Anne Carson: Nox. 192 σελίδες, New Directions, 2010.
Βιβλίο σχεδιασμένο να λειτουργήσει όχι μόνο ως κείμενο, αλλά και ως αντικείμενο, με μορφή, όμως, που συνδιαλέγεται με το περιεχόμενο, το Nox (η λατινική λέξη για τη νύχτα) της βραβευμένης Καναδής ποιήτριας και μεταφράστριας Αν Κάρσον είναι ένα κουτί που περιέχει ένα μοναδικό μεγάλο φύλλο χαρτί διπλωμένο πολλές φορές σαν ακορντεόν, όπου διαβάζει κανείς ένα τετράδιο-λεύκωμα: ποιήματα, φωτογραφίες, σημειώσεις, γράμματα, και, σε ρόλο συνδετικού νήματος, η ανάλυση ενός ποιήματος (ποίημα 101) του Κάτουλλου και της απόπειρας μετάφρασής του.
Η επιλογή του ποιήματος δεν είναι τυχαία: ο Κάτουλλος απευθύνεται στον νεκρό αδελφό του, ακριβώς όπως η Κάρσον, που γράφει το Nox σαν αποχαιρετισμό στον αδελφό της, τον Μάικλ. Ο Μάικλ είχε κόψει από νωρίς τους δεσμούς με την οικογένειά του· έφυγε από το σπίτι στα τέλη του ’70, ταξίδεψε, έζησε μια πολυτάραχη ζωή κατά τη διάρκεια της οποίας επικοινωνούσε μονάχα σποραδικά με τους δικούς του· ακόμα κι η είδηση του θανάτου του, το 2000, έφτασε στην Κάρσον με καθυστέρηση εβδομάδων. Πώς, λοιπόν, πενθείς έναν άνθρωπο που για σένα ήταν ήδη απών εδώ και χρόνια; Η Κάρσον προσπαθεί να διαχειριστεί αυτή τη διπλή απουσία του αδελφού, στη ζωή και το θάνατο. Το Nox λειτουργεί τόσο ως βιογραφία του Μάικλ (ή, καλύτερα, το περίγραμμα της βιογραφίας του, αφού πολλές λεπτομέρειες αυτής της ζωής η Κάρσον, και τελικά και ο αναγνώστης, τις αγνοεί), όσο και ως βιογραφία του πένθους, με τη μορφή του βιβλίου να υπογραμμίζει το χαοτικό στοιχείο και των δύο, ως απόπειρα να συντεθεί μια συνεκτική ιστορία, ένα νόημα, μέσα από θραύσματα. Είναι, επίσης, ένα απρόσμενο, αλλά ουσιαστικό, άνοιγμα στον κόσμο μιας ποιήτριας που επιμένει να μη φανερώνει πολλές λεπτομέρειες για την ιδιωτική της ζωή.
Η επιλογή του ποιήματος δεν είναι τυχαία: ο Κάτουλλος απευθύνεται στον νεκρό αδελφό του, ακριβώς όπως η Κάρσον, που γράφει το Nox σαν αποχαιρετισμό στον αδελφό της, τον Μάικλ. Ο Μάικλ είχε κόψει από νωρίς τους δεσμούς με την οικογένειά του· έφυγε από το σπίτι στα τέλη του ’70, ταξίδεψε, έζησε μια πολυτάραχη ζωή κατά τη διάρκεια της οποίας επικοινωνούσε μονάχα σποραδικά με τους δικούς του· ακόμα κι η είδηση του θανάτου του, το 2000, έφτασε στην Κάρσον με καθυστέρηση εβδομάδων. Πώς, λοιπόν, πενθείς έναν άνθρωπο που για σένα ήταν ήδη απών εδώ και χρόνια; Η Κάρσον προσπαθεί να διαχειριστεί αυτή τη διπλή απουσία του αδελφού, στη ζωή και το θάνατο. Το Nox λειτουργεί τόσο ως βιογραφία του Μάικλ (ή, καλύτερα, το περίγραμμα της βιογραφίας του, αφού πολλές λεπτομέρειες αυτής της ζωής η Κάρσον, και τελικά και ο αναγνώστης, τις αγνοεί), όσο και ως βιογραφία του πένθους, με τη μορφή του βιβλίου να υπογραμμίζει το χαοτικό στοιχείο και των δύο, ως απόπειρα να συντεθεί μια συνεκτική ιστορία, ένα νόημα, μέσα από θραύσματα. Είναι, επίσης, ένα απρόσμενο, αλλά ουσιαστικό, άνοιγμα στον κόσμο μιας ποιήτριας που επιμένει να μη φανερώνει πολλές λεπτομέρειες για την ιδιωτική της ζωή.
*Μεταφράσεις επιλεγμένων ποιημάτων της Αν Κάρσον έχουν παρουσιαστεί στο περιοδικό Poetix (τεύχος 2, χειμώνας 2009).
Μαρία Ξυλούρη
Σχόλια
