Εκρηκτικές αντιθέσεις στο εσωτερικό της διοίκησης Τραμπ
του Γιώργου Πατέλη
Η αποκάλυψη του NBC, ότι πριν λίγο καιρό ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Ρεξ Τίλερσον αποκάλεσε τον Τραμπ «βλάκα» σε μια συνεδρίαση στο Πεντάγωνο, συζητιέται όλη αυτήν την εβδομάδα, εντός και εκτός ΗΠΑ – αλλά δεν προκαλεί και κάποια τεράστια έκπληξη. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τίλερσον διαφοροποιείται ακόμη και δημόσια από τη «γραμμή» του Τραμπ, αν και ως τώρα είχε αποφύγει να τον αποκαλέσει βλάκα. Οι προχθεσινές και χθεσινές αγωνιώδεις προσπάθειες όλων των πλευρών να υποβαθμίσουν το γεγονός δεν μπορούν να κρύψουν τους διαφορετικούς προσανατολισμούς που (με ολοένα και μεγαλύτερη δυσκολία) συνυπάρχουν εντός της διοίκησης Τραμπ. Αποκλίσεις που αντανακλούν την ασίγαστη αμφισβήτηση της πολιτικής του Αμερικανού προέδρου από ισχυρά τμήματα του βαθέος πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου των ΗΠΑ, περιλαμβανομένων φυσικά και ανώτατων στελεχών του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Έτσι, μέσα σε μήνες μόνο από τότε που ορκίστηκε πρόεδρος, ο Τραμπ έχασε (ή έδιωξε) μια σειρά στελέχη του κρατικού μηχανισμού, περιλαμβανομένου του συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας, του εκπροσώπου Τύπου, του Γενικού Εισαγγελέα των ΗΠΑ, του διευθυντή του FBI και, πριν μία εβδομάδα, του υπουργού Υγείας Τομ Πράις. Όμως τη μεγαλύτερη αμφισβήτηση εντός της κυβέρνησής του την εκφράζει ο ΥΠΕΞ Ρεξ Τίλερσον και ο υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάτις. Δύο ισχυρότατα στελέχη που έχουν την εμπιστοσύνη του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος και –σε αντίθεση με τον Τραμπ– την ανοχή (τουλάχιστον) της ηγεσίας του Δημοκρατικού Κόμματος και των πανίσχυρων ΜΜΕ. Και οι δυο τους τολμούν να αμφισβητούν τις κατευθύνσεις του Τραμπ, και φυσικά δεν δείχνουν καμιά διάθεση να παραιτηθούν. Άλλωστε τυχόν έξοδός τους από την κυβέρνηση θα σήμαινε την «έγκριση» από συστημικούς κύκλους μιας απόπειρας οριστικής ανατροπής του Τραμπ, είτε με πρόταση μομφής είτε με εξαναγκασμό του σε παραίτηση – αλλά προφανώς δεν έχει έρθει ακόμη η ώρα.
Μία κυβέρνηση, δύο πολιτικές;
Ο Ρεξ Τίλερσον δεν είναι ένας απλός πολιτικός. Έχοντας διατελέσει μεταξύ άλλων διευθύνων σύμβουλος του πολυεθνικού κολοσσού ExxonMobil, απολαμβάνει πολύπλευρη στήριξη και νιώθει αρκετά σίγουρος για να πάει κόντρα στον Τραμπ. Το γεγονός ότι τον αποκάλεσε «βλάκα» δεν είναι τίποτα μπροστά στη δημόσια υπονόμευση της γραμμής Τραμπ σε ακανθώδη μέτωπα, όπως αυτό της πολυμερούς συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, από την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος θέλει να αποχωρήσουν οι ΗΠΑ. Αντίθετα, ο Τίλερσον όχι μόνο δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει ότι «πρέπει να βρεθεί μια λύση, και θα βρεθεί», αλλά προσπαθεί να περάσει στο Κογκρέσο μια νέα νομοθεσία, βάσει της οποίας δεν θα χρειάζεται να επιβεβαιώνεται ανά τρίμηνο κατά πόσο το Ιράν τηρεί τη συμφωνία!
Άλλο ένα τέτοιο περιστατικό ήταν η έγκριση, από τον Τίλερσον, της πώλησης 36 αμερικανικής κατασκευής μαχητικών αεροσκαφών στο Κατάρ λίγες μόλις μέρες αφότου ο Τραμπ δήλωσε ότι «το Κατάρ χρηματοδοτεί την τρομοκρατία και ενισχύει την εξτρεμιστική ιδεολογία, και μάλιστα σε πολύ υψηλό επίπεδο». Ακόμη πιο εκκωφαντική ήταν η δημόσια διαφοροποίηση του Τίλερσον σε ένα δραματικό δίλημμα των ΗΠΑ: πώς να αντιμετωπίσουν την «προκλητικότητα» του βορειοκορεατικού καθεστώτος. Και σ’ αυτό το θέμα γίνεται εμφανής η έλλειψη ενιαίας στρατηγικής του βορειοαμερικανικού κατεστημένου, με τον Τραμπ να δηλώνει ότι «δεν έχει πια νόημα η συζήτηση» ενώ ο Τίλερμαν επιμένει ότι «πρέπει να συνεννοηθούμε με τους διεθνείς φίλους μας ώστε να εκτονωθεί η επικίνδυνη ένταση».
Από κοντά κι ο έτερος ισχυρός αμφισβητίας του Τραμπ, ο υπουργός Άμυνας Μάτις, σιγοντάρει τον Τίλερμαν διαβεβαιώνοντας ότι «οι ΗΠΑ πάντα διαθέτουν διπλωματικές λύσεις». Και πριν λίγες μέρες βγαίνει ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Κογκρέσου, ο Μπομπ Κόρκερ, να δηλώσει με νόημα ότι «ο Τίλερσον και ο Μάτις είναι οι μόνοι που βοηθούν να μην κυριαρχήσει στη χώρα μας το χάος». Πραγματικά, τέτοια αμφισβήτηση εκ των ένδον δεν έχει βιώσει άλλος πρόεδρος των ΗΠΑ μετά την ορκωμοσία του. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι στους κόλπους της άρχουσας τάξης των ΗΠΑ εξακολουθεί να μαίνεται εμφύλιος πόλεμος.
