Ο Βενιζέλος και το νέο “χτύπημα” Πάγκαλου.
Της Τζίνας Πολίτη.
Της Τζίνας Πολίτη.
Η προβοκατόρικη ατάκα του κ. Πάγκαλου στη Βουλή, την Τρίτη, 21 Ιουνίου, ότι η Δημοκρατία αποκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1981 με την εκλογική νίκη του Ανδρέα Παπανδρέου, διαγράφοντας έτσι με μια χοντροκομμένη μονοκονδυλιά τη συμβολή στην υπόθεση της Δημοκρατίας του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος, μεταξύ άλλων, έθεσε σε δημοψήφισμα το θεσμό της Βασιλείας, νομιμοποίησε το ΚΚΕ, κατήργησε τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων και καθιέρωσε τη Δημοτική ως επίσημη γλώσσα του Κράτους, δικαίως πυροδότησε την αγανάκτηση των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας και τα όσα ακολούθησαν, δεδομένου ότι ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ αρνήθηκε σθεναρά να ανακαλέσει.
Η παρέμβαση του πρωθυπουργού, προκειμένου να λήξει το επεισόδιο, κάθε άλλο παρά «πυροσβεστική» ήταν αφού, κατά τη γνώμη ορισμένων αναλυτών, προσπάθησε να κρατήσει «ίσες αποστάσεις». Οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας οι οποίοι είχαν αρχίσει να αποχωρούν από την αίθουσα, επανήλθαν μόνον όταν επενέβη ο κ. Βενιζέλος ο οποίος, εκθέτοντας εμμέσως τη μικροπολιτική τακτική του αντιπροέδρου κ. Πάγκαλου αλλά και του πρωθυπουργού, ευφυώς επανάφερε με σοβαρότητα τη συζήτηση στα καυτά προβλήματα του παρόντος, αρνούμενος να αναπαράξει τον ξεφτισμένο πλέον στη λαϊκή συνείδηση διχαστικό και κούφιο αντιπολιτευτικό λόγο, που κάποτε εγκαινίασε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ.
Σε μια πρώτη ανάγνωση, η διόλου τυχαία προβοκατόρικη ατάκα του κ. Πάγκαλου, θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως τακτική κίνηση αναζωπύρωσης της συνθηματολογίας των διαχωριστικών ιδεολογικών γραμμών Κεντροαριστεράς/ επάρατης Δεξιάς, προκειμένου, εν όψει της ψήφου εμπιστοσύνης, να συσπειρωθεί εντός της αιθούσης το «όλον ΠΑΣΟΚ» και εκτός αιθούσης το πεσμένο φρόνημα της διαλυμένης εκλογικής βάσης του κόμματος.
Μια δεύτερη ανάγνωση, ωστόσο, θα οδηγούσε σε μιαν εντελώς διαφορετική ερμηνεία. Ας δούμε, όμως, πρώτα την εξέλιξη των δραματικών γεγονότων των τελευταίων ημερών: πρόταση παραίτησης από την πρωθυπουργία από τον ίδιο τον κ. Γ. Παπανδρέου, προκειμένου να σχηματιστεί με τη Νέα Δημοκρατία κυβέρνηση «εθνικής σωτηρίας», με πρωθυπουργό κοινής αποδοχής. Υπαναχώρηση του κ. Παπανδρέου από την πιθανή συμφωνία και απόδοση ευθυνών για το ναυάγιο στον κ. Σαμαρά, στη βάση «παραπολιτικών» δικαιολογιών, πράγμα που οδήγησε ορισμένους αναλυτές να αναρωτηθούν αν το όλο σενάριο ήταν μια «μπλόφα», προκειμένου να εκτεθεί ο κ. Σαμαράς (εντός και εκτός Ελλάδος) ότι τορπιλίζει την εθνική «συναίνεση» για μικροκομματικούς λόγους. Στη συνέχεια, ανασχηματισμός της κυβέρνησης και ταυτόχρονα αίτημα του πρωθυπουργού για ψήφο εμπιστοσύνης από το Κοινοβούλιο.
Το σημαντικότερο συμβάν του όλου πολιτικού δράματος που παίχτηκε, ήταν αναμφίβολα η εξ ανάγκης τοποθέτηση του άλλοτε ισχυρού αντιπάλου του κ. Παπανδρέου για την προεδρία του κόμματος κ. Ευάγγελου Βενιζέλου ως υπουργού Οικονομικών και αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως. Για όσους και όσες παρακολούθησαν τα διαδραματιζόμενα τις μέρες αυτές στη Βουλή, ένα πράγμα έγινε σύντομα προφανές: ότι ο υπουργός Οικονομικών και αντιπρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Βενιζέλος, διέθετε ένα εμφανώς μεγαλύτερο πολιτικό εκτόπισμα από τον πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου, όχι μόνο στο επίπεδο του πολιτικού λόγου, αλλά και στη στρατηγική κινήσεων που υιοθέτησε, ως προς την αξιωματική αντιπολίτευση. Σε αντίθεση με τον προκάτοχο του, κ. Παπακωσταντίνου, από την πρώτη στιγμή άνοιξε έναν δίαυλο επικοινωνίας, πληροφόρησης και ειλικρινούς ανταλλαγής απόψεων με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Όπως είναι πρόδηλο, η νέα αυτή πολιτική συμπεριφορά, όχι μόνο έβαζε την ταφόπλακα στις πεπαλαιωμένες, διχαστικές ιδεολογικές γραμμές με τη Νέα Δημοκρατία, αλλά επανακαθόριζε και τη φυσιογνωμία του ΠΑΣΟΚ, αναδεικνύοντας την ώς σήμερα καλυμμένη πολιτική συγγένεια των δύο κομμάτων εξουσίας. Η στρατηγική αυτή άνοιγε την προοπτική μιας γόνιμης συνεργασίας των δύο κομμάτων εξουσίας στην κατεύθυνση της εθνικής «συναίνεσης» που απαιτούν οι δανειστές μας.
Έτσι, η αρχηγική εμφάνιση, η αλλαγή στρατηγικής απέναντι στο κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και απέναντι στους βουλευτές του δικού του κόμματος που ευφυώς υιοθέτησε ο αντιπρόεδρος και υπουργός οικονομικών της κυβέρνησης, επανακαθόρισαν τους εσωκομματικούς όρους του παιχνιδιού εξουσίας και έφεραν στην επιφάνεια το εξής παράδοξο: ο αντίπαλος του κ. Παπανδρέου δεν ήταν πλέον ο κ. Σαμαράς αλλά ο «εσωτερικός εχθρός» Ευάγγελος Βενιζέλος!
Στη βάση αυτής της ερμηνείας, αποκαλύπτεται ότι η προβοκατόρικη ατάκα του αντιπροέδρου κ. Πάγκαλου, δεν είχε ως στόχο τον αείμνηστο ηγέτη της Νέας Δημοκρατίας, προκειμένου να αναστηθεί η ξεψυχισμένη πλέον «αριστερή» ταυτότητα των οπαδών του ΠΑΣΟΚ, αλλά τον τορπιλισμό της στρατηγικής προσέγγισης με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης που υιοθέτησε ο αρχηγικού εκτοπίσματος κ. Βενιζέλος, θέτοντας ταυτόχρονα και οριστικό τέλος στη λαϊκίστικη ρητορεία του ΠΑΣΟΚ, είτε αυτή στρέφονταν προς τον αριστερό είτε προς τον δεξιό «εχθρό». Με άλλα λόγια, η στρατηγική αυτή όχι μόνο ακύρωνε την πεπαλαιωμένη, αντιπολιτευτική ρητορική του κόμματος αλλά άδειαζε και από κάθε περιεχόμενο τις προβοκατόρικες ατάκες του αντιπροέδρου κ. Πάγκαλου και των άλλων υπουργών και βουλευτών που έσπευσαν να υιοθετήσουν το ύφος και τη στρατηγική του, ιδιαίτερα στη καταγέλαστη επίθεση του κατά του ΣΥΡΙΖΑ.
Προβλέπω ότι η ενδοπασοκική αυτή διαπάλη του παραδοσιακού, λαϊκίστικου, αντιπολιτευτικού λόγου από τη μια και του εκσυγχρονιστικού, πολιτισμένου «διαλόγου» από την άλλη, θα εντείνεται. Είναι αναπόφευκτο ο αέρας αρχηγικής «αυτοπεποίθησης» και ο καλλιεργημένος λόγος του κ. Βενιζέλου να φέρνει σε συνεχή σύγκριση τις εκθέσεις ιδεών που διαβάζει από βήματος Βουλής ο πάντοτε άψογα ενδεδυμένος και με το συγκαταβατικό μειδίαμα στα χείλη πρωθυπουργός μας. Θα το αντέξει ή θα μπουν μπρος οι μηχανισμοί για την «εξόντωση» του εσωκομματικού αντιπάλου, ώστε να παραμείνει η οικογένεια Παπανδρέου στην πρωθυπουργική εξουσία;
Μένει να το δούμε. Σε τελευταία ανάλυση, η εξέλιξη αυτής της «ενδοοικογενειακής» πολιτικής πλοκής, νομοτελειακά, εξαρτάται από το δημόσιο, επικό αφήγημα που γράφεται αυτή τη στιγμή από το λαό μας στις πλατείες.
Η παρέμβαση του πρωθυπουργού, προκειμένου να λήξει το επεισόδιο, κάθε άλλο παρά «πυροσβεστική» ήταν αφού, κατά τη γνώμη ορισμένων αναλυτών, προσπάθησε να κρατήσει «ίσες αποστάσεις». Οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας οι οποίοι είχαν αρχίσει να αποχωρούν από την αίθουσα, επανήλθαν μόνον όταν επενέβη ο κ. Βενιζέλος ο οποίος, εκθέτοντας εμμέσως τη μικροπολιτική τακτική του αντιπροέδρου κ. Πάγκαλου αλλά και του πρωθυπουργού, ευφυώς επανάφερε με σοβαρότητα τη συζήτηση στα καυτά προβλήματα του παρόντος, αρνούμενος να αναπαράξει τον ξεφτισμένο πλέον στη λαϊκή συνείδηση διχαστικό και κούφιο αντιπολιτευτικό λόγο, που κάποτε εγκαινίασε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ.
Σε μια πρώτη ανάγνωση, η διόλου τυχαία προβοκατόρικη ατάκα του κ. Πάγκαλου, θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως τακτική κίνηση αναζωπύρωσης της συνθηματολογίας των διαχωριστικών ιδεολογικών γραμμών Κεντροαριστεράς/ επάρατης Δεξιάς, προκειμένου, εν όψει της ψήφου εμπιστοσύνης, να συσπειρωθεί εντός της αιθούσης το «όλον ΠΑΣΟΚ» και εκτός αιθούσης το πεσμένο φρόνημα της διαλυμένης εκλογικής βάσης του κόμματος.
Μια δεύτερη ανάγνωση, ωστόσο, θα οδηγούσε σε μιαν εντελώς διαφορετική ερμηνεία. Ας δούμε, όμως, πρώτα την εξέλιξη των δραματικών γεγονότων των τελευταίων ημερών: πρόταση παραίτησης από την πρωθυπουργία από τον ίδιο τον κ. Γ. Παπανδρέου, προκειμένου να σχηματιστεί με τη Νέα Δημοκρατία κυβέρνηση «εθνικής σωτηρίας», με πρωθυπουργό κοινής αποδοχής. Υπαναχώρηση του κ. Παπανδρέου από την πιθανή συμφωνία και απόδοση ευθυνών για το ναυάγιο στον κ. Σαμαρά, στη βάση «παραπολιτικών» δικαιολογιών, πράγμα που οδήγησε ορισμένους αναλυτές να αναρωτηθούν αν το όλο σενάριο ήταν μια «μπλόφα», προκειμένου να εκτεθεί ο κ. Σαμαράς (εντός και εκτός Ελλάδος) ότι τορπιλίζει την εθνική «συναίνεση» για μικροκομματικούς λόγους. Στη συνέχεια, ανασχηματισμός της κυβέρνησης και ταυτόχρονα αίτημα του πρωθυπουργού για ψήφο εμπιστοσύνης από το Κοινοβούλιο.
Το σημαντικότερο συμβάν του όλου πολιτικού δράματος που παίχτηκε, ήταν αναμφίβολα η εξ ανάγκης τοποθέτηση του άλλοτε ισχυρού αντιπάλου του κ. Παπανδρέου για την προεδρία του κόμματος κ. Ευάγγελου Βενιζέλου ως υπουργού Οικονομικών και αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως. Για όσους και όσες παρακολούθησαν τα διαδραματιζόμενα τις μέρες αυτές στη Βουλή, ένα πράγμα έγινε σύντομα προφανές: ότι ο υπουργός Οικονομικών και αντιπρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Βενιζέλος, διέθετε ένα εμφανώς μεγαλύτερο πολιτικό εκτόπισμα από τον πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου, όχι μόνο στο επίπεδο του πολιτικού λόγου, αλλά και στη στρατηγική κινήσεων που υιοθέτησε, ως προς την αξιωματική αντιπολίτευση. Σε αντίθεση με τον προκάτοχο του, κ. Παπακωσταντίνου, από την πρώτη στιγμή άνοιξε έναν δίαυλο επικοινωνίας, πληροφόρησης και ειλικρινούς ανταλλαγής απόψεων με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Όπως είναι πρόδηλο, η νέα αυτή πολιτική συμπεριφορά, όχι μόνο έβαζε την ταφόπλακα στις πεπαλαιωμένες, διχαστικές ιδεολογικές γραμμές με τη Νέα Δημοκρατία, αλλά επανακαθόριζε και τη φυσιογνωμία του ΠΑΣΟΚ, αναδεικνύοντας την ώς σήμερα καλυμμένη πολιτική συγγένεια των δύο κομμάτων εξουσίας. Η στρατηγική αυτή άνοιγε την προοπτική μιας γόνιμης συνεργασίας των δύο κομμάτων εξουσίας στην κατεύθυνση της εθνικής «συναίνεσης» που απαιτούν οι δανειστές μας.
Έτσι, η αρχηγική εμφάνιση, η αλλαγή στρατηγικής απέναντι στο κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και απέναντι στους βουλευτές του δικού του κόμματος που ευφυώς υιοθέτησε ο αντιπρόεδρος και υπουργός οικονομικών της κυβέρνησης, επανακαθόρισαν τους εσωκομματικούς όρους του παιχνιδιού εξουσίας και έφεραν στην επιφάνεια το εξής παράδοξο: ο αντίπαλος του κ. Παπανδρέου δεν ήταν πλέον ο κ. Σαμαράς αλλά ο «εσωτερικός εχθρός» Ευάγγελος Βενιζέλος!
Στη βάση αυτής της ερμηνείας, αποκαλύπτεται ότι η προβοκατόρικη ατάκα του αντιπροέδρου κ. Πάγκαλου, δεν είχε ως στόχο τον αείμνηστο ηγέτη της Νέας Δημοκρατίας, προκειμένου να αναστηθεί η ξεψυχισμένη πλέον «αριστερή» ταυτότητα των οπαδών του ΠΑΣΟΚ, αλλά τον τορπιλισμό της στρατηγικής προσέγγισης με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης που υιοθέτησε ο αρχηγικού εκτοπίσματος κ. Βενιζέλος, θέτοντας ταυτόχρονα και οριστικό τέλος στη λαϊκίστικη ρητορεία του ΠΑΣΟΚ, είτε αυτή στρέφονταν προς τον αριστερό είτε προς τον δεξιό «εχθρό». Με άλλα λόγια, η στρατηγική αυτή όχι μόνο ακύρωνε την πεπαλαιωμένη, αντιπολιτευτική ρητορική του κόμματος αλλά άδειαζε και από κάθε περιεχόμενο τις προβοκατόρικες ατάκες του αντιπροέδρου κ. Πάγκαλου και των άλλων υπουργών και βουλευτών που έσπευσαν να υιοθετήσουν το ύφος και τη στρατηγική του, ιδιαίτερα στη καταγέλαστη επίθεση του κατά του ΣΥΡΙΖΑ.
Προβλέπω ότι η ενδοπασοκική αυτή διαπάλη του παραδοσιακού, λαϊκίστικου, αντιπολιτευτικού λόγου από τη μια και του εκσυγχρονιστικού, πολιτισμένου «διαλόγου» από την άλλη, θα εντείνεται. Είναι αναπόφευκτο ο αέρας αρχηγικής «αυτοπεποίθησης» και ο καλλιεργημένος λόγος του κ. Βενιζέλου να φέρνει σε συνεχή σύγκριση τις εκθέσεις ιδεών που διαβάζει από βήματος Βουλής ο πάντοτε άψογα ενδεδυμένος και με το συγκαταβατικό μειδίαμα στα χείλη πρωθυπουργός μας. Θα το αντέξει ή θα μπουν μπρος οι μηχανισμοί για την «εξόντωση» του εσωκομματικού αντιπάλου, ώστε να παραμείνει η οικογένεια Παπανδρέου στην πρωθυπουργική εξουσία;
Μένει να το δούμε. Σε τελευταία ανάλυση, η εξέλιξη αυτής της «ενδοοικογενειακής» πολιτικής πλοκής, νομοτελειακά, εξαρτάται από το δημόσιο, επικό αφήγημα που γράφεται αυτή τη στιγμή από το λαό μας στις πλατείες.
* Η Τζίνα Πολίτη είναι ομότιμη καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ.
Σχόλια
