Ο Πούτιν δεν θα ικανοποιήσει τα αντιδυτικά αισθήματα.
Του Γιώργου Τσίπρα
Τη χειμερινή Ολυμπιάδα στο Σότσι του τη χαλάσανε… Τα γεγονότα της Ουκρανίας συνέπεσαν (τυχαίο;) με την πολυδάπανη φιέστα των 51 δισ. δολαρίων που ο Πούτιν ονειρευόταν πως θα αναδείκνυε το πρεστίζ της αναδυόμενης σύγχρονης Ρωσίας. Είχαν προηγηθεί οι κτηνώδεις βόμβες στο Βόλγογκραντ και η «ανησυχία» της Δύσης για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων, η φασαρία των διεθνών ΜΜΕ για την ομοφοβική πολιτική Πούτιν, η ευαισθησία για την ευθανασία των… αδέσποτων (ρεπορτάζ του NBC News, Τι θα απογίνουν τα αδέσποτα του Σότσι;), για τη φυλάκιση των Πούσι Ράιοτ, για τη φυλάκιση των ακτιβιστών της Greenpeace κ.ο.κ. Ήταν οφθαλμοφανές πως δεν υπήρχε Δυτική «συμπάθεια» για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι και τις φιλοδοξίες του Πούτιν. Όπως ήταν προφανές, επίσης, πως αυτό που πασχίζει η Μόσχα είναι η εισδοχή της στο κλαμπ της «Διεθνούς Κοινότητας» με όρους ισοτιμίας. Πώς θα συμβιβαστεί αυτό με την υπεράσπιση αδιαπραγμάτευτων για την ίδια κόκκινων γεωπολιτικών γραμμών;
Σε… ηλεκτρολογικούς όρους, η γεωπολιτική ένταση από το πραξικόπημα στο Κίεβο μπορεί να αποτελεί το νέο στοιχείο, αλλά η «τάση» της Δύσης με τη Ρωσία προϋπήρχε.
Τι θα κάνει τώρα η Ρωσία; Όχι πολλά! Πολύ λιγότερα απ’ όσα θα ικανοποιούσαν τα αντιδυτικά αισθήματα του ρωσικού λαού, των αντιδυτικών πολιτών της Ουκρανίας και όλου του κόσμου. Λιγότερα απ’ όσα θα ικανοποιούσαν ακόμη και τον ρωσικό εθνικισμό.
Όχι πως δεν υπάρχει ρωσικός εθνικισμός και δεν τον μεταχειρίζεται ο Πούτιν. Αλλά η στάση της Μόσχας απέναντι στη Δύση δεν καθορίζεται τόσο από «εθνικές» γραμμές αντίστασης στη Δυτική επιθετικότητα. Αυτό παραμένει μια διαφορά της Ρωσίας από την Κίνα…
Τι καθορίζει τη στάση της Μόσχας
Τα γυμνάσια του ρωσικού στρατού στα σύνορα, η επιδεικτική -παρά τις διαψεύσεις- στρατιωτική κατάληψη της Κριμαίας και οι δηλώσεις περί διατήρησης του δικαιώματος στρατιωτικής επέμβασης, αποτελούν μέρος μιας φαντασμαγορίας του Πούτιν για εσωτερική κατανάλωση, για κατανάλωση από Ρώσους και φιλορώσους της Ουκρανίας, και για επίδειξη της ρωσικής ισχύος – όμως στο υλικό πεδίο τα πράγματα απέχουν.
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη Δύση που πράττει, ανατρέπει κυβερνήσεις, κερδίζει υλικό έδαφος, και με την κυριολεκτική σημασία του όρου, και τη Μόσχα που μπορεί να κερδίζει εντυπώσεις αλλά που το τι ανακτά και υπερασπίζεται στο υλικό πεδίο θα πρέπει κανείς να το μετρήσει πιο συγκεκριμένα…
Παρά τη φαντασμαγορία επανεμφάνισης τάχα της ρωσικής
αρκούδας, ο Πούτιν επιδιώκει έναν συμβιβασμό και την αποφυγή σύγκρουσης με τη Δύση. Καμώνεται πως είναι έτοιμος για όλα, ώστε να εκβιάσει έναν συμβιβασμό και να αποφύγει τη μεγαλύτερη σύγκρουση. Θα μπορέσει να συγκεράσει αυτή την επιθυμία με την αδήριτη κόκκινη γραμμή διασφάλισης της Κριμαίας και συγκράτησης του ΝΑΤΟ δυτικά του Δνείπερου;
Δεν είναι στο χέρι της Ρωσίας να επιβάλει αυτό το συμβιβασμό. Αλλά και οι αντίπαλοί της είναι εξαιρετικά αδύναμοι στο «έδαφος», εκεί που είναι ισχυρότατη η ρωσική στρατιωτική μηχανή και η πολιτικοοικονομική της επιρροή εντός της Ουκρανίας.
Πόσο θα βοηθήσει η Μόσχα
Η ρωσική πολιτική δεν έχει το ελάχιστο κοινωνικό πρόσημο εντός της Ουκρανίας. Συνεργάτες της ήταν και θα είναι κάποιοι από τους ολιγάρχες.
Η αποφασιστική υπεράσπιση των γεωπολιτικών της συμφερόντων σημαίνει σε ένα βαθμό και την υπεράσπιση δημοκρατικών δικαιωμάτων του τμήματος εκείνου του λαού της Ουκρανίας που δεν «αγαπά» τη Δύση, αλλά ώς εκεί. Εγκλωβισμένη σε μεγαλοδυναμικούς υπολογισμούς και στα συμφέροντα των δικών της ολιγαρχών, η ρωσική πολιτική κινείται σε ένα επίπεδο γεωπολιτικής που δεν λογαριάζει καν τους Ρώσους της Ουκρανίας, παρά ως πιόνια στην αντιπαράθεσή της με τη Δύση…
