Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Σε αδιέξοδο βρέθηκε η 29η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, COP29, που διεξάγεται στο Μπακού, καθώς υπάρχει έντονη σύγκρουση μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων χωρών σχετικά με τη χρηματοδότηση των τελευταίων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Όπως μετέδωσε το BBC, οι εκπρόσωποι των αναπτυσσόμενων χωρών εξέφρασαν την έντονη δυσαρέσκειά τους, όταν οι ανεπτυγμένες χώρες πρότειναν ένα χρηματικό ποσό, που θεωρήθηκε πολύ χαμηλό για να στηρίξει την προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η Κίνα και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες πρότειναν ετήσιες επιχορηγήσεις ύψους 500 δισ. δολαρίων, με τους εκπροσώπους των πλουσιότερων χωρών να απαντούν ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο με τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες.
Πάντως, η ολομέλεια της συνόδου, ξεκίνησε παρά τις αποχωρήσεις. Το προσχέδιο συμφωνίας που παρουσιάστηκε στην COP29 δίνει δύο εντελώς διαφορετικές επιλογές για τη χρηματική βοήθεια προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Η χρηματοδότηση αυτή περιορίζεται σήμερα στα 100 δισ. δολάρια ανά έτος, θα πρέπει όμως να φτάσει τουλάχιστον το 1 τρισ. δολάρια ανά έτος μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του απογοητευμένου διαπραγματευτή του Παναμά, Χουάν Κάρλος Μοντερέι Γκόμεζ: «Η διαδικασία εξελίσσεται σε ένα τραγικό θέαμα, μια παράσταση κλόουν, αφού ακόμα και όταν φτάνουμε στην τελευταία στιγμή εμφανίζεται ένα τόσο αδύναμο κείμενο».
Ρεκόρ συγκέντρωσης αερίων του Θερμοκηπίου
Η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ το 2023, γεγονός που αναπόφευκτα θα προκαλέσει άνοδο της θερμοκρασίας τα επόμενα χρόνια, προειδοποίησε σήμερα ο ΟΗΕ.
Τα επίπεδα των τριών βασικών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη –του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), του μεθανίου (CH4) και του πρωτοξειδίου του αζώτου (N2O)– αυξήθηκαν το περασμένο έτος, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO).
Η υπηρεσία αυτή του ΟΗΕ παρατήρησε κυρίως ότι το διοξείδιο του άνθρακα συγκεντρώνεται πιο γρήγορα από ποτέ στην ατμόσφαιρα, με ρυθμούς που έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 10% μέσα σε δύο δεκαετίες.
Η ετήσια έκθεση του WMO για τα αέρια του θερμοκηπίου δόθηκε στη δημοσιότητα λίγες ημέρες πριν την COP29, τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα που έγινε από τις 11 ως τις 22 Νοεμβρίου στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.Με δεδομένη μάλιστα τη διάρκεια ζωής του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τα τρέχοντα επίπεδα θερμοκρασίας θα διατηρηθούν για δεκαετίες ακόμη κι αν μειωθούν γρήγορα οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου και μηδενιστούν.
Η Γη γνώρισε τόσο υψηλές συγκεντρώσεις CO2 πριν 3 με 5 εκατομμύρια χρόνια, όταν η θερμοκρασία ήταν κατά 2 με 3 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη και το επίπεδο της θάλασσας 10 με 20 μέτρα πάνω από το σημερινό, υπενθύμισε.
Λίγο λιγότερο από τις μισές εκπομπές CO2 παραμένουν στην ατμόσφαιρα, ενώ οι υπόλοιπες απορροφώνται από τα οικοσυστήματα.
Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να «οδηγήσει τα οικοσυστήματα να γίνουν οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αερίων του θερμοκηπίου». Οι δασικές πυρκαγιές ενδέχεται να προκαλέσουν την έκλυση περισσότερου διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, ενώ οι πιο ζεστοί ωκεανοί πιθανόν να απορροφούν λιγότερο. Κατά συνέπεια ενδέχεται να μένει στην ατμόσφαιρα περισσότερο CO2 και να επιταχυνθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, σημείωσε.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
Ιστορικό πορτρέτο άστρου σε άλλο γαλαξία
Χρησιμοποιώντας ένα από τα ισχυρότερα οπτικά τηλεσκόπια του κόσμου, αστρονόμοι κατάφεραν για πρώτη φορά να ζουμάρουν στην επιφάνεια ενός άστρου έξω από τον δικό μας Γαλαξία – ένας τεχνικός άθλος που μεταξύ άλλων μας δίνει μια εικόνα για τον αναπόφευκτο θάνατο του Ήλιου.
Χάρη όμως στην πρόοδο της τεχνολογίας, τα σημερινά τηλεσκόπια μπορούν να διακρίνουν πλανήτες που περιφέρονται γύρω από κοντινά άστρα, ή ακόμα και να ζουμάρουν στην επιφάνεια άστρων εντός του Γαλαξία.
Η νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Astronomy & Astrophysics κοιτάζει πολύ μακρύτερα, μέχρι το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου -έναν από τους μικρούς δορυφόρους γαλαξίες του Μίλκι Ουέι, που είναι ορατός με γυμνό μάτι στον ουρανό του νότιου ημισφαιρίου.
Συγκεκριμένα, οι παρατηρήσεις αφορούν το άστρο WOH G64, που βρίσκεται στην εντυπωσιακή απόσταση των 160.000 ετών φωτός από τη Γη, περίπου 1,6 φορές η διάμετρος του Γαλαξία.
Το άστρο είναι τόσο ευδιάκριτο λόγω του πελώριου μεγέθους του. Πρόκειται για έναν «ερυθρό γίγαντα», ένα άστρο παραπλήσιου μεγέθους με τον Ήλιο το οποίο έχει εξαντλήσει τα πυρηνικά του καύσιμα και έχει διογκωθεί κατά εκατοντάδες φορές, πριν τελικά καταρρεύσει και μετατραπεί σε λευκό νάνο.Το WOH G64, ένα από τα μεγαλύτερα άστρα που γνωρίζουμε στο Σύμπαν, είναι 2.000 φορές πιο μεγάλο από τον Ήλιο και 282.000 φορές πιο φωτεινό.
«Για πρώτη φορά, καταφέραμε να ζουμάρουμε στην επιφάνεια ενός ετοιμοθάνατου άστρου έξω από τον Μίλκι Ουέι» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο Κείτσι Ονάκα του Πανεπιστημίου «Αντρές Μπέλο» στη Χιλή, επικεφαλής της διεθνούς μελέτης.
Η μελέτη κατέστη εφικτή χάρη στην τελευταία αναβάθμιση του «Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου (VLΤ) που διαχειρίζεται το Ευρωπαϊκό Αστεροσκοπείου του Νότου (ESO) στη Χιλή. Πρόκειται για τέσσερα επιμέρους οπτικά τηλεσκόπια που μπορούν να λειτουργήσουν από κοινού για να προσφέρουν εικόνες εξαιρετικά υψηλής ανάλυσης.
Η σύγκριση των δεδομένων με παλαιότερες παρατηρήσεις του ερυθρού γίγαντα WOH G64 δείχνουν ότι η φωτεινότητα του άστρου μειώνεται.
«Διαπιστώσαμε ότι το άστρο έχει περάσει σημαντικές αλλαγές τα τελευταία δέκα χρόνια, κάτι που μας προσφέρει μια σπάνια ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τη ζωή ενός άστρου σε πραγματικό χρόνο» σχολίασε ο Γκερντ Βάιγκελτ του Ινστιτούτου Ραδιοαστρονομίας «Μαξ Πλανκ» στη Βόννη.
Tο άστρο θα είναι όλο και πιο δύσκολο να παρατηρηθεί καθώς γίνεται όλο και χλωμότερο. Όταν όμως έρθει η έκρηξη σουπερνόβα, οι αστρονόμοι θα είναι έτοιμοι να την καταγράψουν με κάθε λεπτομέρεια.
O Ήλιος δεν διαθέτει αρκετή μάζα για να εκραγεί σε σουπερνόβα, θα περάσει όμως στην φάση του ερυθρού γίγαντα σε περίπου 5 δισεκατομμύρια χρόνια.
Επιλογή από άρθρο του Βαγγέλη Πρατικάκη στο in.gr
Τραμπ και Μασκ στην αποτυχημένη εκτόξευση
Ο Έλον Μασκ και η SpaceX εκτόξευσαν τον γιγαντιαίο πύραυλο Starship στο διάστημα από το Τέξας την Τρίτη, προωθώντας τις δυνατότητες διαστημικών πτήσεων του σκάφους, αλλά απέτυχαν να επαναφέρουν τον ενισχυτή (booster) στη Γη, ενώ ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, παρακολουθούσε από τις εγκαταστάσεις πυραύλων της εταιρείας.
Το σύστημα πυραύλων, ύψους περίπου 122 μέτρων, που έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει αστροναύτες στη Σελήνη και πληρώματα στον Άρη, απογειώθηκε στις 4 μ.μ. τοπική ώρα από την τοποθεσία ανάπτυξης πυραύλων της SpaceX στο Boca Chica του Τέξας.
Το πρώτο μέρος του πυραύλου, ύψους 71 μέτρων, ο ενισχυτής Super Heavy, αποσπάστηκε από το δεύτερο μέρος, το Starship, σε ύψος περίπου 62 χλμ., στέλνοντας το σκάφος στο Διάστημα.
Το Super Heavy κατέληξε απροσδόκητα στον Κόλπο του Μεξικού, αντί να επιστρέψει στη στεριά, όπου αναμενόταν να προσγειωθεί σε μεγάλους μηχανικούς βραχίονες που βρίσκονταν στον πύργο εκτόξευσης. Η αλλαγή πορείας, τελευταία στιγμή, προς το νερό υποδηλώνει ότι κάτι δεν πήγε καλά.
Μια ζωντανή μετάδοση, ανεξάρτητη από αυτή της SpaceX και φιλοξενούμενη από τον διαστημικό μπλόγκερ Everyday Astronaut, έδειξε τον ενισχυτή Super Heavy να εκρήγνυται σε μια τεράστια πύρινη μπάλα στον ορίζοντα του Κόλπου μετά την πτώση του στο νερό.
Το Starship είχε επιδείξει για πρώτη φορά τον καινοτόμο τρόπο προσγείωσης (catch-landing) τον προηγούμενο μήνα, πετυχαίνοντας ένα σημαντικό ορόσημο στον επαναχρησιμοποιούμενο σχεδιασμό του. Η προσγείωση επρόκειτο να είναι «ταχύτερη/- δυσκολότερη», όπως είχε γράψει ο Έλον Μασκ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν από την εκτόξευση.
Το υπόλοιπο της αποστολής φάνηκε επιτυχές. Στο διάστημα, το Starship πραγματοποίησε μία περιστροφή γύρω από τη Γη και κατέληξε σε πτώση κατά τη διάρκεια της ημέρας στον Ινδικό Ωκεανό, περίπου μία ώρα αργότερα.
Ο επικεφαλής της NASA, Μπιλ Νέλσον, ο οποίος αναμένεται να αποχωρήσει από τη θέση του όταν ο Τραμπ αναλάβει καθήκοντα τον Ιανουάριο, συνεχάρη τη SpaceX με μια ανάρτηση στο X (πρώην Twitter) και δήλωσε ότι η επανεκκίνηση του κινητήρα στο Διάστημα από το Starship αποτελεί «σημαντική πρόοδο προς την τροχιακή πτήση».
