Ο αγώνας ενάντια στην εκποίηση συνεχίζεται. Της Ελένης Πορτάλιου
Η διαφωνία όσων αγωνιστήκαμε από την εποχή της υπουργίας Σουφλιά κατά της οικοδόμησης του χώρου του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού και της Παράκτιας Ζώνης και στη συνέχεια κατά της σκανδαλώδους εκποίησης του ονομαζόμενου «μεγαλύτερου φιλέτου των Βαλκανίων», ήταν και παραμένει ριζική. Η εναλλακτική πρόταση είναι ελάχιστου κόστους και αυτοχρηματοδοτούμενη, προσφέρει στους κατοίκους και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του παράκτιου μετώπου μεγάλο οικονομικό/κοινωνικό όφελος, διαφυλάσσει την οικολογική ισορροπία στην Αττική και επιτρέπει την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες όλων των κατοίκων της.
Από το καλοκαίρι του 2011 (με την έκθεση των 137 καλλιτεχνών στο κτίριο της Ξιφασκίας και τη συναυλία Μίκη Θεοδωράκη) αναδείξαμε, βασισμένοι στη μελέτη του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, τη δυνατότητα ενός Πολιτιστικού και Περιβαλλοντικού Πόλου στο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού, που θα αποτελέσει κέντρο της ανάκτησης/ανάπλασης του παραλιακού μετώπου. Προτείναμε να διαμορφωθεί, σε συνέργεια με τα νησιά του Αργοσαρωνικού και τον μνημειακό πλούτο της Αθήνας, ένα ανοιχτό δίκτυο χώρων αρχαίου, νεώτερου, σύγχρονου πολιτισμού και περιοχών μεγάλης περιβαλλοντικής αξίας και φυσικού κάλλους, ένας παράλιος πολιτιστικός-περιβαλλοντικός άξονας που θα ενισχύεται από ένα Διαρκές Φεστιβάλ Τεχνών και Περιβαλλοντικών Εκδηλώσεων/Δράσεων σε υπάρχοντα κτίρια και ελεύθερους χώρους του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού. Η πρόταση αυτή στηρίζει για 8 μήνες τον χρόνο την ανάπτυξη του πολιτιστικού και φυσιολατρικού τουρισμού, συμβάλλοντας δραστικά στην κοινωνική/παραγωγική ανασυγκρότηση της Αττικής.
Παρά τις πάνδημες αντιδράσεις η κυβέρνηση μέσω του ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε, μετά από πολύμηνες μεθοδεύσεις, στην κατακύρωση του Ελληνικού στη Lamda Development, συμφερόντων του Ομίλου Λάτση, έναντι πινακίου φακής. Το κίνημα για την προστασία του Ελληνικού θα απαντήσει με πολιτικά και ένδικα μέσα σ’ αυτή την πρωτοφανή εκποίηση δημόσιας περιουσίας. Οι αιτιάσεις που διαθέτουμε είναι πολλές και αδιάσειστες.
1. Με λογιστικές αλχημείες εμφανίζεται ότι το τίμημα που δίνει η εταιρία είναι 915 εκατ. ευρώ. Στην πραγματικότητα, όπως αναλυτικά παρουσιάζει η εφημερίδα Ελευθεροτυπία (29/3/2014), αυτό είναι μόλις 498 εκατ. ευρώ, αν συνυπολογίσουμε ότι αρχικά δίνεται το 1/3 του ποσού και το υπόλοιπο σε βάθος χρόνου, άτοκα.
2. Σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε στις 20/3/2014 το ελληνικό δημόσιο μπορεί να χρηματοδοτεί τις επενδύσεις – δηλαδή την αξιοποίηση των ακινήτων του ΤΑΙΠΕΔ, ο ρόλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου περιορίζεται, καταργείται ο ανεξάρτητος εκτιμητής και παρακάμπτεται η νομοθεσία για τα δημόσια έργα. Τα παραπάνω αφορούν άμεσα το Ελληνικό. Η Lamda Development μπορεί να επιδοτηθεί με δημόσιο χρήμα, ο έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο θα είναι περιορισμένος, όσο για τον ανεξάρτητο εκτιμητή αυτός είχε οριστεί παλαιότερα από την Ελληνικό Α.Ε. και είχε αποτιμήσει την αξία της έκτασης των 6.200 στρ. στο 1 δισ. 239 εκατ. ευρώ.
3. Βέβαια, η πραγματική αξία του Ελληνικού είναι τεράστια. Επί Γ. Παπανδρέου η έκταση είχε αποτιμηθεί κατ’ ελάχιστον στα 5 δισ. ευρώ, ενώ με αγοραίες τιμές σε πάνω από 13 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, αν πάρουμε ως βάση τα 300 εκατ. που πιθανόν θα δοθούν, η τιμή του στρέμματος αντιστοιχεί σε 50.000 ευρώ και, αν την υπολογίσουμε επί των 495 εκατ., αυτή ανέρχεται σε 80.000 ευρώ. Το σκάνδαλο όμως δεν σταματά εδώ. Γιατί, καθώς το δημόσιο μπορεί να χρηματοδοτήσει με δημόσιο χρήμα την «επένδυση» και ο «επενδυτής» μπορεί να πουλήσει μέρος της έκτασης, είναι σίγουρο ότι η Lamda Development θα βγάλει τελικά το πενιχρό τίμημα που θα πληρώσει για την αγορά του Ελληνικού. Να θυμίσουμε, επίσης, το κόστος των συνοδών έργων της επένδυσης, που πληρώνει το δημόσιο και το οποίο ανέρχεται σε 2 δισ. ευρώ.
4. Υπάρχει μια εμμονή του ΤΑΙΠΕΔ και της κυβέρνησης υπέρ του Ομίλου Λάτση που διαπιστώνεται από τα παρακάτω στοιχεία.
α. Όταν προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός εμφανίστηκαν 9 ενδιαφερόμενοι επενδυτές που δεν ανακοινώθηκαν και οι οποίοι δεν παρέλαβαν ποτέ τον πραγματικό φάκελο που αφορά στη διερεύνηση των επενδυτικών δυνατοτήτων.
β. Η Lamda Development δεν έχει τις οικονομικές προϋποθέσεις ν’ αναλάβει το έργο, καθώς στον ισολογισμό του 2012 είχε 300 εκατ. ευρώ ίδια κεφάλαια και δάνεια 593 εκατ. ευρώ. Η εκ των υστέρων εμφάνιση συνεργαζόμενων χρηματοδοτών είναι αμφίβολης νομιμότητας. Επιπλέον, η εταιρία δεν πληροί τον όρο της διακήρυξης του διαγωνισμού, δηλαδή το να έχει εκτελέσει έργα αξίας 700 εκατ. ευρώ.
γ. Σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ υπήρξε, ενώ έτρεχε ο διαγωνισμός, ο κ. Κ. Μητρόπουλος που πριν αναλάβει τη συγκεκριμένη θέση ήταν στέλεχος των επιχειρήσεων Λάτση.
δ. Ο αρχιτέκτων του έργου, Norman Foster, είναι ιδιοκτήτης της εταιρίας Foster and Partners που συνδέεται με την εταιρία HAPPOLD Consulting και η οποία είναι σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ για το πρόγραμμα του Ελληνικού.
5. Σημαντικότερο όλων όσων αφορούν στην προνομιακή μεταχείριση του Ομίλου Λάτση είναι το ζήτημα της ανακεφαλαιοποίησης της Eurobank και της σχετικής οφειλής 2,5 δισ. ευρώ από τον όμιλο. Κάθε ξένη τράπεζα που αποχωρούσε από την Ελλάδα δεσμευόταν από την Τράπεζα της Ελλάδος να ανακεφαλαιοποιήσει την τράπεζα που πουλούσε (βλέπε Credit Agricole, Societe Generale, Millenium). Αντιθέτως, στην EFG Group του Ομίλου Λάτση δεν ζητήθηκε κάτι ανάλογο από την ΤτΕ. Αν’ αυτού, με την προωθούμενη και ποτέ πραγματοποιηθείσα ενοποίηση Εθνικής Τράπεζας και Eurobank, ο όμιλος Λάτση βρέθηκε με μετοχές της Εθνικής – ανταλλαγή με μετοχές Eurobank – έτσι δεν πλήρωσε τα οφειλόμενα 2,5 δισ. της ανακεφαλαιοποίησης της Eurobank και εξακολουθεί, βεβαίως, να τα χρωστά. Ο κ. Προβόπουλος, αναγνωρίζοντας εμμέσως πλην σαφώς το πρόβλημα, δήλωσε ότι ο όμιλος Λάτση έχει ηθική υποχρέωση να τα καταβάλει. Επειδή, όμως, οι τραπεζίτες δεν συναλλάσσονται με ηθικά κριτήρια, είναι προφανές ότι η οφειλή των 2,5 δισ. από την EFG Group παραμένει και η εξόφλησή της δεν είναι θέμα ηθικής αλλά νομιμότητας.
Τούτων δεδομένων, το κίνημα για τη σωτηρία του Ελληνικού συνεχίζει. Έχουμε το δίκιο με το μέρος μας και τη θέληση να μην επιτρέψουμε την εκποίηση ενός χώρου εμβληματικού όχι μόνο για την αξία του αλλά και για τους αγώνες που έχουν δοθεί ώστε να παραμείνει ελεύθερος και δημόσιος.
* Η Ελένη Πορτάλιου είναι καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ,
δημοτική σύμβουλος Δήμου Αθηναίων
