Στην πρώτη επέτειο από τον τρίτο κατά σειρά εμφύλιο πόλεμο, η κατάσταση στην Ακτή Ελεφαντοστού παραμένει κρίσιμη, σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.
Πώς διαμορφώνεται, πλέον, η στρατηγική του γαλλικού ιμπεριαλισμού στην Αφρική;
Η στρατηγική του γαλλικού ιμπεριαλισμού στην Αφρική δεν άλλαξε θεμελιωδώς από την εποχή της παραχώρησης τυπικής ανεξαρτησίας στις πρώην αποικίες της, τη δεκαετία του ’60. Συνίσταται στη διατήρηση της οικονομικής εξάρτησης των χωρών αυτών, στη λεηλασία των πλουτοπαραγωγικών τους πηγών και στην εκμετάλλευση των εργαζόμενων μαζών τους. Για τη διατήρηση της οικονομικής και πολιτικής του κυριαρχίας, ο γαλλικός ιμπεριαλισμός στηρίζεται στις διάφορες φατρίες των ντόπιων αστικών τάξεων. Αυτές είναι δεμένες χειροπόδαρα με γαλλικές ομάδες οικονομικών συμφερόντων και με πολιτικές ομαδοποιήσεις της γαλλικής αστικής τάξης (Δεξιά, Κέντρο, Σοσιαλδημοκρατία). Εξάλλου, οι διαμάχες μεταξύ τμημάτων της γαλλικής αστικής τάξης έχουν αντίκτυπο στις αφρικανικές χώρες. Π.χ., η άνοδος της γαλλικής σοσιαλδημοκρατίας στην κυβέρνηση το 1997 επιτάχυνε την άνοδο του FPI (Ιβοριανού Λαϊκού Μετώπου) στην Ακτή Ελεφαντοστού. Τέλος, η μια φατρία ιβοριανών αστών μπορεί να ’χει τη στήριξη της γαλλικής κυβέρνησης έναντι μιας άλλης.
Ποια είναι τα αίτια του πρόσφατου εμφύλιου πολέμου;
Ο πόλεμος στην Ακτή Ελεφαντοστού οφείλεται σε εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες: Πρώτον, στη θέληση του Γκμπαγκμπό να διατηρηθεί στην πολιτική εξουσία. Για να το πετύχει, στηρίχτηκε σε μια πολιτική βίαιης καταπίεσης, στην οργάνωση ένοπλων ομάδων που διέπραξαν ατιμώρητα εγκλήματα και στη διαίρεση του λαού με εθνοθρησκευτικά κριτήρια. Δεύτερον, στην ανάμειξη της γαλλικής εξουσίας στα εσωτερικά της Ακτής Ελεφαντοστού, που προτίμησε το ένα της πιόνι (Αλασάν Ουατάρα) έναντι αυτού που ήδη βρισκόταν στην εξουσία. Ήταν, εξάλλου, μια μάχη μεταξύ των γαλλικών και άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, μεταξύ νέων ιμπεριαλιστών (Κίνα, Ρωσία) και των Ευρωαμερικανών ιμπεριαλιστών.
Ποιες τάξεις εκπροσωπούν τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα και ποια είναι η στάση των εργαζόμενων μαζών;
Ο Γκμπαγκμπό εκπροσωπεί τη γραφειοκρατική και μικρή αστική τάξη, τη μεγάλη αγροτιά και το λούμπεν προλεταριάτο, ενώ ο Ουατάρα τη μεγάλη αστική τάξη. Οι εργαζόμενες μάζες (εργάτες, αγρότες, βιοτέχνες, έμποροι και μεταφορείς) κυρίως υπέστησαν τις συνέπειες του πολέμου, χωρίς να συμμετέχουν. Τα στρατεύματα της εξέγερσης υπέρ του Ουατάρα σχηματίστηκαν από μέλη του κρατικού στρατού, από μια αδελφότητα παραδοσιακών κυνηγών, από νέους ανέργους, από φυλακισμένους και από μισθοφόρους. Οι ένοπλες μονάδες του Γκμπαγκμπό αποτελούνταν από μισθοφόρους και άνεργους νέους που τέθηκαν υπό τη διοίκηση στρατιωτών, πιστών σε αυτόν.
Σε μια χώρα με 60 εθνότητες και 3 εκατ. μετανάστες και με τον πολιτικό του αντίπαλο να κατάγεται από τη Μπουρκίνα Φάσο, ο Γκμπαγκμπό καλλιεργούσε συχνά το ρατσισμό και την ξενοφοβία. Πιστεύετε πως θα ξαναπαίξει το χαρτί αυτό ευρισκόμενος στην αντιπολίτευση;
Ο Γκμπαγκμπό προέτασσε τον «ιβορισμό» για να αποκτήσει ως πολιτικό στήριγμα τη μικρή αστική τάξη του χωριού και της πόλης και των ανέργων, ωθώντας τους να αποδίδουν στους μετανάστες τη σοβαρή κοινωνική κρίση των τριών τελευταίων δεκαετιών. Αν και το ζήτημα της καταγωγής του Ουατάρα είναι απλή προπαγάνδα, οι οπαδοί του Γκμπαγκμπό δεν μπορούν να κερδίσουν πλέον πολλά από τον «ιβορισμό». Προτιμούν να παρουσιάζουν το διωκόμενο Γκμπαγκμπό ως αντιιμπεριαλιστή, παναφρικανιστή κ.λπ.
Παρατηρούνται μαζικές εκδικήσεις των νικητών εναντίον των οπαδών του Γκμπαγκμπό. Υπάρχει κίνδυνος νέου εμφυλίου ή ο λαός έχει κουραστεί;
Αυτή η βίαιη καταστολή εναντίον των ηττημένων, χωρίς διάκριση μεταξύ των εγκληματιών και εκείνων που απλώς εκφράζονται πολιτικά υπέρ του Γκμπαγκμπό, αν συνεχιστεί, μπορεί πράγματι να οδηγήσει σε νέες λαϊκές εξεγέρσεις, παρά την κρίση που θα προκληθεί. Αυτή η εξέγερση θα είναι δίκαιη, καθώς θα στρέφεται εναντίον της δικτατορίας που η φατρία του Ουατάρα σπεύδει να εγκαθιδρύσει.
Πώς εκτιμάτε την επίσημη διαδικασία συμφιλίωσης; Επίσης, ποια είναι η άποψή σας για τη μεταγωγή του συλληφθέντος Γκμπαγκμπό στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, για να δικαστεί για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας»;
Η Επιτροπή «Διάλογος-Αλήθεια-Συμφιλίωση» συνιστά τακτική μοιράσματος των άπειρων πολιτικών και οικονομικών εγκλημάτων σε κέρδη και ζημιές μεταξύ των νικητών μεγαλοαστών (Ουατάρα, Σορό) και των ηττημένων (Γκμπαγκμπό). Αυτή η επιτροπή δεν θα επιτύχει Εθνική Συμφιλίωση. Μόνο η λαϊκή επανάσταση θα οδηγήσει σε μια πραγματική Εθνική Συμφιλίωση.
Η δε μεταγωγή του Γκμπαγκμπό στη Χάγη συνιστά παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας. Είναι επίσης η δικαιοσύνη των νικητών. Οι εγκληματίες όλων των πλευρών (Γκμπαγκμπό, Σορό, Ουατάρα κ.λπ.) πρέπει να δικαστούν από ντόπια δικαστήρια. Αυτό προϋποθέτει ανεξάρτητη από την εκτελεστική εξουσία Δικαιοσύνη, κάτι που δεν συμβαίνει τώρα, με όλες αυτές τις μεγαλοαστικές φατρίες που παλεύουν για την εξουσία. Ο λαός μας πρέπει, επομένως, να παλέψει για μια δημοκρατική Ακτή Ελεφαντοστού, προκειμένου η δικαιοσύνη να απονεμηθεί σωστά.
Υπάρχουν ανακατατάξεις στην παρέμβαση των ιμπεριαλιστών στην εθνική οικονομία, αφότου τέλειωσε ο πόλεμος;
Μετά το τέλος του πολέμου, παρατηρείται μια γοργή είσοδος πολυεθνικών στη χώρα. Επίσης, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα χορήγησαν 745 και 200 εκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα, με την προϋπόθεση όμως ότι θα «απελευθερωθούν» βασικές πηγές πλούτου (καφές-κακάο, καουτσούκ, βαμβάκι, φοινικέλαιο, ορυκτά κ.λπ). Βασικά, η σύγχρονη οικονομία παραμένει στα χέρια των Γάλλων ιμπεριαλιστών. Ωστόσο, υπάρχουν Κινέζοι, Ρώσοι, Αμερικανοί, Άγγλοι.
Σε τι κατάσταση βρίσκονται οι λαϊκές πολιτικές δυνάμεις;
Υπάρχουν κόμματα που μιλούν ενίοτε για εθνική ανεξαρτησία, τα περισσότερα μιλούν για κοινωνική δικαιοσύνη και ελευθερία, αλλά δεν συνδέουν αυτά τα ζητήματα με την αναγκαιότητα πάλης εναντίον των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Έτσι, η κοινή μας δράση είναι περιστασιακή και δεν έχουμε καταφέρει μαζί τους την εκπόνηση μιας πολιτικής πλατφόρμας. Άλλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης εκπροσωπούν φατρίες της αστικής τάξης που θέτουν υποψηφιότητα για τη διοίκηση του νεοαποικιακού κράτους.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ποια τακτική ακολουθείτε;
Η κατάσταση είναι σίγουρα σύνθετη, όμως έχει ομοιότητες με πολλές αφρικανικές χώρες, όπως η Λ.Δ. του Κονγκό, το Τσαντ, το Σουδάν κ.λπ. Το κομμουνιστικό κόμμα σε αυτές τις συνθήκες πρέπει να διαμορφώνει τακτικές που να του επιτρέπουν να προωθηθεί προς την επίτευξη του στρατηγικού στόχου που είναι η αντιιμπεριαλιστική δημοκρατική επανάσταση. Ο τακτικός στόχος είναι ο λαϊκός ξεσηκωμός. Η κατάργηση των ιμπεριαλιστικών συμφώνων και του υποδουλωτικού συντάγματος δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο από μια επαναστατική κυβέρνηση. Έτσι, η άμεση τακτική μας είναι η προώθηση ενός τέτοιου συνθήματος κι όχι συνθημάτων απλώς ενάντια στο σύνταγμα ή τις υποδουλωτικές στους Γάλλους διεθνείς συνθήκες.
Στην Ακτή Ελεφαντοστού, η ύπαρξη μιας γαλλόφιλης εξέγερσης που δήθεν πάλευε εναντίον της νεοαποικιακής κεντρικής εξουσίας, η ύπαρξη μιας φιλοϊμπεριαλιστικής λαϊκιστικής κυβέρνησης που προσποιούνταν τον κήρυκα του παναφρικανισμού και του αντιγαλλικού αντιιμπεριαλιστικού αγώνα, κάνει πιο περίπλοκες τις τακτικές. Χρειάζεται να επιτεθούμε ταυτόχρονα σε ιδεολογικό και πρακτικό επίπεδο, στο διεθνή και ειδικότερα το γαλλικό ιμπεριαλισμό, στον εμφύλιο ως μέσου του γαλλικού ιμπεριαλισμού για αποπροσανατολισμό του λαού και στους ψευτοαντιιμπεριαλιστές κυβερνώντες. Συμμετείχαμε και στις εκλογές, χωρίς να αποσπάσουμε έδρες, για να προσεγγίσουμε περισσότερες λαϊκές μάζες με το πολιτικό μας πρόγραμμα, αποδεικνύοντάς τους πως, με την αστική τάξη στην εξουσία, οι εκλογές στιγματίζονται από εξαγορά ψήφων, διαφθορά συνειδήσεων και στυγνή νοθεία.
