Δημήτρης Αρμάος
Η έλλειψη ενθουσιασμού (πάσα επιφύλαξη, κάθε συνδυαστική σκέψη τελικά) απέναντι στην ενθαρρυντική πρωτοβουλία της Δικαιοσύνης να καταπιαστεί με το όνειδος της Χρυσής Αυγής ισοδυναμεί, λοιπόν, με μικροψυχία. «Καταγάγαμε μεγάλη νίκη-δοξάστε μας. Μην κάνετε δεύτερες σκέψεις-γιορτάστε. Αυθόρμητα, ως εάν κάτι τέτοιο να το είχαν πετύχει δυνάμεις προοδευτικές» – ανεπίληπτες, επεξηγώ, όσον αφορά στις επί του προκειμένου προθέσεις τους.
Μα σε όσους βρίσκονται «μέσα στο ποτάμι» ή γενικά ξέρουν από «ποτάμια», παραξενοφαίνεται η επικαιρότητα όπου συγχρονίζεται το παραπάνω αίτημα για πανηγυρισμούς με τη θεωρία των «δύο άκρων» – που εξήχθη και πέραν του Ατλαντικού σαν ανεξήγητη προειδοποίηση, σαν αλλόκοτη παραπομπή σε ανοίκειο συγκείμενο, σαν πυθικός χρησμός. Ηχεί παράταιρα, πιο συγκεκριμένα, η αξίωση για επιβράβευση της καθυστερημένης ενεργοποίησης δημοκρατικών αντανακλαστικών που συνοδεύτηκε άμεσα με μιαν έκκληση για αποκήρυξη των κινητοποιήσεων στη Χαλκιδική ενάντια σε μια συμφωνία η οποία κλείστηκε ερήμην των πολλών και η οποία φαλκιδεύει το μέλλον του τόπου (όχι μόνο των πολλών, αλλά όλων). Εάν όσα «δένουν» το κατηγορητήριο για τη Χρυσή Αυγή μπορούσαν να συγκεντρωθούν εδώ και χρόνια, ο χαρακτηρισμός «καθυστερημένη» (για την κίνηση της δίωξης) είναι απολύτως ορθός – και η επικήρυξη της κοινής λογικής δεν είναι σύννομη. Μυστήρια δημοκρατία αυτή: μια εύθραυστη και αναξιόπιστη πλειοψηφία (με προβληματική τη δεδηλωμένη και διάψευση των προεκλογικών της δεσμεύσεων δηλαδή) δρα κατ’ ευχήν και κατά νόμο τη στιγμή που μονάχα ν’ αναστρέψει το κλίμα δύναται ή να χαντακωθεί (φόνος κι ενός Έλληνα «επιτέλους») ενώ συνάμα διαμηνύει πως ενσαρκώνει το «δημοκρατικό τόξο», αυτή κι ό,τι της μοιάζει – μόνο, κι όχι άλλοι.
Το αν η δεξιά σκέψη (και ιδιοσυγκρασία) μπορεί να επαίρεται για δάφνες δημοκρατικές (σε όποιο πεδίο) αυτό είναι κάτι που πρέπει και πάλι να μας απασχολήσει όλους σοβαρά. Χρήζει βαθιάς, πράγματι, και έντιμης και τολμηρής μελέτης. Επί του παρόντος, όμως, μόνο κάποια συμπεράσματα από τη συγκυρία μπορούμε να εξαγάγουμε. Με κορυφαίο την περί αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας αντίληψη όσων έχουν (ως διατείνονται και δείχνουν) σαφή και αταλάντευτη πεποίθηση για ό,τι έλαβε χώρα στις Σκουριές. Πάνω σε αυτή την εκτίμηση αναπτύσσεται όλη η ρητορική τους για τη δημοκρατική διακυβέρνηση και για τη δικαιοσύνη (την αρετή και την πράξη, όχι τον θεσμό).
Η εύκολη και οργισμένη καταδίκη του ακτιβισμού που εκδηλώθηκε στις Σκουριές, η διάθεση να παρουσιαστεί ως «τρομοκρατία» (ή «τεντιμποϊσμός»), δεν είναι μόνο στρατευμένη στην «άνευ ορίων, άνευ όρων» υπεράσπιση της ιδιοκτησίας, οιαδήποτε και αν υπήρξαν τα πεπραγμένα της, δεν είναι μόνο απηνής και ανεξέταστη επίθεση στην αυτοάμυνα (υποβιβαζόμενη σε επίπεδο απρόκλητης και ταπεινής χειροδικίας), δεν είναι μόνο ωμή συμπαράταξη με τη λογική και τα συμφέροντα του κεφαλαίου, με την ανάλγητη αντιμετώπιση γης και ανθρώπων από οικονομίστικη τύφλα. Πάνω απ’ όλα είναι διακήρυξη του δικαιώματος κάθε κυβέρνησης, όπως και αν προέκυψε, ανεξάρτητα από καθετί που υποσκάπτει την εγκυρότητά της, να ενεργεί χωρίς αμφισβήτηση, χωρίς έλεγχο και χωρίς τροχοπέδηση. Έτσι, μερικοί καταλαβαίνουν το «κυβερνάν».
Ο «αθώος αντικομμουνισμός» μιας δηλητηριασμένης από τις απλοποιήσεις Γηραιάς Ηπείρου ήρθε και συνταιριάστηκε με τις σκοτεινές επιδιώξεις (τη ματαιοδοξία, ευθέως ειπείν) μιας ηγετικής ομάδας στον πυρήνα της ελληνικής Δεξιάς, ώστε να αναπαραχθεί το νέο τούτο ψυχροπολεμικό περιβάλλον. Από πού αντλούσαν τη νομιμότητά τους εκείνες οι κυβερνήσεις που απαιτούσαν, τήδε κακείσε, εδώ και μισόν αιώνα ακόμα, τη «μετά βδελυγμίας» αποκήρυξη ιδεών; Ε, από τα ίδια κέντρα τη ζητούν και οι τωρινές. Η τρέχουσα οικονομική κρίση που είχε αυτή την έξοχη επίδοση στη χώρα, στάθηκε λοιπόν καλό εφαλτήριο για το ξεδίπλωμα όλης της αυθαιρεσίας δυνάμεων παραδοσιακά αντιδημοκρατικών και ραδιούργων. Κάτι παραπέρα: Έδωσε το περιθώριο για δεξιο-τεχνικούς χειρισμούς της πραγματικότητας στην εξουσία. Ακόμα και στην Ελλάδα, οι παρατάξεις που τη μονοπώλησαν έγιναν… απρόβλεπτες! Μια Δεξιά με απόκλιση προς το προσήκον άκρο (άσχετα με τις εκλογικές της βλέψεις προς το κέντρο) εφορμά στο φυσικό της τέκνο. Διεκδικεί την άσκηση της εξουσίας με όρους απολυταρχίας και ταυτοχρόνως το χρίσμα τής όντως δημοκρατικής παράταξης. «Τι περισσότερο θα έκανε δα με τη Χρυσή Αυγή μια προοδευτική δύναμη στην εξουσία;». Ωραία! Πάει να χαρεί κανείς. Κρυφοχαίρεται ίσως ή και ξεφαντώνει. Μακάρι να μην παγώσει το γέλιο στα χείλη μας.
Φαίνεται ο στίχος του Σινόπουλου για τη «γνώση του ποταμιού» να μην είναι από τους πιο πετυχημένους του: «μπάζει», ακόμα και κοντά στα συμφραζόμενά του. Η άνεση με την οποία παρασύρεται ο «πολύς κόσμος» από τη ρητορική της εξουσίας, η άνεση δηλαδή με την οποία η σημαδιακή αντιφατικότητα συγκαλύπτεται από «καλές πρακτικές» των διευθυντηρίων, δείχνει ότι κακώς «ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται». Καλό είναι να ξέρεις τα ποτάμια, κι όχι να πνίγεσαι σ’ αυτά. Η καλοπιστία, για παράδειγμα, δεν είναι δείγμα θετικού χαρακτήρα, όπως συνήθως πιστεύεται, ιδίως σε καιρούς κρίσης. (Στη λαϊκή λαλιά, ας μην ξεχνάμε, μακριά από την ορολογία της διαλεκτικής, η έννοια της «αντίδρασης» πήρε και θετικό πρόσημο.) Εμείς, λ.χ., έχουμε βουλιάξει αρκετά σ’ αυτή τη νεροσυρμή. Πώς μπορούν και μας εμπαίζουν;
Ας δεχτούμε, ωστόσο, τη μεταφορική συνθήκη. Είμαστε «μέσα στο ποτάμι» χωρίς να το θέλουμε, αλλά και χωρίς να το έχουμε καμάρι. Η περηφάνια του ανεύθυνου θύματος ή της εξαιρετικής εμπειρίας δεν αρμόζει στην κατάστασή μας. Προφανώς, αυτή η θλιβερή κωμωδία περί «συνταγματικού τόξου» που περιορίζεται στα κόμματα της διαπλοκής και εισηγείται το πιο ανιστόρητο (καθότι μηχανιστικό) μοντέλο αποκλεισμού των φιλολαϊκών δυνάμεων, με χρόνια, με καιρούς, με υποταγή και με αίματα, θα λάβει τέλος. Το ζήτημα είναι να μην έρθει τότε η γνώση. Να φανεί ότι την έχουμε κιόλας.
*O Δημήτρης Αρμάος είναι συγγραφέας
