Ο λαός της Αϊτής βαρύνεται με πολλά «εγκλήματα»: Στα τέλη του 18ου αιώνα οι μαύροι σκλάβοι των Γάλλων γαιοκτημόνων ενώνονται με τους μιγάδες και εξεγείρονται. Το 1803 συντρίβουν τα στρατεύματα του Ναπολέοντα και το 1804 ανακηρύσσουν την ανεξαρτησία τους. Είναι το πρώτο ανεξάρτητο κράτος στη Λατινική Αμερική και Καραϊβική. Η πρώτη χώρα στον κόσμο που απαγορεύει τη δουλεία. Και η μοναδική διεθνώς που αναγνωρίζει αμέσως την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Η Αϊτή υποστηρίζει έμπρακτα τον Μπολιβάρ στον αγώνα του για την αποτίναξη του ισπανικού ζυγού. Επί δεκαετίες ο λαός της αντιστέκεται νικηφόρα στις επεμβάσεις των Γάλλων, Αμερικανών, Βρετανών, Ισπανών και Γερμανών αποικιοκρατών. Όλα αυτά κάπως έπρεπε να πληρωθούν: Το 1914 Αμερικανοί, Βρετανοί και Γερμανοί(!) εισβάλλουν στην Αϊτή, εγκαινιάζοντας μια αιωνόβια τραγική ιστορία με ελάχιστα φωτεινά διαλείμματα.
Το 1915-1941 το νησί βρίσκεται υπό αμερικανική κατοχή. Το 1957 ΗΠΑ και λοιποί Δυτικοί στηρίζουν το πραξικόπημα του Ντιβαλιέ και τη φρικιαστική 30χρονη δικτατορία. Το 1990 φεγγίζει μια ελπίδα: πρώτες ελεύθερες εκλογές, και οι Αϊτινοί εκλέγουν πρόεδρο τον προοδευτικό κληρικό Αριστίντ. Η χαρά κρατά λίγο: ανατρέπεται από ακροδεξιό πραξικόπημα. Επιστρέφει το 1994 κατόπιν συμβιβασμού με τις ΗΠΑ. Αλλά η Δύση θεωρεί ότι «δεν έβαλε μυαλό»: σύντομα υποχρεώνεται σε παραίτηση. Το 2000 κερδίζει εκ νέου τις εκλογές, και το 2004 έχει το θράσος να ζητήσει από τη Γαλλία να πληρώσει το χρέος της. ΗΠΑ και Γαλλία συντονίζονται: ο Αριστίντ ανατρέπεται και Αμερικανοί πεζοναύτες τον μεταφέρουν στην… Κεντρική Αφρική. Το διάλειμμα έχει τελειώσει: αρχίζει η κατοχή από «κυανόκρανους», και στην εξουσία εναλλάσσονται ξενόδουλες αντιλαϊκές κυβερνήσεις. Οι αλλεπάλληλοι ξεσηκωμοί πνίγονται στον αίμα, οι εκλογές είναι παρωδία (ή απλώς «αναβάλλονται»), οι φατρίες της ντόπιας ελίτ αλληλομαχαιρώνονται και μαφιόζικες-παρακρατικές συμμορίες τρομοκρατούν τον πληθυσμό.
Έκνομος πρόεδρος, πολλά ερωτηματικά
Κάπως έτσι φτάνουμε στο 2017. Στην προεδρία «εκλέγεται» (από το… 6% των Αϊτινών) ο εξαγωγέας μπανάνας Ζοβενέλ Μοΐζ, που συνεχίζει το «έργο» των προκατόχων του: χτυπάει προσοχές στον διεθνή παράγοντα, καταληστεύει τους συμπατριώτες του (και τη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια: π.χ. κατάφερε να εξαφανίσει 4 δισεκατομμύρια δολάρια που έστειλε η Βενεζουέλα!), και πνίγει στο αίμα όποιον αντιστέκεται. Οι σποραδικές εξεγέρσεις κορυφώνονται από τις αρχές του 2019 σε έναν πανεθνικό δημοκρατικό ξεσηκωμό διαρκείας. Στρατός, αστυνομία και παραστρατιωτικοί σκοτώνουν εκατοντάδες διαδηλωτές. Πλήρης αδιαφορία της «διεθνούς κοινότητας» για την τύχη των αναλώσιμων Αϊτινών. Ο Τραμπ είναι ο μόνος που εκφράζει ειλικρινά τη γνώμη του: χαρακτηρίζει την Αϊτή «απόπατο»… Σταδιακά ο Μοΐζ εγκαταλείπει τα προσχήματα. Οι βουλευτικές εκλογές αναβάλλονται διαρκώς, και η λήξη της προεδρικής θητείας τον περασμένο Φεβρουάριο δεν σημαίνει τίποτα: ο Μοΐζ εξακολουθεί να κυβερνά με διατάγματα – και προετοιμάζει ένα «δημοψήφισμα» ώστε να αγκιστρωθεί επ’ αόριστον στην εξουσία. Η «διεθνής κοινότητα» αρχίζει να ανησυχεί: άραγε η πεισματικά συνεχιζόμενη λαϊκή αναταραχή μπορεί να απειλήσει τα συμφέροντά της;
Τη νύχτα της Τετάρτης ένοπλοι μπαίνουν στην προεδρική κατοικία δείχνοντας ταυτότητες της αμερικανικής Δίωξης Ναρκωτικών (DEA). Αμέσως δολοφονούν τον Μοΐζ. Περιέργως, κανείς από τη φρουρά του δεν παθαίνει κάτι. Η δε αστυνομία φτάνει με καθυστέρηση… 6 ωρών! Ποιοι είναι οι δράστες και, κυρίως, ποιος κρύβεται από πίσω τους; Οι υποθέσεις δίνουν και παίρνουν. Την εξουσία αναλαμβάνει ο Κλοντ Ζοζέφ, που ήταν πρωθυπουργός: μία μέρα πριν δολοφονηθεί, ο Μοΐζ είχε ορίσει νέο πρωθυπουργό (τον έβδομο από τότε που κατέλαβε την εξουσία) τον Αριέλ Ανρί. Όμως ο Ζοζέφ, σπουδαγμένος στις ΗΠΑ (όπου ήταν και καθηγητής πανεπιστημίου), απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας, η οποία τον αναγνωρίζει ως νόμιμο «μεταβατικό» ηγέτη. Υπό την πίεση του ξένου παράγοντα, ο Ανρί υποκύπτει. Ο Ζοζέφ κηρύσσει στρατιωτικό νόμο. Οι Αϊτινοί κλείνονται στα σπίτια τους. Χθες, οι αρχές ανακοινώνουν ότι σκότωσαν 4 από τους δράστες και συνέλαβαν 17, ενώ μερικοί ακόμη διαφεύγουν. Οι συλληφθέντες είναι, λένε, Κολομβιανοί μισθοφόροι – πλην δύο Αμερικανών υπηκόων αϊτινής καταγωγής… Το μυστήριο παραμένει: ποιος έδωσε την εντολή της δολοφονίας;
«Δεν πα’ να βυθιστεί»…
Ο Μπάιντεν εκφράζει τον αποτροπιασμό του, δηλώνει την αγάπη και το ενδιαφέρον του για τους Αϊτινούς, και διαβεβαιώνει ότι… δεν ήξερε τίποτα για το φόνο! Παρ’ όλα αυτά κάποιοι θυμούνται ότι το 2019 είχε συλληφθεί στην Αϊτή ένα κομάντο άρτια εξοπλισμένων υπηκόων των ΗΠΑ, για το οποίο δεν ξανάγινε λόγος. Κάποιοι άλλοι σκαλίζουν ακόμη πιο βαθιά: το 1994, όταν στις ΗΠΑ συζητιόταν αν το Κογκρέσο θα δώσει το ΟΚ στην κυβέρνηση Κλίντον για να (ξανα)εισβάλει στρατιωτικά στην Αϊτή, ο τότε γερουσιαστής Μπάιντεν δήλωνε σε τηλεοπτική εκπομπή: «Ακούστε, δεν είμαστε πια υποχρεωμένοι να συνεννοούμαστε με άλλες δυνάμεις. Κανείς δεν τολμά να μας θεωρήσει αδύναμους ή να τα βάλει μαζί μας. Αν αύριο αποφασίσουμε να πάμε ή να μην πάμε σε μια χώρα, αυτό δεν θα αλλάξει τη στάση της Ρωσίας ή της Κίνας. Όσο για την Αϊτή… εντάξει, μπορεί να ακούγεται απαίσιο, αλλά είτε βυθιστεί ήσυχα στην Καραϊβική είτε υψωθεί άλλα 300 πόδια, δεν σημαίνει τίποτα για εμάς»!
Ας μην είμαστε απόλυτοι: ίσως στα χρόνια που μεσολάβησαν ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ να άλλαξε γνώμη… Οπωσδήποτε θα περάσουν μήνες, ή χρόνια, ώσπου να αρχίσει να ξεδιαλύνεται η θολούρα που χαρακτηρίζει τις τρέχουσες αντιπαραθέσεις στις υψηλές σφαίρες της ντόπιας εξουσίας και της διεθνούς εποπτείας της. Μπορεί τελικά (γιατί όχι;) να «αποδειχθεί» ότι την εντολή της δολοφονίας έδωσε ο… Μαδούρο. Πάντα είναι χρήσιμο ένα πρόσχημα για την προσπάθεια των Αμερικανών να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα της πίσω αυλής τους. Ο Μπάιντεν, ιθύνων νους ή φανατικός υποστηρικτής μιας σειράς «ανθρωπιστικών» επεμβάσεων των προκατόχων του (από τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή ως τη Λατινική Αμερική), είναι παλιά καραβάνα σ’ αυτά. Έλεγε στην ίδια τηλεοπτική εκπομπή του 1994, αναφερόμενος στην αμερικανική εισβολή στη Γρενάδα επί Ρίγκαν: «Υποτίθεται ότι πήγαμε εκεί για να σώσουμε μερικές δεκάδες Αμερικανών φοιτητών. Ε, εντάξει, αυτό ήταν ένα πρόσχημα»…
Ο Δρόμος για την Αϊτή
► Η Αϊτή ματώνει και αγωνίζεται (φύλλο 474).
► Διακριτική η Δύση για την Αϊτή… (φύλλο 443).
► Νέες πληγές στην πολύπαθη Αϊτή (φύλλο 329).
► Η κυβέρνηση είμαστε εμείς! (φύλλο 295).
► Κλονίζεται το κατοχικό καθεστώς στην Αϊτή (φύλλο 245).
► Πικρό ρύζι για την Αϊτή (φύλλο 43).
► Αϊτή: Το πρόσχημα της δημοκρατίας (φύλλο 28).
