Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Στο τέλος του Απρίλη μια είδηση έκανε αίσθηση στην Κρήτη. Η είδηση είχε τίτλο «Θάβουν στην Κρήτη 120 φορτηγά πλαστικού από την «υπερσύγχρονη» Μονάδα στο Αμάρι». [1] Στο δημοσίευμα αναφέρεται: «Ο ΕΣΔΑΚ, που διαχειρίζεται τα στερεά απόβλητα στις Περιφερειακές Ενότητες Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Λασιθίου, αποφάσισε ομόφωνα στις 24 Απριλίου 2025 τη διάθεση συνολικής ποσότητας 2.301,1 τόνων ανακυκλώσιμων υλικών που έχουν παραχθεί στη Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) Αμαρίου (839,6 τόνων πλαστικού φιλμ (LDPE) και 1.461,4 τόνων χαρτιού) προς υγειονομική ταφή, καθώς σύμφωνα με τις υπηρεσίες του Συνδέσμου και τις εκθέσεις του αναδόχου λειτουργίας (Θαλής A.E.), δεν είναι δυνατό να αξιοποιηθούν ή να διατεθούν στην αγορά ανακύκλωσης…».
Στη συνέχεια αναφέρεται ότι, σύμφωνα με το πρακτικό της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΣΔΑΚ, για το πλαστικό φιλμ υπάρχει τεκμηριωμένη αδυναμία απορρόφησης, που αποδίδεται στη διεθνή και εγχώρια συγκυρία. «Όπως τονίζεται στη σχετική εισήγηση: […] η αδυναμία αυτή κατά τον Ανάδοχο αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην αδυναμία εξαγωγών σε χώρες όπως η Κίνα κ.α.».
Πολύ ενδιαφέροντα στο δημοσίευμα του cretaone.gr, είναι τα ζητήματα που αναδεικνύονται:
Πρώτο ζήτημα: «Σύμφωνα με τον ΕΣΔΑΚ και τον ανάδοχο τα υλικά παρουσιάζουν χαμηλή καθαρότητα και προέρχονται από σύμμεικτα αστικά απόβλητα, γεγονός που περιορίζει σημαντικά τη δυνατότητα εμπορικής αξιοποίησης.».
Δεύτερο ζήτημα: «για το ανακτημένο χαρτί, που έχει παραμείνει αποθηκευμένο για μεγάλο χρονικό διάστημα σε εξωτερικούς χώρους, διαπιστώθηκαν ποιοτικές αλλοιώσεις λόγω καιρικών φαινομένων, γεγονός που καθιστά την εμπορική του αξιοποίηση δυσχερή έως ανέφικτη.».
Η πρώτη διαπίστωση αποτελεί καθαρή παραδοχή των τεκμηριωμένων αντιρρήσεων που έχουν διατυπωθεί, εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον, για την επιλογή των κυβερνήσεων να γεμίσουν τη χώρα με μονάδες μηχανικής διαλογής απορριμμάτων, όπως είναι και η μονάδα στο Αμάρι, επειδή -μεταξύ άλλων- τέτοιες μονάδες δεν μπορούν να παρέχουν καθαρά ανακυκλώσιμα προϊόντα.
Η δεύτερη διαπίστωση αποδεικνύει την έλλειψη σεβασμού στη συμβολή των πολιτών, οι οποίοι θεωρούνται πάντα ένοχοι για τα χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης. Η θεώρηση αυτή, επί σειρά ετών, οδηγούσε σε «πιλοτικά προγράμματα», με αποτέλεσμα να μένει πίσω η ανακύκλωση.
Προγραμματίζονται έξι μονάδες καύσης απορριμμάτων
Κι ενώ αυτά συνέβαιναν στην Κρήτη ‒και αλλού, βέβαια, αλλά χωρίς συνήθως να αναδεικνύονται‒ στο υπουργείο «Περιβάλλοντος» παρουσιάστηκε μελέτη για τη δημιουργία έξι μονάδων καύσης απορριμμάτων σε έξι περιοχές της χώρας: Ροδόπη, Κοζάνη, Πελοπόννησο, Βοιωτία, Αττική και Ηράκλειο. Έξι ήταν και οι εταιρείες που συμμετείχαν στην εκδήλωση εκφράζοντας το ενδιαφέρον τους: ΔΕΗ, ΤΕΡΝΑ, Άκτωρ, Motor Oil, Metlen και Μεσόγειος. [2]
Άμεση ήταν η αντίδραση από το Δυτικό Μέτωπο ‒ Συντονισμός φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών Δ. Αττικής-Δ. Αθήνας, που σε ανακοίνωσή του αναφέρει: [3]
«Στην πυρά η ανακύκλωση, φωτιά στα δημοτικά τέλη! Έξι μονάδες καύσης, ακόμη και σύμμεικτων απορριμμάτων, μαγειρεύονται!
Όταν ένα υπουργείο επιλέγει τη μέθοδο των διαρροών, προκειμένου να προετοιμάσει την κοινή γνώμη, σημαίνει πως τη φοβάται και επιχειρεί να μετρήσει τις αντιδράσεις της. Ακριβώς αυτό κάνει και το ΥΠΕΝ, προκειμένου να προετοιμάσει το έδαφος για τις μονάδες καύσης.
Παρουσίασε τα βασικά σημεία μιας μελέτης σκοπιμότητας, για τη δημιουργία δικτύου μονάδων “ενεργειακής αξιοποίησης αστικών σύμμεικτων αποβλήτων”, με μοναδικούς προσκεκλημένους τους βασικούς “παίχτες” της ενέργειας (ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ, MOTOR OIL, METLEN – Μυτιληναίος, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ) και φρόντισε να διαρρεύσει το σενάριο για τη χωροθέτηση των μονάδων, προκειμένου να μετρήσει αντιδράσεις.
Το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ είχε προειδοποιήσει γι’ αυτήν την εξέλιξη, από την περίοδο της διαβούλευσης για το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), το 2020. Η Κυβέρνηση, προκειμένου να επιβάλει τις μονάδες καύσης, έθεσε τον υπερφίαλο στόχο της μείωσης των προς ταφή αποβλήτων κάτω από 10%, μέχρι το 2030, με την υποσημείωση ότι οι στόχοι αυτοί «δεν μπορούν να επιτευχθούν αν δεν υπάρξει ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων»!!!
Οι στόχοι αυτοί ήταν υψηλότεροι, ακόμη και από τους στόχους που έθεταν οι ευρωπαϊκές οδηγίες, οι οποίες έκαναν λόγο για 15% ταφή, μέχρι το 2035, υπό την προϋπόθεση η χώρα-μέλος να ανακυκλώνει πάνω από το 60% το 2020. Με την ανακύκλωση σε εθνικό επίπεδο να μην ξεπερνά το 15%, είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι, αφενός, η καύση έρχεται να υποκαταστήσει την (ανύπαρκτη) ανακύκλωση και, αφετέρου, πρέπει να καίγονται (και) τα ανεπεξέργαστα σύμμεικτα απορρίμματα του πράσινου κάδου.
Τώρα, η κυβέρνηση -ερήμην της αυτοδιοίκησης, των φορέων διαχείρισης και των πολιτών- επιχειρεί να υλοποιήσει ένα σχέδιο με έξι (6) μεγάλες μονάδες καύσης απορριμμάτων, με τρόπο ακόμη χειρότερο και από αυτόν που προβλέπονταν αρχικά στο ΕΣΔΑ. Δηλαδή, με μονάδες καύσης, που θα καίνε και σύμμεικτα (ανεπεξέργαστα) απορρίμματα, εκτός από τα δευτερογενή καύσιμα (RDF, SRF), τα οποία παράγονται στις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) και μέρος τους καίγεται, ήδη, στην τσιμεντοβιομηχανία.
Χωρίς χρηματοδότηση από την Ε.Ε., οι πολίτες επωμίζονται όλο το κόστος
Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι τέτοιου τύπου μονάδες καύσης δεν χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε., διότι δε θεωρούνται συμβατές με τους στόχους της κυκλικής οικονομίας. Προκειμένου, όμως, να κρύψει τη χρόνια αναποτελεσματικότητα του κράτους στην ανακύκλωση, αλλά και για να εξυπηρετήσει τα εργολαβικά συμφέροντα, αποφάσισε να τις κάνει χωρίς ευρωπαϊκά κονδύλια, με τη γνωστή μέθοδο των Συμπράξεων Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), δηλαδή, με συγχρηματοδότηση με τους ιδιώτες. Οι Δήμοι θα υπογράψουν με τους ιδιώτες 25ετείς συμβάσεις, οι οποίες θα ορίζουν το τίμημα ανά τόνο, που θα κληθούν να το πληρώσουν οι “χρήστες” της υπηρεσίας, δηλαδή οι δήμοι και οι δημότες, μέσω των δημοτικών τελών. Με δεδομένο το υψηλό κατασκευαστικό κόστος ‒που πρέπει να αποσβεστεί‒ και το υψηλό λειτουργικό κόστος ‒που πρέπει να αποφέρει σημαντικά κέρδη‒ θα έχουμε να κάνουμε με ένα καθόλου ευκαταφρόνητο “χαράτσι” και με περαιτέρω αύξηση του συνολικού κόστους διαχείρισης.
Το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ έχει τονίσει σε όλους τους τόνους πως η κυβέρνηση και το λόμπυ των σκουπιδιών αξιοποιούν το αδιέξοδο που οι ίδιοι δημιούργησαν ‒με τα αξιοθρήνητα ποσοστά ανάκτησης, με την εξάντληση του ΧΥΤΑ Φυλής, με την απουσία εναλλακτικών χώρων ταφής και με το υπέρογκο κόστος διαχείρισης‒ για να επιβάλουν ως σωτήρια λύση την καύση. Προσπαθούν να αποκρύψουν το τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος των μονάδων. Με τις νέες μακροχρόνιες συμβάσεις οι δήμοι θα δεσμευτούν σε συγκεκριμένες ποσότητες, καθιστώντας την ανακύκλωση ασύμφορη οικονομικά. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τεράστιες ποσότητες πολύτιμων υλικών, που θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν, να οδηγούνται στις μονάδες καύσης. Το φυσικό-κοινωνικό περιβάλλον των ‒ήδη, υποβαθμισμένων‒ περιοχών, στις οποίες σχεδιάζεται να εγκατασταθούν οι μονάδες καύσης θα υποβαθμιστεί ακόμη περισσότερο.
Το έχουμε πει και τεκμηριώσει χιλιάδες φορές και με πολλούς τρόπους: το σημερινό μοντέλο διαχείρισης των αστικών αποβλήτων ‒είτε με ταφή, είτε με καύση‒ είναι μη βιώσιμο περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά. Το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ, αντί των κερδοσκοπικών, φιλο-εργολαβικών σχεδιασμών της κυβέρνησης, προτάσσει την αποκεντρωμένη διαχείριση, με δημόσιο χαρακτήρα και με έμφαση στην πρόληψη, στην προδιαλογή και στην ανάκτηση υλικών. Και το έχει κάνει, όχι με λόγια, αλλά με συγκεκριμένες προτάσεις και μεθοδολογία.
Κατά συνέπεια, εκφράζουμε την πλήρη αντίθεσή μας στα κυοφορούμενα σχέδια καθιέρωσης της καύσης ως βασικής μεθόδου διαχείρισης των αστικών αποβλήτων και στο πλαίσιο αυτό δεσμευόμαστε να αναπτύξουμε μια πολυεπίπεδη καμπάνια ενημέρωσης και κινητοποίησης των πολιτών της Αττικής, σε πρώτη φάση, για να τα αποτρέψουμε.»
Παραπομπές
[1] Θάβουν στην Κρήτη 120 φορτηγά πλαστικού από την «υπερσύγχρονη» Μονάδα στο Αμάρι, cretaone.gr
[2] Έξι μονάδες καύσης απορριμμάτων – Πού θα χωροθετηθούν, kathimerini.gr
[3] Ανακοίνωση: Δυτικό Μέτωπο – Συντονισμός φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών Δ. Αττικής – Δ. Αθήνας,oxixytafilis.blogspot.com
