Η απόφαση των δανειστών να επιβάλουν νέο Μνημόνιο αναδύει άρωμα όχι μόνο νέων μέτρων, αλλά και πολιτικής εγκατάλειψης της συγκυβέρνησης
Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Τα καινούργια αρχικά που μπαίνουν στη ζωή μας είναι τα ECCL. Που σημαίνουν Enhanced Conditions Credit Line, ήτοι Πιστωτική Γραμμή Ενισχυμένων Όρων. Προσέξτε! Το επίθετο «ενισχυμένος» δεν πάει στη «γραμμή», όπως τα κυβερνητικά «ηχεία» μεταδίδουν εδώ και μέρες, αλλά στους «όρους». Οι κυβερνητικοί παράγοντες και τα παπαγαλάκια τους δεν χάνονται στη μετάφραση, αλλά συναντώνται στην παραπλάνηση.
Ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), στις διατυπώσεις του οποίου αναφερθήκαμε στο αντίστοιχο ρεπορτάζ του προηγούμενου Σαββάτου, είναι ξερός, αλλά ακριβέστατος. Και λέει στο άρθρο 3, παρ. 4: «…Το Δ.Σ. του ESM, επιφορτίζει… την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με την ΕΚΤ και όπου είναι δυνατόν με το ΔΝΤ, με το καθήκον να διαπραγματευτούν με το υπό εξέταση κράτος-μέλος του ESM (σ.σ. που υποβάλλει αίτημα ECCL) ένα Μνημόνιο Κατανόησης το οποίο εξειδικεύει τις προϋποθέσεις πολιτικής που συνδέονται με την προληπτική χρηματοδοτική στήριξη». Ούτε καν οι λέξεις διευκολύνουν τη συγκυβέρνηση να διασώσει κάτι από τα ράκη του «μύθου» στον οποίο εγκλωβίστηκε.
Χωρίς τρίτο δρόμο
Ο κανονισμός του ESM «χάσκει» στη θέση του από τότε που ιδρύθηκε επίσημα, τον Φεβρουάριο του 2012. Κανείς δεν είχε υποψιαστεί ότι θα είναι χρήσιμο να τού είχε ρίξει μια ματιά. Έτσι, η προχθεσινή άτυπη απόφαση του Eurogroup που περιγράφει ως λύση για την «επόμενη μέρα» την «Ενισχυμένων Όρων Πιστωτική Γραμμή» (ECCL) έδωσε τη χαριστική βολή στη μεταμνημονιακή μυθολογία. Ακόμη κι αν τα χρήματα με τα οποία θα χρηματοδοτηθεί αυτή η πιστωτική γραμμή είναι μόνο τα ήδη δανεισμένα 11,5 δισ. του ΤΧΣ -τα οποία είτε θα επιστραφούν στον προσωρινό μηχανισμό EFSF για να περάσουν στο μόνιμο ESM ως πιστωτική γραμμή είτε θα επιστραφούν στον EFSF για να διαγραφεί αντίστοιχο ποσό χρέους-, η διάθεσή τους σημαίνει Μνημόνιο. Είτε νέο, με μια νέα τελετουργία ενισχυμένης επιτήρησης που περιλαμβάνει τριμηνιαίους ελέγχους από Κομισιόν, ΕΚΤ και ΔΝΤ (σε «συμβουλευτικό» ρόλο) είτε παράταση του ισχύοντος τουλάχιστον για ένα χρόνο, με την τελετουργία επιτήρησης που ξέρουμε. Τρίτος δρόμος δεν φαίνεται, προς το παρόν, να υπάρχει. Κατά τα φαινόμενα θα επιλεγεί ο πρώτος.
Η κυβερνητική αντίδραση, εκφρασμένη αμήχανα από τον Γκίκα Χαρδούβελη («με τη γραμμή ECCL οι εταίροι θα κάθονται ασφαλείς στο πίσω κάθισμα ενός αυτοκινήτου που θα οδηγούμε εμείς»!) και με τον γνώριμο γραφικό τρόπο από τον Ευάγγελο Βενιζέλο, ήταν ότι η στάση του Eurogroup «εντάσσεται απολύτως στον σχεδιασμό μας», με το δικολαβίστικο επιχείρημα ότι η νέα χρηματοδότηση της Ελλάδας «θα γίνει με την υποστήριξη των τακτικών μηχανισμών της Ευρωζώνης, όχι έκτακτων όπως η τρόικα».
Καμένο χαρτί
Προσαρμοσμένη, λοιπόν, στην πραγματικότητα που της επέβαλαν οι εταίροι, δηλαδή στο «τακτικό» Μνημόνιο που θα διαδεχθεί το «έκτακτο», η κυβέρνηση πρέπει μέχρι τις 8 Δεκεμβρίου, οπότε και θα ληφθεί οριστική απόφαση από το Eurogroup, να παρουσιάσει έργο στην τρόικα που αναμένεται την ερχόμενη εβδομάδα. Και το «έργο» περιλαμβάνει συμφωνία σε όλες τις «μεταρρυθμιστικές» εκκρεμότητες. Όλες οι μέχρι στιγμής ενδείξεις παραπέμπουν σε μια ευρύτατη ατζέντα από την τρόικα, που περιλαμβάνει από τις ομαδικές απολύσεις μέχρι το συνδικαλιστικό νόμο, κι όχι σε μια ατζέντα «μιας δεκάδας θεμάτων», όπως διαρρέει η κυβέρνηση.
Άλλωστε, τις αυθεντικές διαθέσεις που επικρατούν μεταξύ των δανειστών και ιδιαίτερα στο Βερολίνο τις αποτυπώνουν τα δημοσιεύματα του γερμανικού Τύπου. Η Süddeutsche Zeitung μιλάει ευθέως για ένα τρίτο χρηματοδοτικό πακέτο-μνημόνιο με υποχρεωτική συμμετοχή και του ΔΝΤ που πηγάζει από το γεγονός ότι «η γερμανική κυβέρνηση δεν πιστεύει ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να δανειστεί του χρόνου από τις αγορές», ενώ η Handelsbatt τονίζει ότι η καγκελαρία πιστεύει πως η Ελλάδα πρέπει να μείνει υπό μεταρρυθμιστική πίεση, γιατί «δεν ρισκάρει την πολιτική επιβίωση του Σαμαρά με τίμημα παράπλευρες απώλειες στην Ευρωζώνη». Αυτή η αποστροφή αποτελεί την ακριβέστερη αποτίμηση της συγκυρίας. Η γερμανική ηγεσία και οι σύμμαχοί της (από κοντά και η καταρρακωμένη γαλλική κυβέρνηση που έχει κάθε λόγο να στρέφει αλλού τους προβολείς) δεν πρόκειται να κάνουν τίποτε παραπάνω για να σώσουν τη συγκυβέρνηση. Την αντιμετωπίζουν ήδη σαν καμένο χαρτί. Καμιά χάρη, κανένα δώρο, κανένα επικοινωνιακό σωσίβιο. Ο Θεός ή η θεά Μέρκελ εγκαταλείπουν τον Αντώνιο. Και τον Ευάγγελο, φυσικά.
Ο μονόδρομος της ΕΚΤ
Η εξέλιξη αυτή συνδέεται, βεβαίως, και με τα σταθερά δημοσκοπικά μηνύματα από την Ελλάδα και σημαίνει πολλά και για τον σχεδόν βέβαιο νικητή των επερχόμενων πρόωρων εκλογών, τον ΣΥΡΙΖΑ. Σηματοδοτεί ένα ναρκοθετημένο και ασφυκτικά περιορισμένο πεδίο διαπραγμάτευσης, με διόδους ρήξης ή οδυνηρού συμβιβασμού. Ωστόσο, η ίδια εξέλιξη συνδέεται κυρίως με το γεγονός ότι στην ηγεσία της Ευρωζώνης παγιώνεται ο φόβος ολικής επαναφοράς στην ύφεση. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι για την ηγεσία της ΕΚΤ καθίσταται μονόδρομος η προσφυγή στα «μη συμβατικά μέτρα» νομισματικής πολιτικής, δηλαδή σε ένα ευρύ πρόγραμμα πρακτικής και όχι λεκτικής ποσοτικής χαλάρωσης πέραν του 1 τρισ. ευρώ, με απευθείας αγορά κρατικού χρέους. Αυτό, ως γνωστόν, αποτελεί τη γραμμή Μαζινό για το Βερολίνο, αφού βλέπει σε μια τέτοια εξέλιξη τη de facto κατεδάφιση του Συμφώνου Σταθερότητας με το οποίο έχουν αλυσοδεθεί τα κράτη μέλη του ευρώ. Έστω κι αν ο Ντράγκι το κάνει για να σώσει τις αγορές και το χρηματοπιστωτικό καρτέλ, κι όχι για να απαλλάξει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες από τη λιτότητα.
