναρχοφιλελεύθερες και απολύτως ακροδεξιές, φανατικός αντιVAX, που θέλει να διαλύσει το υπάρχον διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα, να δολαριοποιήσει την οικονομία (ξεχνώντας ότι αυτό έχει γίνει και στο παρελθόν με τα γνωστά αποτελέσματα), να μειώσει δραστικά τις δημόσιες δαπάνες (επομένως και όλα τα επιδόματα με τα οποία σήμερα επιβιώνει μεγάλο μέρος του πληθυσμού), να ιδιωτικοποιήσει την Υγεία και την Παιδεία και να καταργήσει την Κεντρική Τράπεζα. Παράλληλα διατείνεται ότι συνομιλεί με τον Θεό (γεγονός που εξανάγκασε τον Αργεντινό Πάπα Φραγκίσκο να τον χαρακτηρίσει εμμέσως ως παλιάτσο). Υποστηρίζεται από τον Bolsonaro, το ισπανικό ακροδεξιό κόμμα Vox και συμπαθεί τον Τραμπ.
Οι άλλες προτάσεις είναι οι τυπικές της άκρας δεξιάς, ελεύθερη οπλοκατοχή, απόλυτη άρνηση για τέλος στη κύηση και κάθε προγεννητικού ελέγχου, αλλά ελεύθερη πώληση των οργάνων επειδή αποτελούν για κάθε άτομο «οικονομική πηγή».
Τον Χαβιέρ Μιλέι υποστηρίζει και το «φιλελεύθερο» δεξιό κόμμα Juntos por el Cambio (JxC), της Πατρίθια Μπούλριτς (διαδόχου του προηγούμενου προέδρου Μαουρίσιο Μάκρι, ο οποίος δεν κρύβει τη συμπάθειά του προς τον υποψήφιο της άκρας δεξιάς), η οποία ήλθε τρίτη στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών του Οκτωβρίου με 23% των ψήφων.
Βασικό χαρακτηριστικό της σκέψης του Χαβιέρ Μιλέι είναι ο έκδηλος αντισοσιαλισμός. Το 2020, όταν ακόμη ήταν άγνωστος στο ευρύ κοινό, ήταν ένας από τους υπογράφοντες της Επιστολής της Μαδρίτης, ένα ντοκουμέντο που καταδίκαζε την εξάπλωση του κομμουνισμού στη Λατινική Αμερική. Η σύνοδος των ακροδεξιών κομμάτων είχε λάβει μέρος στη Μαδρίτη με τον συντονισμό του ακροδεξιού ισπανικού κόμματος Vox. Στην περίπτωση που κερδίσει τις εκλογές έχει υποσχεθεί ότι θα σταματήσει τις εμπορικές και νομισματικές συναλλαγές με την Κίνα αλλά και με τη Βραζιλία λόγω των καθεστώτων που υπάρχουν σε αυτές τις χώρες. Βεβαίως όλα αυτά δεν είναι εύκολο να συμβούν δεδομένου ότι η Βραζιλία αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Αργεντινής, ενώ και η Κίνα την τελευταία περίοδο αποτελεί σημαντικότατο εμπορικό εταίρο και όχι μόνο.
Επίσης δεν θα δεχθεί την ένταξη της Αργεντινής στους BRICS, η οποία έχει συμφωνηθεί να γίνει, με την παρούσα κυβέρνηση των περονιστών, από την 1η Ιανουαρίου 2024. Γίνονται αντιληπτές οι γεωπολιτικές συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης.
Ο ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ των περονιστών Σέρχιο Μάσα, (Unión por la Patria), ο σημερινός υπουργός Οικονομικών, παρά τις προβλέψεις, κατέλαβε την πρώτη θέση στον πρώτο γύρο με 36%. Ο Μάσα έχει το σημαντικό μειονέκτημα ότι ήταν ο υπουργός των Οικονομικών. Όμως είναι ο εκπρόσωπος των περονιστών, γεγονός πολύ σημαντικό για την κοινωνία της Αργεντινής.
Η έννοια του περονισμού είναι δύσκολο να ορισθεί ακόμη και για τους ίδιους τους περονιστές. Είναι μια έννοια που αναφέρεται στη δικαιοσύνη, στον πατριωτισμό, στην αξία της εργασίας, στην κοινωνική αλληλεγγύη, στις ιδέες του λαού. Πρόκειται για μια έννοια περισσότερο διαισθητική. Όμως διαπερνά οριζοντίως όλα τα κοινωνικά στρώματα. Ακόμη και όσοι δεν θεωρούν τον εαυτό τους περονιστή, μιλούν ουσιαστικά τη γλώσσα του περονισμού. Για τον λόγο αυτό η εκλογική βάση του Μάσα είναι τεράστια. Αν συμπεριληφθεί και ο φόβος για τις ιδέες και τον ίδιο τον Χαβιέρ Μιλέι αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι επερχόμενες εκλογές θα κριθούν στο δίπολο οργή vs φόβου. Οργή ενάντια στους περονιστές ή φόβος ενάντια στην άκρα δεξιά και τον «el loco» Χαβιέρ Μιλέι. Ίδωμεν.
