Οι πραγματικές αιτίες της εμπλοκής στις σχέσεις ΗΠΑ-Πακιστάν. Του Γιώργου Τσίπρα.
Ήταν γνωστό ότι η δολοφονία του Μπιν Λάντεν δεν έκλεινε ένα κεφάλαιο αλλά άνοιγε ένα άλλο, στην ήδη «καυτή σχέση» ΗΠΑ-Πακιστάν. Από την πρώτη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν, το 2001, η σχέση των ΗΠΑ με το τελευταίο ήταν μια σχέση απειλών, ωμών εκβιασμών και εξαναγκασμού του Πακιστάν να συνεργαστεί και να συναινέσει σε μια διαχείριση του Αφγανιστάν. Μια διαχείριση που ήταν ολοκληρωτικά αντίθετη, στη μέχρι τότε πολιτική και τα συμφέροντα της εξουσίας του Ισλαμαμπάντ, στη γειτονική του χώρα.
Τώρα, οι απειλές εξαπολύονται και δημοσίως. «Αν δεν κάνει κάτι το Πακιστάν για το Δίκτυο Χακάνι, που μεταξύ άλλων εξαπέλυσε και την εντυπωσιακή επίθεση στις 10/9 στο κέντρο της Καμπούλ και την αμερικανική πρεσβεία, τότε θα το αναλάβουμε εμείς μονομερώς», διαμηνύουν σε όλους τους τόνους Αμερικανοί αξιωματούχοι. Η πρόσφατη δήλωση του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ, Μίλερ, πως «το Δίκτυο Χακάνι ενεργεί ως βραχίονας της πακιστανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών», συμπληρώνει τη νέα ωμή τακτική που αποφάσισε η Ουάσιγκτον στο παζλ του Αφ-Πακ. «Επιλέγουν να χρησιμοποιούν τον εξτρεμισμό ως εργαλείο πολιτικής, θέτοντας σε κίνδυνο τη στρατηγική συνεργασία τους με τις ΗΠΑ… Ίσως πιστεύουν πως έτσι βελτιώνουν τους όρους του στοιχήματος ή ανακατευθύνουν αυτό που αντιλαμβάνονται ως ανισορροπία του περιφερειακού συσχετισμού δύναμης. Στην πραγματικότητα το έχουν ήδη χάσει αυτό το στοίχημα». Το Δίκτυο Χακάνι είναι μια από τις τρεις πιο μεγάλες αντιστασιακές οργανώσεις του Αφγανιστάν. Αποτελείται από Ταλιμπάν και καθοδηγείται από τον πρώην υπουργό τους Τζαλαλουντίν Χακάνι. Μεγαλύτερη από το Δίκτυο Χακάνι είναι η οργάνωση των Ταλιμπάν του Μουλά Ομάρ, ηγέτη του Αφγανιστάν μέχρι το 2001. Και οι δύο έχουν τις βάσεις τους στο Πακιστάν. Τέλος, υπάρχει ακόμη η Χιζμπ ι Ισλάμι του διαβόητου οπλαρχηγού του αφγανικού εμφυλίου Χεκματιάρ, καθώς και μια πλειάδα μικρότερων οργανώσεων και φυλών που συμμετέχουν στον ένοπλο αγώνα. Το Δίκτυο Χακάνι είναι το ανώτερο σε πολεμική τεχνογνωσία και οργάνωση και το πιο αποτελεσματικό, μαρτυρώντας κρατική υποστήριξη. Χτύπησε στην Καμπούλ σε μια στιγμή που οι ΗΠΑ βρίσκονταν σε διαπραγματεύσεις με μέρος των Ταλιμπάν ενώ δέκα μέρες αργότερα ανατινάχτηκε και ο υπεύθυνος για την ειρηνευτική διαδικασία και πρώην πρόεδρος του Αφγανιστάν Ραμπανί.Για το Πακιστάν δεν νοείται μια λύση στο Αφγανιστάν που θα είναι απέξω το Ισλαμαμπάντ και μέσα η Ουάσιγκτον και ίσως το Νέο Δελχί. Η συμμετοχή του στην αφγανική εξουσία μέσω κάποιων Ταλιμπάν και της εθνότητας των Παστούν (μοιρασμένης στις δυο χώρες) με κάποια μορφή και σε βαθμό που να εξασφαλίζουν ότι η νέα Καμπούλ δεν θα παίζει παιχνίδια με την Ινδία αλλά αντίθετα θα σέβεται -στη χειρότερη περίπτωση- τις επιθυμίες του Πακιστάν, αποτελεί κόκκινη γραμμή για το Ισλαμαμπάντ. Η ρητή άρνηση του πακιστανικού στρατού να χτυπήσει το Δίκτυο Χακάνι και οι προειδοποιήσεις προς τις ΗΠΑ να μην αποτολμήσουν νέες μονομερείς ενέργειες το επιβεβαιώνει.
Μέχρι τώρα η Ουάσιγκτον κινείται μάλλον κόντρα σε αυτές τις επιδιώξεις του πακιστανικού «βαθιού κράτους». Φρόντισε να στελεχώσει τον αφγανικό στρατό, ως επί το πλείστον εκτός Παστούν. Επεδίωξε για μεγάλο διάστημα να τσακίσει τους Ταλιμπάν. Μόνο αφού εφορμώντας για την ανακατάληψη της υπαίθρου άρχισε να δέχεται ισχυρά χτυπήματα στα κέντρα και στην Καμπούλ κατάλαβε, πρόσφατα, ότι δεν κερδίζει το παιχνίδι και προχώρησε σε διαπραγματεύσεις. Το πιθανότερο από κοινού με το Νέο Δελχί, ενισχύει τους Ταλιμπάν του Πακιστάν που δεν έχουν καμιά σχέση με τους Αφγανούς ομώνυμους και πολεμούν αποκλειστικά τον πακιστανικό στρατό, καθώς και άλλες ενδοπακιστανικές έριδες, εθνοτικές, θρησκευτικές, πολιτικές.
Η δήλωση του Πεκίνου, τον περασμένο Μάη, που καλούσε «τη Διεθνή Κοινότητα να σεβαστεί την κυριαρχία του Πακιστάν» ήταν έμμεση επιβεβαίωση πληροφοριών ότι η Κίνα προειδοποίησε τις ΗΠΑ μετά τη δολοφονία Μπιν Λάντεν να μην παραβιάσουν την εδαφική ακεραιότητα του Πακιστάν. Μετά τις νέες αμερικανικές απειλές, το Ισλαμαμπάντ, εμμέσως πλην σαφώς, επιδεικνύει και πάλι τις άριστες σχέσεις του με το Πεκίνο. Όπως εύστοχα επισημαίνουν Αμερικανοί αξιωματούχοι, ένας λόγος που οι ΗΠΑ πιέζουν τώρα το Ισλαμαμπάντ με αυτό τον ωμό τρόπο είναι γιατί τώρα μπορούν να επηρεάσουν περισσότερο την κατάσταση, αφού το ΝΑΤΟ είναι ακόμη δίπλα σε πλήρη ανάπτυξη, ενώ οι σχέσεις με το Πακιστάν είναι οι καλύτερες δυνατές συγκριτικά με… το μέλλον: «Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η πορεία των αμερικανο-πακιστανικών σχέσεων θα βαδίσει οπουδήποτε αλλού από το χειρότερο».
Η μεγαλύτερη προσέγγιση της Κίνας είναι το χειρότερο όλων.
Για άλλη μια φορά, η Ουάσιγκτον που όλα τα σφάζει και όλα τα μαχαιρώνει, και που νομίζει ότι με την κατοχή και το ναρκο-εμπόριο στο Αφγανιστάν, με την ωμή βία κατάπνιξης της αντίστασης, με την υπονόμευση και τις απειλές προς το Πακιστάν, με το πλησίασμα της Ινδίας, με την αγριάδα απέναντι στο Πεκίνο, με ολίγη συνεργασία και αγριάδα ταυτόχρονα απέναντι στη Μόσχα, και τόσα άλλα, θα καταφέρει τάχα να λύσει πολλούς κόμπους μαζί στο δρόμο προς μια αμερικανική σφήνα στην Ευρασία, ανακαλύπτει ίσως για μια ακόμη φορά πως τα βρίσκει πιο δύσκολα από πριν.
