Οι δείκτες ανθούν, όχι η εργασία – Αποκαλυπτικά τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ για το 2014
Πόσα διθυραμβικά δεν είχαμε ακούσει και ακούμε ακόμη από τον πρωθυπουργό της μνημονιακής συγκυβέρνησης, αλλά και τον υπουργό Εργασίας, Γιάννη Βρούτση. Κυβερνητικός «θρίαμβος» ενάντια στην ανεργία, συνέχιση του «success story» και ούτω καθεξής. Όμως, τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ του υπουργείου Εργασίας, το οποίο καταμετρά της προσλήψεις και τις απολύσεις που γίνονται κάθε χρόνο στη χώρα, λένε άλλα. Και δεν τα αναφέρουμε ώστε να αποδομήσουμε τον λόγο των ήδη αποδομημένων, αλλά να σκεφτούμε ότι μπροστά μας έχουμε μια εντελώς διαφορετική εργασιακή και κατ’ επέκταση κοινωνική πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα στην οποία κυριαρχεί η επισφαλής εργασία, οι χαμηλές αμοιβές και η ημιανεργία. Και μάλιστα, η κατάσταση γίνεται χειρότερη, καθώς η απασχόληση με πραγματικούς όρους μειώνεται, παρά τις κορώνες.
Όντως θετικό ισοζύγιο;
Τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, που δόθηκαν στη δημοσιότητα, καταδεικνύουν ότι οι απολύσεις το 2014 έφτασαν τις 1.467.017, από τις οποίες οι 881.424 ήταν αποχωρήσεις λόγω καταγγελίας συμβάσεων αορίστου χρόνου και λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Σε κάθε περίπτωση, το 2014 διαπιστώθηκε θετικό ισοζύγιο προσλήψεων και απολύσεων κατά 99.122 θέσεις εργασίας. Σε σχέση, όμως, με το θετικό ισοζύγιο κατά 133.488 θέσεις εργασίας που είχε καταγραφεί το 2013, φαίνεται ότι σημειώθηκε κάμψη 34.366 θέσεων εργασίας.
Σε ό,τι αφορά επιμέρους στοιχεία που εστιάζονται μόνο στον μήνα Δεκέμβριο, πάλι διαπιστώνεται κάμψη στο ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους. Ειδικότερα, τον Δεκέμβριο του 2014 το ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων, ήταν αρνητικό έστω και οριακά, κατά 834 θέσεις εργασίας. Ένα χρόνο νωρίτερα όμως, τον Δεκέμβριο του 2013, το ισοζύγιο ήταν ξεκάθαρα θετικό κατά 19.999 θέσεις εργασίας. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα του πληροφοριακού συστήματος, κατά τον μήνα Δεκέμβριο του 2014 καταγράφεται μικρή μείωση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, καθώς προκύπτει αρνητικό ισοζύγιο προσλήψεων κατά 834 θέσεις εργασίας.
Επίσης, παρατηρείται ότι από τον Σεπτέμβριο του 2014 και μετά, το ισοζύγιο είναι μόνιμα αρνητικό, ενδεικτικό του γεγονότος ότι μόλις ολοκληρώνεται η θερινή τουριστική περίοδος, περιορίζονται σημαντικά οι θέσεις εργασίας στην αγορά, ενώ αυξάνονται αντίστοιχα οι απολύσεις. Το υψηλότερο αρνητικό ισοζύγιο κατά 1.995 θέσεις εργασίας εντοπίστηκε στη βιομηχανία τροφίμων, με τα καταλύματα να ακολουθούν με 1.547 και τις δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών με 1.383 θέσεις εργασίας. Αντίθετα, θετικό ισοζύγιο καταγράφεται στον τομέα της εστίασης κατά 4.549 θέσεις εργασίας.
Ταβάνι… 300 ευρώ, έκρηξη της υποαπασχόλησης
Επίσης, οι 790.918 από το σύνολο των σχεδόν 1,5 εκατ. θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν το 2014 αποδίδουν στους εργαζομένους αμοιβές από 255 ευρώ, ή και λιγότερο, μέχρι περίπου 290-300 ευρώ το μήνα, μεικτά. Κάτι λογικό, αφού από το σύνολο των 1.566.139 προσλήψεων το 2014, η μία στις δύο (ποσοστό 50,44%) αφορούσαν σε θέσεις εργασίας μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης. Αναλυτικότερα, το 2014 η απόλυτη πλειοψηφία των εργασιακών συμβάσεων ήταν μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης. Αντίθετα, το 2013, το 53,85% των συμβάσεων που υπογράφηκαν ήταν πλήρους απασχόλησης. Συνεπώς, το 2014 υπήρξε μία μεγάλη ανατροπή στο συσχετισμό μεταξύ των προσλήψεων πλήρως απασχολούμενων και των προσλήψεων μερικώς και εκ περιτροπής απασχολούμενων, υπέρ των τελευταίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο τον Δεκέμβριο του 2014, καταγράφηκαν 115.436 προσλήψεις, από τις οποίες οι 41.263 ήταν μερικής απασχόλησης και οι 21.108 ήταν εκ περιτροπής απασχόλησης, κάτι που σημαίνει ότι το 54,03% των προσλήψεων ήταν σε ευέλικτες μορφές εργασίας. Την ίδια περίοδο, εντοπίστηκαν 1.509 συμβάσεις που μετατράπηκαν από πλήρη σε μερική απασχόληση και άλλες 783 συμβάσεις που μετατράπηκαν από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση με «σύμφωνη γνώμη» εργαζόμενου και εργοδότη. Όμως υπήρξαν και 522 συμβάσεις που μετατράπηκαν από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
Μείωση στα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές
Από το υπουργείο Εργασίας υποστήριζαν ότι, όταν εφαρμοζόταν η μείωση των εργοδοτικών εισφορών, αυτή η μείωση δεν θα είχε αρνητικές συνέπειες στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, καθώς θα αντισταθμιζόταν από την αύξηση των ασφαλισμένων ή αλλιώς πως οι αυξημένες εισφορές από τους αυξημένους ασφαλισμένους θα κάλυπταν τις μειωμένες λόγω της μείωσης των εργοδοτικών εισφορών εισπράξεις.
Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία της γενικής κυβέρνησης για το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2014, σημειώθηκε μείωση 2,9% στα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές. Κάτι λογικό, μιας και η εκτίναξη της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης, φέρνει μείωση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, τα ασφαλιστικά ταμεία, τον ΟΑΕΔ, τον ΕΟΠΥΥ, που βρίσκονται ήδη στο «κόκκινο». Σημειώνεται πως όταν οι ασφαλιστικές εισφορές βρίσκονταν στο παλιό τους επίπεδο (σ.σ. 3,9% πάνω από το σημερινό), δημιουργήθηκαν πολύ περισσότερες νέες θέσεις εργασίας σε σχέση με το 2014, έτος από τα μισά του οποίου μειώθηκαν κατά 3,9% οι ασφαλιστικές εισφορές. Συγκεκριμένα, το 2013 οι «καθαρές» προσλήψεις (προσλήψεις μείον αποχωρήσεις) ανήλθαν στις 133.488, δηλαδή 34.366 περισσότερες σε σχέση με το 2014.
Έτσι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα από τα πιο χαρακτηριστικά προβλήματα της σύγχρονης εργασιακής και όχι μόνο, πραγματικότητας. Την ίδια στιγμή που οι δείκτες δείχνουν να ανεβαίνουν, οι πραγματικοί όροι της ζωής και της εργασίας, καθίστανται όλο και δυσκολότεροι. Τροφή για μετεκλογική σκέψη – και όχι μόνο…
