Πέρασαν 9 μήνες από την έναρξη του Κινήματος 20 Φλεβάρη. Ποια είναι η σημερινή κατάσταση και η σύνθεσή του;
Υπάρχουν διαδηλώσεις κάθε εβδομάδα, ενώ διαδηλώσεις υπέρ της αποχής είχαμε κάθε μέρα. Τουλάχιστον σε 70 πόλεις διεξήχθησαν διαδηλώσεις υπέρ της αποχής. Οι κοινωνικές δυνάμεις που συμμετέχουν είναι, γενικά, ο λαός, ιδιαίτερα τώρα στις λαϊκές και όχι τις πλούσιες συνοικίες. Επίσης, συμμετέχουν και τμήματα της μεσαίας τάξης. Οι πολιτικές δυνάμεις που το στηρίζουν είναι κατ’ αρχάς η Αριστερά: ο Δημοκρατικός Δρόμος, το Ενοποιημένο Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα Πρωτοπορίας και το ισλαμικό Κίνημα «Δικαιοσύνη και Πνευματικότητα». Υπάρχουν, επίσης, τα κινήματα Βέρβερων, η Ριζοσπαστική Αριστερά (τροτσκιστές, φοιτητές κ.λπ.) και υπάρχουν βέβαια πολλοί ανένταχτοι.
Έχετε φτιάξει με αυτές τις δυνάμεις μια κοινή πλατφόρμα;
Αρχικά υπήρχε μια γενική πλατφόρμα εναντίον του δεσποτισμού, της διαφθοράς, της κλοπής του δημοσίου πλούτου. Παράλληλα, υπήρχαν τα κοινωνικά κινήματα, εργατών, αγροτών, ανέργων, το πολύ δυναμικό κίνημα ανέργων πτυχιούχων. Χάρη σε αυτά, το Κίνημα 20 Φλεβάρη άρχισε κι αυτό να θέτει τις κοινωνικές διεκδικήσεις. Επίσης, υπάρχει ένα σοβαρό κίνημα των περιθωριοποιημένων περιοχών της χώρας, όπου οι άνθρωποι δεν έχουν ούτε πόσιμο νερό και προβαίνουν σε πολύμορφους αγώνες. Εργαζόμαστε μαζί με άλλες δυνάμεις για να συγκλίνουν όλα αυτά τα κινήματα. Σχετικά με άλλους κοινωνικούς παράγοντες, όπως τα συνδικάτα, η ηγεσία της Δημοκρατικής Συνομοσπονδίας Εργασίας είχε καλέσει σε αποχή από το δημοψήφισμα. Το σημαντικότερο συνδικάτο, όμως, κάλεσε, μάλιστα, σε υπερψήφιση. Τώρα, στις εκλογές συμμετείχαν. Ωστόσο, πολλά δευτεροβάθμια και πρωτοβάθμια σωματεία κάλεσαν σε αποχή. Υπάρχουν γενικά συνδικαλιστές που συμμετέχουν στο κίνημα, αλλά θα θέλαμε η εργατική τάξη να συμμετέχει πιο ενεργά και είμαστε σε φάση δημιουργίας επιτροπής του Κινήματος 20 Φλεβάρη από συνδικαλιστές που βρίσκονται και σε άλλα συνδικάτα.
Ποιος είναι ο τακτικός σας στόχος;
Θέλουμε να ανατρέψουμε το δεσποτισμό, είμαστε ενάντια στη διαφθορά που προκαλεί το σύστημα εξουσίας («Μάχζεν»). Σχετικά με τη μοναρχία, το Κίνημα δεν έχει λάβει απόφαση. Δεν καλεί σε συνταγματική μοναρχία, αλλά θέλει ένα δημοκρατικό καθεστώς. Είναι ο λαός που θα αποφασίσει το πολίτευμα, στο πλαίσιο των αγώνων του. Ως τώρα, η μοναρχία δεν έχει δείξει θέληση για πραγματική Αλλαγή. Π.χ., το νέο Σύνταγμα διατηρεί τις ουσιαστικές εξουσίες στο βασιλιά, αν και η δημοκρατία πρέπει να πηγάζει από το λαό, μέσω εκλογών ή άλλων καταστάσεων. Επομένως, βραχυπρόθεσμα, δεν θέτουμε ζήτημα κατάργησης της μοναρχίας, αλλά θέτουμε το πρόβλημα μιας Πραγματικής Δημοκρατίας. Η εξέλιξη των πραγμάτων εξαρτάται από την ίδια τη μοναρχία και από τις άλλες δυνάμεις, καθώς δεν είμαστε μόνοι στο κίνημα. Το κίνημα πρέπει να έχει μια τακτική καλά μελετημένη, για να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να προκαλεί ρήγματα στον εχθρό.
Έχετε κάνει μια ανάλυση της μαροκινής κοινωνίας και των αντιθέσεών της;
Ο Δημοκρατικός Δρόμος είναι ένα μαρξιστικό κόμμα, θέλουμε να φτάσουμε στο σοσιαλισμό, ως ανώτερο στόχο. Μαχόμαστε για τη δημιουργία μιας αυτόνομης πολιτικής οργάνωσης της εργατικής τάξης και των πολυάριθμων εργαζόμενων μαζών. Θεωρούμε πως κάθε πρόοδος μπορεί να επέλθει εφόσον κατακτηθεί η δημοκρατία. Τρία πράγματα αλληλένδετα θέλουμε να πετύχουμε: τη δημοκρατία, την εθνική απελευθέρωση από τον ιμπεριαλισμό και το σοσιαλισμό. Η δημοκρατία δίνει τη δυνατότητα στο λαό να αλλάξει τις σχέσεις εξάρτησής του από τον ιμπεριαλισμό, ενώ θα επιτρέψει σε εμάς και άλλες προοδευτικές δυνάμεις να δημιουργήσουμε την αυτόνομη οργάνωση της εργατικής τάξης και τις συμμαχίες με άλλες λαϊκές τάξεις, ιδιαίτερα με τμήματα των μεσαίων τάξεων που, μπορεί να είναι ταλαντευόμενα, να έχουν ιδιαίτερα συμφέροντα, αλλά ταυτόχρονα απειλούνται από τον ιμπεριαλισμό και δεν είναι ενάντια στο λαό. Η κυρίαρχη αντίθεση στο Μαρόκο είναι μεταξύ του λαού και της συμμαχίας των αρχουσών τάξεων, των μεγάλων ιδιοκτητών σε πόλεις και χωριά και των εντολοδόχων του ιμπεριαλισμού που θεωρούμε πως εκπροσωπούνται από το Μάχζεν. Μιλώντας απλούστερα, σήμερα θεωρούμε πως πρέπει να διαλύσουμε τη μαφία του Μάχζεν, αυτούς που ελέγχουν τις τράπεζες, είναι εισοδηματίες από ενοίκια κτημάτων και σπιτιών, της αλιείας, είναι πλούσιοι και παρασιτούν.
Για ακόμα μια φορά καλέσατε σε εκλογική αποχή. Το 75% συμμετοχής στο δημοψήφισμα τον Ιούνη δεν δείχνει τη θέληση του λαού να συμμετέχει στις βασιλικές πρωτοβουλίες;
Το ποσοστό συμμετοχής στο δημοψήφισμα αφορούσε μόνο τους εγγεγραμμένους στους καταλόγους. Πολλοί, ειδικά νέοι δεν εγγράφηκαν και είμαστε μια νεανική κοινωνία. Δεύτερον, υπήρχε νόθευση των αποτελεσμάτων που τη μαρτυρούν και όσοι ακόμα συμμετείχαν. Αυτά ανακοινώνονται από το υπουργείο Εσωτερικών, χωρίς μέσο επαλήθευσης. Επίσης, οι κατάλογοι είναι νοθευμένοι. Οι δε εκλογές διεξάγονται υπό ένα Σύνταγμα μη δημοκρατικό. Ο λαός, που θα ’πρεπε να ’ναι πηγή της εξουσίας, βρίσκεται στο περιθώριο. Ούτε το Κοινοβούλιο ούτε η κυβέρνηση ορίζουν τις βασικές επιλογές που υποθηκεύουν το μέλλον του Μαρόκου. Επίσης, αν προηγουμένως μιλούσαμε για το Σύνταγμα, τώρα, η συμμετοχή θα συνιστούσε προδοσία των προσδοκιών του ελπιδοφόρου Κινήματος της 20 Φλεβάρη. Οι εκλογές είναι ένα δημοκρατικό προσωπείο που το καθεστώς θα επιδεικνύει και οι ξένες δυνάμεις, Γαλλία και ΗΠΑ ιδιαίτερα, θα επιδοκιμάζουν.
Έχετε μια διπλή πολιτική συμμαχία, την κατά βάση κοινοβουλευτική Συμμαχία της Δημοκρατικής Αριστεράς και την εξωκοινοβουλευτική Συσπείρωση Ριζοσπαστικής Αριστεράς…
Και τα τέσσερα κόμματα της πρώτης καλέσαμε σε αποχή από το δημοψήφισμα. Στις εκλογές, όμως, ένα κόμμα θα συμμετάσχει. Θεωρούμε πως, σε κάθε περίπτωση, οι εκλογές θα περάσουν, μα ο αγώνας θα συνεχιστεί. Είναι σημαντικό να διατηρηθεί η συμμαχία, παρά την αλληλοκριτική. Π.χ. εμείς δεν είμαστε σύμφωνοι με το σύνθημα της Συμμαχίας περί «κοινοβουλευτικής δημοκρατίας», καθώς δεν είμαστε εμείς που θα πούμε στη μοναρχία να μεταρρυθμιστεί. Πρέπει να ζητάμε μονάχα δημοκρατία, αυτός είναι ο στόχος και η αποστολή μας. Ακόμα κι αν υπάρχουν διαφωνίες, είμαστε υπέρ της ένωσης σε μια μίνιμουμ πλατφόρμα, αφού, μόνο ενωμένοι μπορούμε να δημιουργήσουμε μια δύναμη και να αντιμετωπίσουμε όσους εκπροσωπούν την εξουσία και τον ισλαμισμό που έχει ένα σχέδιο διαφορετικό. Έχουμε διαφορές σε επίπεδο στρατηγικής και τακτικής αλλά στη σημερινή φάση η συμμαχία είναι απαραίτητη, μαζί και με τις δυνάμεις που εκπόνησαν ένα «αριστερό σύνταγμα» κοινοβουλευτικής μοναρχίας.
Σχετικά με τη Συσπείρωση;
Υπάρχουν άνθρωποι από φοιτητικούς και άλλους κύκλους που θέτουν μόνο ζητήματα στρατηγικής και καθόλου τακτικής, για την οποία δεν έχουν να πουν τίποτα, π.χ. πώς να φτάσουμε στην επανάσταση, ή πώς να πάρουμε μαζί μας δυνάμεις. Πρέπει να συζητάμε για να αποσαφηνίζουμε τα πολιτικά ζητήματα και να βελτιώνουμε την τακτική και τη στρατηγική μας, αλλά και να εργαζόμαστε μαζί σε όλες τις μαζικές οργανώσεις. Οι τροτσκιστές είναι διασπασμένοι, ενώ έχουμε πρόβλημα με μια τροτσκιστική ομάδα που, δυστυχώς, δεν συμμετέχει στο Κίνημα 20 Φλεβάρη, γιατί υπάρχουν και ισλαμιστές. Εμείς λέμε πως το κίνημα είναι όλου του λαού, τμήμα του οποίου είναι οι ισλαμιστές. Δεν μπορούμε να πούμε «όχι, δεν συμμετέχετε». Η ενότητα του σημερινού κινήματος είναι για εμάς προτεραιότητα. Η αντίθεση με τους ισλαμιστές δεν είναι ίδιου τύπου, όπως με το σύστημα και τις δυνάμεις πίσω από αυτό. Είναι άλλης φύσης, θα επιλυθεί σε άλλη φάση, όχι διασπώντας το κίνημα και διαδηλώνοντας μονάχοι, καθώς έτσι παίζουμε το παιχνίδι της εξουσίας.
Μετά τις εκλογές, τι θα κάνει ο βασιλιάς;
Διεξάγοντας εκλογές το καθεστώς έφτασε στο τέλος του προγράμματός του: Πρώτα Σύνταγμα, μετά Δημοψήφισμα, τώρα εκλογές. Πλέον θα λέει «τι άλλο να κάνω; Έχω κάνει παραχωρήσεις κι αυτοί δεν λένε να καταλάβουν». Επομένως, φοβάμαι πως μετεκλογικά θα υπάρχει εντονότερη καταστολή του Κινήματος 20 Φλεβάρη. Εξάλλου, η οικονομία μας εξαρτάται από τη Γαλλία, η οποία βρίσκεται σε βαθιά κρίση που προκύπτει από την αντίθεση μεταξύ των παραγωγικών δυνάμεων και των σχέσεων παραγωγής και όχι μόνο χρηματοπιστωτική. Τα περιθώρια του συστήματος για ελιγμούς έναντι των κοινωνικών αιτημάτων είναι πλέον στενά και, δεδομένης της φύσης των δυνάμεων στις οποίες στηρίζεται, είναι εξαιρετικά δύσκολη η δημοκρατική ομαλοποίηση.
Θέτετε αίτημα παύσης πληρωμών του χρέους…
Όσοι ζήτησαν και χρησιμοποίησαν τα δάνεια δεν εκπροσωπούν το λαό. Εμείς δεν βλέπουμε το λόγο ο λαός να πρέπει να υποχρεώνεται να πληρώνει χωρίς να ερωτάται, το χρέος αυτό, μέσω φόρων και ακρίβειας ή μείωσης των κοινωνικών δαπανών. Όσοι διέπραξαν οικονομικά και πολιτικά εγκλήματα πρέπει να δικαστούν. Τώρα, πρέπει πρώτα να κάνουμε προόδους στο θέμα της δημοκρατίας. Είναι δευτερεύον ζήτημα το χρέος, γιατί το αίτημα για δημοκρατία είναι ισχυρότερο σήμερα και γιατί πρέπει πρώτα ο λαός να απαιτήσει να ’χει λόγο στα πράγματα, ώστε στη συνέχεια να πετύχει μια αλλαγή στα κοινωνικά ζητήματα και το θέμα του χρέους.
Εν μέσω κοινωνικών εκρήξεων, θέτετε τα εθνικά ζητήματα; Απ’ την άλλη, ποια η στάση των Σαχαραουί απέναντί σας;
Ας είμαστε ξεκάθαροι, αυτά μας διχάζουν, διατηρούμε χαμηλό προφίλ. Το σημαντικό τώρα είναι η συγκέντρωση του μέγιστου αριθμού δυνάμεων για να έχουμε προόδους στο θέμα της δημοκρατίας. Αυτό είναι το κλειδί που πρέπει να κρατάμε σφιχτά. Το σύστημα θα εκμεταλλευτεί τέτοια ζητήματα. Ήδη αντιπαραθέτει τους ισλαμιστές εναντίον των αριστερών. Δεν χρειάζεται να προσθέτουμε νέες αντιθέσεις. Είναι θέματα αρχών που θα συνεχίσουμε να’ χουμε. Οι Σαχαραουί, πάντως, διάκεινται θετικά, καταλαβαίνουν πως οι δυνάμεις μας πρέπει να είναι ενωμένες. Σχετικά με τους Βέρβερους, είναι θετική η αναγνώριση της βερβερικής ως επίσημης κρατικής γλώσσας και κουλτούρας πλάι στην αραβική, αλλά η εφαρμογή είναι δύσκολη, καθώς ήδη το σύστημα είχε θεσπίσει το Ινστιτούτο Βερβερικού Πολιτισμού χωρίς τίποτε να αλλάξει. Εξάλλου, το θέμα συνδέεται στενά με εκείνο των περιθωριοποιημένων περιοχών. Πρέπει να ενοποιήσουμε αυτά τα αιτήματα σε ένα γενικό αίτημα άρσης της περιθωριοποίησης των περιοχών αυτών. Χωρίς μια πραγματική δημοκρατία δεν υπάρχει πρόοδος και θα συνεχιστεί η αντιδημοκρατική διοικητική διάσπαση των περιοχών αυτών. Οι Βέρβεροι, λοιπόν, ως τμήμα του μαροκινού λαού, θα παραμείνουν στο κίνημα.
Παρά τις δυναμικές κινητοποιήσεις, ο βασιλιάς δεν έχει υποχωρήσει. Πιστεύετε πως αυτό πρέπει να αποδοθεί στη στήριξή του από το εξωτερικό, δεδομένης και της ανοιχτής οικονομίας σας; Έχετε μια θέση για τις διεθνείς σχέσεις του Μαρόκου;
Είμαστε ενάντια στις σχέσεις εξάρτησης από τον οικονομικό ιμπεριαλισμό κύρια της Γαλλίας, έπειτα των άλλων χωρών της Ε.Ε. και ακολούθως των ΗΠΑ. Σε επίπεδο στρατηγικό-στρατιωτικό, υπάρχουν οι ΗΠΑ, καθώς το Μαρόκο είναι τμήμα του αραβικού κόσμου, μιας σημαντικής περιοχής. Υπάρχει, εξάλλου, το εθνικό παλαιστινιακό ζήτημα και μας στοχεύουν όσο και τις άλλες αραβικές χώρες ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός και το προκεχωρημένο του φυλάκιο, η σιωνιστική οντότητα. Η χώρα μας είναι δεσμευμένη σε ένα διεθνή καταμερισμό εργασίας όπου συνεχίζουμε να παράγουμε πρώτες ύλες, αγροτικά προϊόντα και να έχουμε και τις υπεργολαβίες των πολυεθνικών. Το Κίνημα 20 Φλεβάρη δεν θέτει τώρα τέτοια θέματα και καλά κάνει.
Είναι σημαντικό να μιλά κυρίως για τα εσωτερικά ζητήματα, τη δημοκρατία, τη διαφθορά, τις κλοπές δημοσίων αγαθών. Πρέπει να πετύχουμε νίκες σε αυτά τα θέματα, και, παράλληλα, να μην έχουμε περιορισμένη θεματολογία. Ως κόμμα καταγγέλλουμε ιδιαίτερα το γαλλικό ιμπεριαλισμό που υποστηρίζει και χρηματικά το καθεστώς.
Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται να εκμεταλλευτούν την κατάσταση για να κυριαρχήσουν στο Μαρόκο;
Η αντίθεση ανάμεσα στις δυνάμεις αυτές θα ενταθεί, καθώς υπάρχουν ήδη νέες δυνάμεις και ιδιαίτερα οι Κινέζοι και ίσως προσπαθήσουν να ’χουν περισσότερες δυνάμεις στην Αφρική ή και το Μαρόκο ιδιαίτερα. Με τις ΗΠΑ έχουμε Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών και πολυεθνικές τους, αλλά έχουν προβλήματα γλώσσας κ.λπ. Οι Κινέζοι είναι παρόντες στα δημόσια έργα, πουλάνε αντικείμενα πλατιάς κατανάλωσης, κερδίζουν διαγωνισμούς, αλλά είναι σχετικά αδύναμοι ακόμα ως απειλή.
Εν μέσω εξέγερσης, βρίσκεται χρόνος για κομματική ζωή και οικοδόμηση;
Θέτετε ένα καλό ερώτημα. Θέλουμε, στο μέτρο του δυνατού, να διατηρούμε μια περιοδικότητα του χρόνου διεξαγωγής του συνεδρίου. Έχουμε αλλαγές και δεν μπορούμε να ’χουμε την ίδια οπτική, ενώ επίσης νέοι αγωνιστές πρέπει να ενταχθούν. Πράγματι, έχουμε πολλά καθήκοντα. Ωστόσο, θα επιδιώξουμε να βελτιώσουμε τις αναλύσεις μας, έστω και ατελώς, ελλείψει χρόνου. Όμως αποφασίσαμε να διεξάγουμε συνέδριο στα 4 χρόνια (12-14 Μάρτη), εκτός κι αν υπάρχουν κατακλυσμιαίες αλλαγές. Τώρα προετοιμάζουμε τις διάφορες πλατφόρμες μας, στοχαζόμαστε ιδεολογικά και πολιτικά ζητήματα, επικαιροποιούμε τις αναλύσεις μας, για το πρώτο συνέδριο μεσούσης της κρίσης και της αναγέννησης των αγώνων σε παναραβικό, πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Υποχρεούμαστε να επικαιροποιούμε αναλύσεις, τακτική και πρόγραμμα. Αναφορικά με τη μέθοδο οργάνωσης, θεωρούμε πως ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός είναι η ορθότερη μέθοδος. Όχι όπως εφαρμόστηκε, αλλά όπως εξυπακούεται: δίνουμε το μάξιμουμ της δημοκρατίας και της συζήτησης στο εσωτερικό της οργάνωσης. Εκλέγουμε μια πανεθνική επιτροπή που συνεδριάζει κάθε 3μηνο και ενδιαμέσως συζητάμε τα πάντα και αν παραμένει κάποιο πρόβλημα, παίρνουμε χρόνο για να το σκεφτούμε και να το συζητήσουμε. Και μόνο αν τα πράγματα είναι ώριμα εφαρμόζουμε το συγκεντρωτισμό, που σημαίνει πως όλοι εφαρμόζουν τις υιοθετημένες αποφάσεις και θέσεις.
