Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Αναζητούσαν κάποιον από τους λιγοστούς λευκούς καρχαρίες στη Μεσόγειο, συνάντησαν όμως κάτι εξίσου σπάνιο: θαλάσσιοι βιολόγοι κατάφεραν για πρώτη φορά να τοποθετήσουν δορυφορικό πομπό σε έναν άκρως απειλούμενο ρυγχοκαρχαρία, ένα πρώτο βήμα για να καταλάβουμε τη συμπεριφορά του είδους και να προστατεύσουμε τα νερά του.
Οι ερευνητές του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια (Virginia Tech) εντόπισαν τον νεαρό ρυγχοκαρχαρία (Isurus oxyrinchus) στην Τυρρηνική Θάλασσα, δυτικά της Ιταλίας, το καλοκαίρι του 2023.
«Τοποθετήσαμε έναν ηλεκτρονικό πομπό που προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για τις κινήσεις του ψαριού και μας βοηθά να μάθουμε πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τον πληθυσμό καλύτερα» είπε ο Μπρένταν Σέι, διδακτορικός φοιτητής και πρώτος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Frontiers in Marine Science. Ο «Ίσουρος ο οξύρυγχος» έχει μήκος έως 4 μέτρα. Το ταχύτερο γνωστό είδος καρχαρία, πιάνει ταχύτητες 74 χιλιομέτρων ανά ώρα, χάρη και στο βελονοειδές υδροδυναμικό του σχήμα. Είναι ένας από τους ελάχιστους θερμόαιμους καρχαρίες και προτιμά τροπικά και εύκρατα πελάγη σε όλο τον κόσμο, αν και ενίοτε πλησιάζει νησιά. Είναι επίσης γνωστός για την τακτική του να επιτίθεται κολυμπώντας κατακόρυφα προς τα πάνω.
Ο πομπός που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη συλλέγει και αποθηκεύει μετρήσεις της θερμοκρασίας, του βάθους και της έντασης του φωτός, δεδομένα που επιτρέπουν την εκτίμηση της θέσης και των κινήσεων του ρυγχοκαρχαρία.
Η συσκευή είναι σχεδιασμένη να αποσπάται έπειτα από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ή αν ο καρχαρίας καταδυθεί σε βάθη άνω των 1800 μέτρων, οπότε ανεβαίνει στην επιφάνεια και μεταδίδει τα δεδομένα σε δορυφόρο.
Οι καταγραφές έδειξαν ότι ο ρυγχοκαρχαρίας διένυσε περισσότερα από 1200 χιλιόμετρα σε 54 ημέρες, παρόλο είχε ηλικία μόλις 1-2 ετών. Αυτό, επισημαίνουν οι ερευνητές, σημαίνει ότι η προστασία των περιοχών αναπαραγωγής μπορεί να μην είναι αρκετή για τη σωτηρία του είδους, το οποίο κολυμπά μεγάλες αποστάσεις από μικρή ηλικία. Για να μάθουμε περισσότερα, λέει η ομάδα, θα πρέπει να τοποθετηθούν πομποί σε περισσότερα άτομα.
Στα ελληνικά νερά απαντούν 33 είδη καρχαρία, πολλά απειλούμενα. Δεδομένου ότι οι καρχαρίες βρίσκονται στην κορυφή του τροφικού πλέγματος, η μείωσή τους ανατρέπει την οικολογική ισορροπία.
Οι υψηλές θερμοκρασίες του 2025
Το 2025 αναμένεται να είναι μία από τις τρεις θερμότερες χρονιές που έχουν καταγραφεί στον πλανήτη, ανακοίνωσε σήμερα η βρετανική μετεωρολογική υπηρεσία (Met office), έπειτα από μια χρονιά ρεκόρ. Το 2024, και για πρώτη φορά θεωρείται ότι θα ξεπεράσει το συμβολικό φράγμα του 1,5°C της παγκόσμιας ανόδου της θερμοκρασίας.
Στην έκθεσή της για τις προοπτικές για το επόμενο έτος, η υπηρεσία εκτιμά ότι το 2025 «πιθανότατα να είναι ένα από τα τρία θερμότερα έτη όσον αφορά την παγκόσμια μέση θερμοκρασία, ακριβώς πίσω από το 2024 και το 2023».
Η άνοδος της θερμοκρασίας για τον επόμενο χρόνο θα πρέπει να κυμανθεί μεταξύ 1,29°C και 1,53°C σε σύγκριση με την προβιομηχανική περίοδο (1850-1900), σύμφωνα με τη βρετανική υπηρεσία.
Το τέλος του φυσικού φαινομένου Ελ Νίνιο, το οποίο, σε συνδυασμό με την υπερθέρμανση του πλανήτη που οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα, προκάλεσε αύξηση της θερμοκρασίας κατά το 2023-2024, θα έπρεπε κανονικά να οδηγήσει σε μείωση των θερμοκρασιών. Παρά το γεγονός ότι (η περιοχή του) τροπικού Ειρηνικού οδεύει προς μια φάση Λα Νίνια, ενός φαινομένου που έχει ως αποτέλεσμα ελαφρώς ψυχρότερες συνθήκες», υπογράμμισε ο καθηγητής Ανταμ Σκάιφ της υπηρεσίας.
Η βρετανική υπηρεσία αναφέρει επίσης ότι το 2024 αναμένεται να είναι η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί παγκοσμίως, ξεπερνώντας το 2023 και «σχεδόν με βεβαιότητα για πρώτη φορά ξεπερνώντας τον 1,5°C πάνω από τα επίπεδα της “προβιομηχανικής εποχής”».
Αυτή η εκτίμηση είναι πανομοιότυπη με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Copernicus που δημοσιεύθηκαν τη Δευτέρα.
Αυτό το συμβολικό φράγμα αντιστοιχεί στο πιο φιλόδοξο όριο της συμφωνίας του Παρισιού του 2015, με στόχο τη συγκράτηση της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας πολύ κάτω από τους 2°C και τη συνέχιση των προσπαθειών για περιορισμό της στους 1,5°C.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του ΟΗΕ, ο κόσμος δεν βρίσκεται καθόλου σε καλό δρόμο για να μειώσει τη ρύπανση από άνθρακα και να αποφύγει μια πολύ ισχυρή επιδείνωση της ξηρασίας, των κυμάτων καύσωνα ή των καταρρακτωδών βροχών που έχουν ήδη παρατηρηθεί και που έχουν τεράστιο κόστος όχι μόνο οικονομικό αλλά και σε ανθρώπινες ζωές.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Copernicus Sentinel-1C: Εκτοξεύτηκε με επιτυχία ο δορυφόρος παρατήρησης της Γης
Ο δορυφόρος παρατήρησης της Γης Copernicus Sentinel-1C, που κατασκευάστηκε με κύριο ανάδοχο την Thales Alenia Space, μια κοινοπραξία των Thales (67%) και Leonardo (33%), εκτοξεύθηκε σήμερα με επιτυχία με τον πύραυλο Vega C της Arianespace από το ευρωπαϊκό διαστημικό κέντρο που βρίσκεται στη κοινότητα Κουρού της Γαλλικής Γουιάνας.
Το Sentinel-1C αποτελεί μέρος της αποστολής του διαστημικού προγράμματος Copernicus, του τμήματος Παρατήρησης της Γης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόγραμμα διαχειρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και χρηματοδοτείται από την ΕΕ με μερική συνεισφορά του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), του οργανισμού που είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη και την εκτόξευση των εξειδικευμένων δορυφόρων Sentinel. Ο ESA διευθύνει μέρος των αποστολών και διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα των δεδομένων.
Ο Sentinel-1C θα βρεθεί στην ίδια τροχιά μαζί με τον δορυφόρο Sentinel-1A, παρέχοντας εικόνες της επιφάνειας της Γης, μέρα και νύχτα παντός καιρού, για ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών εφαρμογών σχεδιασμένων για την προστασία του πλανήτη μας.
Αυτά τα σημαντικά δεδομένα θα χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση κατολισθήσεων, σεισμικών ζωνών,
ηφαιστειακής δραστηριότητας και μεταβολών της επιφάνειας κάλυψης των πολικών πάγων. Θα παρέχουν επίσης πολύτιμες πληροφορίες για την παρακολούθηση της αποψίλωσης των δασών, τη χρήση των υδάτινων πόρων και την υποστήριξη των ομάδων αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και των ομάδων έρευνας και διάσωσης σε περίπτωση φυσικών καταστροφών.
Επιπλέον, ο Sentinel-1C είναι ο πρώτος δορυφόρος της αποστολής Sentinel-1 που εξοπλίζεται με φορτίο συστήματος αυτόματης αναγνώρισης, επιτρέποντάς του να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη θαλάσσια ασφάλεια, βελτιώνοντας τη διαχείριση της κυκλοφορίας, αποτρέποντας συγκρούσεις και παρακολουθώντας πλοία σε κρίσιμες περιοχές.
Η αποστολή Sentinel-1 αποτελείται από δύο δορυφόρους σε ηλιοσύγχρονη τροχιά που λειτουργούν παράλληλα για να παρέχουν βέλτιστη παγκόσμια κάλυψη με κύκλο επανάληψης 12 ημερών. Η δυνατότητα τους να πραγματοποιούν προεργασίες σημαίνει ότι τα δεδομένα μπορούν να αποκτηθούν με συνέπεια για μεγάλες χρονικές περιόδους, πράγμα που είναι απαραίτητο για την ανάλυση των περιβαλλοντικών τάσεων. Δημόσιες αρχές, εταιρείες και πολίτες σε όλο τον κόσμο έχουν ελεύθερη, πλήρη και ανοικτή πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα. Ως κύριος ανάδοχος της αποστολής Sentinel-1 για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), η Thales Alenia Space είναι υπεύθυνη για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την ενοποίηση και τις δοκιμές των δορυφόρων. Κάθε δορυφόρος Sentinel-1 κατασκευάζεται στο δορυφορικό φορέα PRIMA, που αναπτύχθηκε από την Thales Alenia Space για τον Ιταλικό Οργανισμό Διαστήματος (ASI), και φέρει ένα ραντάρ συνθετικού ανοίγματος (SAR) C-band, το οποίο αναπτύχθηκε από την Airbus Defence & Space. Αυτό το όργανο SAR επιτρέπει ακριβή χαρτογράφηση με ανάλυση έως 5 μέτρα .
«Είμαι πολύ χαρούμενος για την επιτυχή εκτόξευση του δορυφόρου Sentinel-1C, ο οποίος θα παρέχει πολύτιμες απεικονίσεις μέσω ραντάρ για ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών εφαρμογών που συμβάλλουν στην προστασία του πλανήτη μας», δήλωσε ο Giampiero di Paolo, Αναπληρωτής CEO, Senior Vice President υπεύθυνος για την Παρατήρηση, Εξερεύνηση και Πλοήγηση στην Thales Alenia Space. «Οι ομάδες της Thales Alenia Space, που συμμετέχουν σε 11 από τις 12 αποστολές του προγράμματος Copernicus, μπορούν να είναι υπερήφανες για αυτή την επιτυχία, που σηματοδοτεί μια νέα φάση στη συνεργασία μας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος».
