Γράφει η Μαρία Πλευράκη
Επισκέπτρια Υγείας ΠΓΝ Αττικόν
Θλιβερή ευρωπαϊκή πρωτιά στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην Κοινότητα, καταγράφει η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του ΕCDC. Ένας στους 4 Έλληνες σήμερα λαμβάνει αντιβιοτικά χωρίς ιατρική συνταγή, με αποτέλεσμα την αύξηση της μικροβιακής αντοχής, ακόμα και στα πιο προωθημένα αντιβιοτικά.
Πρώτος ο Α. Φλέμιγκ, το 1945, αναφέρθηκε στον κίνδυνο «μικροβιακής αντοχής», εξαιτίας ανεπαρκούς δοσολογίας. Με τον όρο «μικροβιακή αντοχή», εννοούμε τη διαδικασία ενεργοποίησης του μηχανισμού που αναπτύσσει ένα μικρόβιο, προκειμένου να εξουδετερώσει τη δράση του αντιβιοτικού, που βρίσκεται στο ίδιο περιβάλλον με αυτό. Ο μηχανισμός αυτός, δύναται να μεταφερθεί από το ένα μικρόβιο στο άλλο, τόσο στα παθογόνα, όσο και στα συμβιωτικά, εκείνα δηλαδή που αποτελούν τη «φυσιολογική χλωρίδα» του ανθρώπινου οργανισμού. Έτσι, πολλές λοιμώξεις που μέχρι σήμερα ανταποκρίνονταν στις θεραπείες, δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν με αντιβιοτικά πρώτης γραμμής. Η δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων δεν αφορά μόνο τους ασθενείς, αλλά και το περιβάλλον τους, καθώς η μετάδοσή τους γίνεται μέσω σταγονιδίων, άμεσης και έμμεσης επαφής.
Η μικροβιακή αντοχή έχει προκαλέσει έξαρση των νοσοκομειακών λοιμώξεων από πολυανθεκτικούς μικροοργανισμούς, με συνοδό αύξηση των ημερών νοσηλείας και της θνησιμότητας. Κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 5.000 σοβαρές νοσοκομειακές λοιμώξεις (κυρίως από Κλεμπσιέλλα, Ψευδομονάδα, βακτηρίδιο Acinetobacter) που ευθύνονται για περισσότερους από 1.000 θανάτους, με σημαντική οικονομική επιβάρυνση τόσο των πολιτών όσο και του Συστήματος Υγείας.
Στην αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών οδήγησε η καλλιέργεια της λανθασμένης αντίληψης, ότι κάθε πυρετός αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά. Στην αντίληψη αυτή, ευθύνη φέρουν ιατρική κοινότητα και πολιτεία, αφού, η μεν πρώτη για χρόνια συνταγογραφούσε ανεξέλεγκτα, η δε πολιτεία επέτρεψε να διαιωνίζεται μια κατάσταση, χωρίς να φροντίσει να συμβάλει στη διαμόρφωση ορθολογικής συμπεριφοράς γύρω από τη λήψη φαρμάκων. Τα τελευταία χρόνια της κρίσης, η μειωμένη πρόσβαση των ασθενών σε δομές Πρωτοβάθμιας Υγείας και οι πολύωρες αναμονές έχουν ενισχύσει τέτοιες συμπεριφορές αφού πολλοί, αντί να αναζητήσουν ιατρική συμβουλή, καταφεύγουν στο φαρμακείο της γειτονιάς.
Χαρακτηριστική είναι η μελέτη της Δ’ΠΠΚ Πανεπιστημίου Αθηνών, στο ΠΓΝ Αττικόν, που διεξήχθη σε δείγμα 900 παιδιών με φαρυγγοαμυγδαλίτιδα. Στα μισά παιδιά έγινε τεστ για στρεπτόκοκκο (προκαλεί το 10% των περιπτώσεων και αποτελεί ένδειξη χορήγησης αντιβιοτικών) και αναλόγως των αποτελεσμάτων χορήγησαν αντιβιοτικά, και στα άλλα μισά χορήγησαν αντιβιοτικά κατά την κρίση τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το Strep-Test μείωσε τη χορήγηση αντιβιοτικών σε ποσοστό 65%.
Η Διεθνής Επιστημονική Κοινότητα εκπέμπει σήμα κινδύνου, καθώς τα όπλα της σύγχρονης Ιατρικής φαίνεται να βγαίνουν εκτός μάχης, χωρίς να υπάρχει στον ορίζοντα προοπτική παραγωγής νέας γενιάς αντιβιοτικών.
Είναι επιτακτική ανάγκη πλέον να σταματήσει η άσκοπη κατανάλωση και να περιοριστούμε αυστηρά στη χρήση των αντιβιοτικών, μόνο σε ενδεδειγμένες περιπτώσεις σοβαρής λοίμωξης, ώστε σταδιακά να μειωθεί η μικροβιακή αντοχή. Δεν θα πρέπει να λαμβάνονται αντιβιοτικά χωρίς ιατρική γνωμάτευση, ο δε ιατρός θα καθορίζει το είδος του φαρμάκου, τη δοσολογία και το χρονοδιάγραμμα θεραπείας, τα οποία θα πρέπει να τηρούνται πιστά. Διακόπτοντας τη θεραπεία νωρίτερα ή υπερβαίνοντας το χρονοδιάγραμμα, συμβάλλουμε στη δημιουργία μικροβιακής αντοχής.
Ο ιατρικός κόσμος και οι φαρμακοβιομηχανίες οφείλουν να συμμορφώνονται με τις διεθνείς οδηγίες και να σταματήσει η για χρόνια αλόγιστη συνταγογράφηση στο όνομα του κέρδους. Από πλευράς πολιτείας, είναι αναγκαία η εφαρμογή Εθνικού Σχεδίου Δράσης, η επιτήρηση της ορθολογικής συνταγογράφησης, η λήψη μέτρων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων, η διαμόρφωση ορθολογικών συμπεριφορών και η πληροφόρηση των πολιτών για τις νέες θεραπευτικές και διαγνωστικές μεθόδους. Και προπάντων πρέπει να γίνει σαφές ότι η διατήρηση των αντιβιοτικών στη φαρέτρα των όπλων της σύγχρονης Ιατρικής, αποτελεί ευθύνη όλων μας.
