του Γιώργου Κυριακού*
Αν εξαιρέσουμε τους επίσημους λοιμωξιολόγους που θυμίζουν ιερατείο του ημέτερου Φαραώ, οι ειδικοί της υγείας επισημαίνουν ότι: μέσα στην τηλε-εκπαίδευση, ο κόσμος των παιδιών, των εφήβων και της οικογένειας υφίσταται μια πνευματική και συναισθηματική καταστροφή με μη καταγεγραμμένες ακόμα συνέπειες. Το κεντρικό ζήτημα για την βασιλεία του ημέτερου Φαραώ είναι η διπολική αντιμετώπιση του κορωνοϊού (μη λαμβάνοντας μέτρα για την αντιμετώπισή του αν εξαιρέσουμε την καταστολή) ενώ κάθε τι, όπως: το εισόδημα των ανέργων, των εργατικών στρωμάτων και των επαγγελματιών, τα άλλα χρόνια ζητήματα υγείας, η ψυχική υγεία του κόσμου, οι απειλές της Τουρκίας, είναι σαν να μην υπάρχουν.
Τι λένε όμως οι μη ειδικοί, δηλαδή αυτοί που «το ζουν»; Αυτοί που είναι παραλήπτες ξεδιάντροπων ενημερώσεων από τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης για δωρεάν σεμινάρια κατάρτισης ιδιωτικών «φορέων» που έχουν περιεχόμενο την ολική ή την μικτή τηλε-εκπαίδευση; Αυτοί που έχουν μετατρέψει το σπίτι τους σε αίθουσα σχολείου, με τις πιτζάμες δίπλα στο τηγάνισμα ψαριών και στο καζανάκι της τουαλέτας;
Οι εκπαιδευτικοί υπηρετούν σε νέα ωράρια έχοντας χάσει την αξιοπρέπειά τους. Παρατηρούνται τα εξής στα μισάωρα μαθήματα που γίνονται 20λεπτα ή 15λεπτα (και όχι για όλους): Τα παιδιά δυσκολεύονται να απαντήσουν σε ερωτήσεις του αντίστοιχου γνωστικού τους επιπέδου, ξεχνάνε εύκολα και κάνουν λάθη «αδικαιολόγητα». Σαστίζουν αφηρημένα μπροστά σε μια οθόνη και αδυνατούν να συγκεντρωθούν. Κουράζονται «αφύσικα», πολλές φορές θέλουν χρόνο για να συνέλθουν. Απογοητεύονται γρήγορα χωρίς να ξέρουν τι είναι αυτό που τους φταίει στην προσπάθειά τους να προσαρμοστούν. Τυποποιούν γνώσεις χωρίς τον απαραίτητο χρόνο των ερωταποκρίσεων για μια εποικοδομητική διαδικασία. Παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αδυνατούν να εξελιχθούν αφού εκλείπει το ειδικευμένο πρόγραμμα διδασκαλίας.
Διάλυση της οικογένειας μέσα στο ίδιο το σπίτι χωρίς δυνατότητες κοινής συγκέντρωσης «έτσι, για να το χαρούμε όλοι μαζί». Από την άλλη, «το πολύ μαζί σκοτώνει» που τραγούδαγε κι η Χαρούλα
Μέσα στην οικογένεια κυριαρχεί:
- Θυμός για την έλλειψη συνέπειας λόγου και έργου από πλευράς της κυβέρνησης. Μέσα σε συνθήκες απομόνωσης, οι γονείς, αισθάνονται ότι έχουν «τα χέρια τους δεμένα».
- Αίσθημα μοναξιάς σε οικογένειες με ένα παιδί. Σύγχυση και απελπισία σε οικογένειες με δυο ή τρία παιδιά.
- Αλλοίωση των σχέσεων και των ρόλων μέσα στο σπίτι. Οι γονείς ασκούν επιτήρηση στα παιδιά τους προκειμένου να παρακολουθούν στο Webex. Κουράζονται «αφύσικα» αναλαμβάνοντας ρόλους δασκάλου και χάνεται η αξιοπρέπειά τους. Συχνές είναι οι εντάσεις και οι συγκρούσεις μέσα στο σπίτι και παραμερίζονται πολλά οικογενειακά ζητήματα.
- Απόγνωση από την απώλεια του βιολογικού κύκλου. Τα παιδιά τρώνε συνεχώς κατά τη διάρκεια των «διαλειμμάτων». Το διαρκές φαγητό λειτουργεί «ανακουφιστικά», έτσι, παχαίνουν χωρίς να παίζουν και να κινούνται. Ο ύπνος μετατίθεται όλο και πιο αργά με τη συνδρομή της τηλεόρασης και του ιντερνέτ. Το πρωινό ξύπνημα είναι παρελθόν.
- Περιορισμός της ιδέας των υποχρεώσεων του μαθητή. Το δωμάτιο του σπιτιού και η οθόνη είναι η «τάξη» και ο μοναδικός –ανύπαρκτος– χώρος μετάδοσης της γνώσης χωρίς καμιά κοινωνικότητα και εμπειρία. Απομακρύνεται η έννοια της συνέπειας για τις εργασίες και τη μελέτη.
- Διάλυση του κοινωνικού κύκλου. Με ανύπαρκτο ωράριο, ανύπαρκτες κοινωνικές σχέσεις, από το πρωί μέχρι το βράδυ κυριαρχεί η απασχόληση για την τηλε-εκπαίδευση.
- Διάλυση της οικογένειας μέσα στο ίδιο το σπίτι χωρίς δυνατότητες κοινής συγκέντρωσης «έτσι, για να το χαρούμε όλοι μαζί» ακόμα και μέσα στην εβδομάδα. Από την άλλη, «το πολύ μαζί σκοτώνει» που τραγούδαγε κι η Χαρούλα.
- Αδυναμία των γονιών να εξηγήσουν πειστικά στα παιδιά τους για τη σημερινή κατάσταση αφήνοντας ένα συναισθηματικό, νοηματικό κενό.
- Εθισμός των παιδιών στην οθόνη με παράλληλη απώλεια των κοινωνικών τους δεσμών.
- Βάσιμος φόβος ότι «η τηλε-εκπαίδευση ήρθε για να μείνει». Ανησυχία για το τι παιδιά θα προκύψουν από αυτήν τη διαδικασία.
Εναλλακτικές απέναντι στην κατάσταση:
- Η οικογένεια πρέπει να βρίσκει τρόπους να μαζεύει τα μέλη της και τους φίλους της σε τακτική βάση.
- Η «κοπάνα» είναι μια δυνατότητα της οικογένειας για να οργανώσει τη δική της ζωή και να ανακουφίζει τα μέλη της.
- Οι ενήλικοι της οικογένειας οφείλουν να διαφυλάξουν ΚΑΙ τον «κόσμο» τους για να στηρίξουν τους μικρούς.
- Να βρίσκουμε, γονείς και εκπαιδευτικοί, τρόπους συλλογικής επαφής και επικοινωνίας για να «λύνουμε» τα χέρια μας.
* Ο Γιώργος Κυριακού είναι δάσκαλος
