Μια λαϊκή πολιτική οργάνωση αμφισβητεί τη μετα-γιουγκοσλαβική πορεία της χώρας
Μόλις λίγα χρόνια πριν, όποιος τασσόταν υπέρ του σοσιαλισμού στα σλοβενικά δημόσια μέσα ενημέρωσης θεωρούνταν είτε νοσταλγός των «παλιών καλών εποχών» και του Τίτο, είτε αριστερός εξτρεμιστής. Η μετάβαση στην «ελεύθερη, δημοκρατική κοινωνία της αγοράς» στη Γιουγκοσλαβία είχε ως αποτέλεσμα την πολιτική της εθνοκάθαρσης και την καπιταλιστική αναδιοργάνωση της οικονομίας που παρήγαγαν εκτοπισμένους, δολοφονημένους, αγνοούμενους και πρόσφυγες, και από την άλλη, έναν στρατό αστέγων και ανέργων.
Σ’ όλη αυτή την περίοδο η Σλοβενία υπήρξε «τυχερή» που γλίτωσε από τις πιο καταστροφικές επιπτώσεις του πολέμου. Επιπλέον, περιγράφεται ως επιτυχημένο παράδειγμα μετάβασης. Ωστόσο, αυτή η επιτυχία ήταν βραχύβια και δεν μπορεί να αποδοθεί στην εγχώρια ελίτ. Τον πιο σημαντικό ρόλο έπαιξε η σχετική ευημερία του κράτους πρόνοιας στη δεκαετία του 1990 λόγω της προνομιακής οικονομικής θέσης της Σλοβενίας εντός της Γιουγκοσλαβίας, των εξαγωγικών εμπορικών σχέσεων με τη Δυτική Ευρώπη και της αποφυγής της στρατιωτικής σύγκρουσης.
Στη δεκαετία του 2000 και μετά την ένταξη στην Ε.Ε., το success story κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Μετά το 2004, η σλοβενική οικονομία εισήλθε στο δεύτερο κύμα ιδιωτικοποιήσεων και υιοθέτησε μια νεοφιλελεύθερη ατζέντα που είχε ως στόχο το σύνολο της δημόσιας, κοινωνικής και πολιτιστικής υποδομής. Τα δύο κόμματα, οι δεξιοί Σλοβένοι Δημοκράτες και οι Σοσιαλδημοκράτες, υποστήριξαν τα μεγάλα «εθνικά σχέδια», την ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωζώνη, τη διάλυση του κράτους πρόνοιας, τη στοχοποίηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων, την ευελιξία της αγοράς εργασίας κλπ. Πρόσφατα στήριξαν ολόψυχα τις συστάσεις της τρόικας.
Οι δραματικές περικοπές και η μαζική ανεργία έβγαλαν τους ανθρώπους στους δρόμους. Για πρώτη φορά από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, ξεδιπλώνεται από τα κάτω μια πραγματική δημοκρατική έκρηξη περισσότερο ή λιγότερο αυθόρμητης διαμαρτυρίας. Οι διαδηλώσεις δεν οργανώθηκαν από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τα συνδικάτα, αλλά από διάφορες κοινωνικές ομάδες και άτομα διαφορετικών πεποιθήσεων και γενεών. Όλοι αυτοί ζητούσαν μια βαθύτερη κοινωνική αλλαγή αλλά κατά κύριο λόγο ενώθηκαν γύρω από συνθήματα που στρέφονταν κυρίως κατά της κυρίαρχης τάξης: «Αρκετά μ’ αυτούς! Τέλος μ’ αυτούς!». Οι κινητοποιήσεις είχαν ως αποτέλεσμα τον Μάρτιο του 2013 την παραίτηση του δεξιού πρωθυπουργού Γιάνσα, ο οποίος σήμερα διώκεται για διαφθορά.
Στη Σλοβενία υπήρχε απουσία μιας αριστερής πολιτικής δύναμης αλλά και οποιασδήποτε πνευματικής ηγεσίας που θα μπορούσε να αμφισβητήσει τις επικρατούσες «τάσεις». Την 1η Μαΐου του 2013 δημιουργήθηκε η Πρωτοβουλία για το Δημοκρατικό Σοσιαλισμό (ΠΔΣ). Αυτή η οργάνωση ένωσε ακτιβιστές, φοιτητές και ερευνητές που είχαν εμπλακεί σε πολλούς τομείς του ακτιβισμού στο πρόσφατο και παλιότερο παρελθόν. Ο πιο άμεσος στόχος ήταν να θέσει σε διάλογο ένα νέο όραμα του σοσιαλισμού και να οικοδομήσει μια λαϊκή πολιτική οργάνωση με σοσιαλιστική ατζέντα. Η Πρωτοβουλία αγωνίστηκε σε διάφορα μέτωπα, από την υπεράσπιση της εκπαίδευσης και υπηρεσιών υγείας για όλους, έως και τη δημόσια παρουσία και παρέμβαση στα μέσα ενημέρωσης και στα πολιτιστικά κέντρα σε όλη τη Σλοβενία.
Σύντομα έγινε σαφές ότι η σοβαρή και μακροπρόθεσμη παρέμβαση απαιτεί μια προγραμματική ατζέντα, καθώς επίσης και τη δημιουργία ενός πολιτικού κόμματος. Στις 8 Μαρτίου 2014 έλαβε χώρα το ιδρυτικό συνέδριο της Πρωτοβουλίας για το Δημοκρατικό Σοσιαλισμό με 300 μέλη, τα περισσότερα νέοι άνθρωποι. Η ΠΔΣ ευνοώντας μη-ιεραρχικές δομές, δεν έχει πρόεδρο αλλά έναν συντονιστή που είναι υπεύθυνος για τη σύνδεση των υπολοίπων συντονιστών. Η διοίκηση ασκείται από το συμβούλιο, το οποίο εκλέγεται άμεσα κάθε χρόνο σε συνέδριο.
Βασικά σημεία για την αντιμετώπιση της καπιταλιστικής κρίσης: η ανάκτηση και ανάπτυξη της ποιότητας των δημόσιων υπηρεσιών για όλους· οι πολλαπλές μορφές άμεσης δημοκρατίας· η οικονομική δημοκρατία· η περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπτυξη με πλήρη απασχόληση και μικρότερη εργάσιμη ημέρα· η αύξηση του κατώτατου μισθού έως και 70% του μέσου μισθού· η κοινωνικοποίηση των τραπεζών· η προοδευτική φορολογία. Μερικά από τα σημεία αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν σε τοπικό και εθνικό πλαίσιο, ενώ άλλα στο ευρωπαϊκό ή και παγκόσμιο πεδίο.
* Αναδημοσίευση από το The Bullet
Μετάφραση: Νατάσσα Ακριβάκη
