ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Μιχάλη Σιάχο
«Αυτό που φοβούνται περισσότερο οι κυρίαρχοι κύκλοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ένα πανευρωπαϊκό κίνημα των εργαζομένων. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να εργαστούν οι αριστερές δυνάμεις στις χώρες τους», τονίζει ο Αλέξης Τσίπρας, πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και πρόεδρος του ΣΥΝ, μιλώντας στο Δρόμο.
Αναφερόμενος στην πραγματικότητα που διαμορφώνεται στην Ευρώπη, σημειώνει ότι «απάντηση είναι ο συντονισμός των αγώνων των εργαζομένων σε εθνικό και ταυτόχρονα σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
Σε ό,τι αφορά στο ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας σημειώνει ότι «η ενότητα της Αριστεράς είναι σήμερα η μόνη σοβαρή στρατηγική. Και ειδικά οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών καθιστούν τη στρατηγική αυτή ακόμα πιο αναγκαία».
«Αν υπάρξει λαϊκή αντίσταση, δεν θα αντέξουν, θα κάνουν πίσω. Επομένως, το κεντρικό μας μήνυμα πρέπει να είναι “δεν θα σας επιτρέψουμε να λεηλατήσετε άλλο την κοινωνία, αναζητήστε τα λεφτά εκεί που υπάρχουν”»
Την ώρα που η κυβέρνηση επιβάλλει τα πιο άγρια μέτρα της μεταπολίτευσης, η Αριστερά φαίνεται ότι δεν μπορεί να «εκμεταλλευτεί» τις αντικειμενικές συνθήκες, ώστε να αποκτήσει ξανά πρωταγωνιστικό ρόλο στο πολιτικό σκηνικό που διαμορφώνεται. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση;
Είναι σωστή η διαπίστωση και νομίζω ότι μόνο αν εμβαθύνουμε στις αιτίες αυτού του προβλήματος θα μπορέσουμε να το ξεπεράσουμε πραγματικά. Ο πρώτος λόγος για τον οποίον συμβαίνει αυτό, κατά την άποψή μου, είναι ότι οι ιδέες της Αριστεράς έχουν χάσει την ηγεμονία. Σήμερα οι άνθρωποι, παρά την τρομακτική πίεση την οποία υφίστανται, δυσκολεύονται να φανταστούν τον κόσμο διαφορετικό από ό,τι τον βλέπουν. Για να το αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα, πέραν της πολιτικής και ιδεολογικής μας επάρκειας που είναι πάντα ζητούμενη, χρειάζεται να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς ιδεολογικής χειραγώγησης και να ρίξουμε το βάρος στην αποδόμησή τους. Ένας δεύτερος λόγος, βέβαια, είναι η διαρκής εσωστρέφεια. Αλλά πιστεύω ότι το μήνυμα των κοινωνικών αντιστάσεων περνάει στον κόσμο και ιδιαίτερα στους νέους εργαζόμενους. Και αυτό μπορεί να είναι μια εξαιρετική αφετηρία.
Με ποιο τρόπο ο ΣΥΡΙΖΑ θα πείσει τον κόσμο ότι υπάρχει άλλος δρόμος; Πώς θα παλέψει μια άλλη προοπτική, η οποία θα εμπνεύσει τα λαϊκά στρώματα να αγωνιστούν μαζικά και ενωτικά; Ποιο πρέπει να είναι το κεντρικό πολιτικό αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ;
Το πιο σημαντικό και άμεσο είναι να πείσουμε τον κόσμο ότι υπάρχει εναλλακτική διέξοδος από τη σημερινή κατάσταση. Το όριο της κυβερνητικής πολιτικής και της στρατηγικής των Βρυξελλών είναι ένα: η αντίσταση του κόσμου. Αν υπάρξει λαϊκή αντίσταση, δεν θα αντέξουν, θα κάνουν πίσω. Επομένως, το κεντρικό μας μήνυμα πρέπει να είναι «δεν θα σας επιτρέψουμε να λεηλατήσετε άλλο την κοινωνία, αναζητήστε τα λεφτά εκεί που υπάρχουν». Παράλληλα, πρέπει να περιγράψουμε τα βήματα που πρέπει να γίνουν προς μια διαφορετική κατεύθυνση. Φορολόγηση του κεφαλαίου και των χρηματιστηριακών συναλλαγών, δημόσια παρέμβαση στο τραπεζικό σύστημα, στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων, ενίσχυση του κοινωνικού κράτους. Έτσι, θα μπορέσουμε να συσπειρώσουμε ευρύτερες μάζες πάνω σε ώριμα και σαφή πολιτικά αιτήματα. Αλλά η εκφώνηση ενός κεντρικού συνθήματος δεν είναι από μόνη της αρκετή. Χρειάζεται παρέμβαση και συστηματική δουλειά στους κοινωνικούς χώρους και ιδιαίτερα στους επισφαλείς εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, που δέχονται την ασφυκτικότερη πίεση.
Με δεδομένη την πραγματικότητα που διαμορφώνεται, έχει ανοίξει η συζήτηση για τη δομή και την ουσία των πολιτικών που επιβάλλει η Ε.Ε., στην οποία εκτός από την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού και των αντιλαϊκών πολιτικών αναδεικνύονται, πλέον, ξεκάθαρα και οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί και αντιφάσεις. Ποια πρέπει να είναι η απάντηση της Αριστεράς; Υπάρχει ανάγκη να ξανατεθούν ζητήματα συνολικά για την Ε.Ε. και προς ποια κατεύθυνση;
Είναι απόλυτα προφανές ότι το αναπτυξιακό μοντέλο της Ε.Ε., ένα μοντέλο βασισμένο σε σκληρές νεοφιλελεύθερες αρχές, έχει φτάσει σε πλήρες αδιέξοδο. Και μπροστά σε ένα τέτοιο αδιέξοδο, ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός γίνεται πλέον απροκάλυπτα επιθετικός. Η κριτική της ευρωπαϊκής Aριστεράς στο μοντέλο οικοδόμησης της Ε.Ε από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και μετά, σήμερα δικαιώνεται γιατί αποδεικνύεται ότι δεν μπορεί να έχει προοπτική μια νομισματική ενοποίηση δίχως πολιτικό έλεγχο βασικών εργαλείων άσκησης οικονομικής πολιτικής, όπως η κεντρική τράπεζα ή ο προϋπολογισμός. Απέναντι στη σημερινή κατάσταση, θεωρώ ότι απάντηση δεν μπορεί να είναι ούτε η εθνική συναίνεση στις ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες, ούτε όμως ο εθνικός απομονωτισμός. Απάντηση είναι ο συντονισμός των αγώνων των εργαζομένων σε εθνικό και ταυτόχρονα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μια νίκη των εργαζομένων του νότου για ανατροπή των προγραμμάτων σταθερότητας, μπορεί να προκύψει πιο εύκολα σε συνδυασμό με τον αγώνα των Γερμανών εργαζομένων για αξιοπρεπείς μισθούς και δικαιώματα. Η ολοκληρωτική ήττα του κεφαλαίου μπορεί να είναι εφικτή μόνο συνολικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και άμεσος στόχος είναι η κατάργηση του συμφώνου σταθερότητας και η διεκδίκηση μιας άλλης πολιτικής, που δεν θα σχεδιάζεται για τις ανάγκες των αγορών. Στην Αριστερά υπάρχουν σήμερα διαφορετικές αντιλήψεις για την ευρωπαϊκή στρατηγική. Αλλά με τους σημερινούς συσχετισμούς δυνάμεων όλες οι στρατηγικές συγκλίνουν στον αγώνα απέναντι στη νεοφιλελεύθερη επίθεση. Και, βεβαίως, στην οικοδόμηση συμμαχιών αλληλεγγύης και κοινής δράσης με τους εργαζόμενους ολόκληρης της Ευρώπης.
Έχουν γίνει συγκεκριμένα βήματα για το συντονισμό της Αριστεράς στην Ε.Ε. και ποια είναι αυτά;
Έχουν γίνει βήματα, αν και θα έπρεπε να είχαν γίνει ακόμη περισσότερα. Εντούτοις, η ενεργοποίηση του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ), μετά τις επαφές που είχαμε στη Λισσαβώνα και τη Μαδρίτη με τις ηγεσίες του Μπλόκο και της Ενωμένης Αριστεράς, που αποκρυσταλλώθηκε στη διάσκεψη της Αθήνας με την εκδήλωση αλλά και το κοινό ανακοινωθέν, ήταν μια σημαντική προσπάθεια. Τους καρπούς είχα την ευκαιρία να παρατηρήσω και στη σύνοδο της Ενωτικής Ευρωομάδας της Αριστεράς στις Βρυξέλλες, όταν στην εισήγησή μου βρήκα θετική ανταπόκριση στο προσκλητήριο αλληλεγγύης στους αγώνες των Ελλήνων εργαζομένων, από όλες τις αριστερές δυνάμεις στην Ευρώπη. Αλληλεγγύη, άλλωστε, που αναδεικνύεται και σε άλλες σημαντικές εκδηλώσεις συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ, με προσκεκλημένους από την ευρωπαϊκή ριζοσπαστική αριστερά, όπως αυτή που οργάνωσε η ΑΝΑΣΑ. Το μεγάλο ζητούμενο, όμως, είναι η δυναμική εμφάνιση στο προσκήνιο και ο συντονισμός των κινημάτων. Αυτό που φοβούνται περισσότερο οι κυρίαρχοι κύκλοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ένα πανευρωπαϊκό κίνημα των εργαζομένων. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να εργαστούν οι αριστερές δυνάμεις στις χώρες τους. Ο συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η διαρκής επικοινωνία ανάμεσα στα παράλληλα μέτωπα, μπορεί να δώσει πολλαπλασιαστική δυναμική στους αγώνες και να αυξήσει την αποτελεσματικότητά τους.
Να κλείσουμε με μια ακόμα ερώτηση για το ΣΥΡΙΖΑ: Συμφωνείτε, κατ’ αρχάς, ότι υπάρχουν προβλήματα στη λειτουργία και την εικόνα του;
Κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα: Η ενότητα της Αριστεράς είναι, σήμερα, η μόνη σοβαρή στρατηγική. Και ειδικά οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών καθιστούν τη στρατηγική αυτή ακόμα πιο αναγκαία. Επομένως, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να συνεχίσει και οφείλει να αναζητήσει τρόπους διεύρυνσης αυτής της ενότητας, τόσο με δυνάμεις της Αριστεράς, όσο και με δυνάμεις του οικολογικού και του σοσιαλιστικού χώρου. Για να το πετύχουμε χρειάζονται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Και η πιο βασική είναι να διαμορφώνουμε κάθε στιγμή το πολιτικό και προγραμματικό πλαίσιο που θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις ενωτικής δράσης. Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι στα καλύτερά του. Αντί να βάζουμε μπροστά τα θέματα που μας ενώνουν έχουμε μια τάση να μπλεκόμαστε με πράγματα που μας χωρίζουν. Αυτό μας μετατρέπει σε ένα είδος μαζικού χώρου όπου το μόνο επίδικο είναι η πάλη για την ηγεμονία. Πιστεύω ότι πρέπει να απεμπλακούμε άμεσα από αυτή την κατάσταση που προκαλεί εσωστρέφεια και απογοητεύει τους αριστερούς ανθρώπους. Και για να είμαι απολύτως ξεκάθαρος, θεωρώ ότι όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης για τα σημερινά προβλήματα. Δεν εξαιρώ κανέναν.
Τι τομές, λοιπόν, πρέπει να γίνουν ώστε να ξεπεραστούν αδυναμίες και αντιφάσεις;
Αυτό που χρειάζεται άμεσα, είναι μια ξεκάθαρη και ειλικρινής επανατοποθέτηση του πλαισίου λειτουργίας. Πρώτον, να βάλουμε στο τραπέζι ξανά τα πράγματα στα οποία συμφωνούμε όλοι και να προχωρήσουμε με αυτά. Δεύτερον, να συμφωνήσουμε ότι προχωράμε με συναίνεση, με δεσμεύσεις απέναντι σε αυτά που συνεννοούμαστε, αλλά και με απόλυτο σεβασμό στην αυτονομία της κάθε μιας από τις συνιστώσες.
Τρίτον, να δούμε πώς στις λειτουργίες του ΣΥΡΙΖΑ σε όλα τα επίπεδα θα δημιουργήσουμε ουσιαστικό χώρο για ανένταχτους αριστερούς πολίτες, στη βάση και των αποφάσεων που έχουμε πάρει στις πανελλαδικές μας συσκέψεις. Και τέλος, να δούμε πώς μπορούμε να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα τη στρατηγική της ενότητας. Με καθαρές εξηγήσεις, χωρίς ηγεμονισμούς και χωρίς ανταγωνισμούς.
Νομίζω ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να κάνουμε την ενότητα δύναμη και να προχωρήσουμε προς τα εμπρός, ανταποκρινόμενοι στις απαιτήσεις των καιρών.
