Μια συμβολική ψηφοφορία στον ΟΗΕ φωτίζει τη διόλου συμβολική διαιώνιση της μνημονιακής τιμωρίας της χώρας
Σ’ αυτόν τον κόσμο όλοι χρωστάνε σε όλους. Από μιαν άποψη η λύση του προβλήματος θα ήταν μια συμφωνία αμοιβαίας διαγραφής χρέους όλων προς όλους. Ή, τουλάχιστον, κάποιοι ενιαίοι κανόνες αναδιάρθρωσης των κρατικών χρεών. Κανείς δεν λέει ότι η διαδικασία θα είναι απλή. Θα είναι πολύπλοκη, γιατί στην πλευρά των οφειλετών υπάρχουν κράτη και κοινωνίες, ενώ στην πλευρά των πιστωτών υπάρχουν ιδιώτες (τράπεζες ή κερδοσκοπικά κεφάλαια) ή κράτη που δανείζουν ακριβώς σαν ιδιώτες, δηλαδή με στόχο το κέρδος. Όμως, πέρα από τον «κοινωνικό» καταμερισμό του χρέους (πολίτες οφειλέτες, κεφάλαιο πιστωτής) υπάρχει και ο γεωγραφικός του καταμερισμός που εξηγεί μερικά από τα μυστήρια της επικαιρότητας.
Το 70% του παγκόσμιου χρέους
Όσοι έχουν απορία γιατί όλες οι χώρες της Ε.Ε., μαζί με ΗΠΑ, Καναδά και Ιαπωνία, καταψήφισαν ή απείχαν στην πρόσφατη ψηφοφορία στον ΟΗΕ για το ψήφισμα των αναπτυσσόμενων χωρών (σ.σ. υιοθέτηση ενιαίου νομικού πλαισίου για τις αναδιαρθρώσεις χρεών) δεν έχουν παρά να ρίξουν μια ματιά στα χρέη τους. Μόνον οι έντεκα χώρες που καταψήφισαν (ανάμεσά τους ΗΠΑ, Καναδάς, Βρετανία, Ιαπωνία και Γερμανία) μαζί με τη Γαλλία και την Ιταλία που απείχαν, βαρύνονται με χρέος άνω των 38 τρισ. δολαρίων. Δηλαδή, πάνω από το 70% του παγκόσμιου δημοσίου χρέους (54 τρισ. δολάρια). Το χρέος των 77 αναπτυσσόμενων χωρών που υποστήριξαν το ψήφισμα είναι μικρό μέρος του υπόλοιπου. Οι πιστωτές, όμως, των φτωχών είναι οι χώρες με το τεράστιο χρέος, αλλά και με τα χρηματοπιστωτικά, κερδοσκοπικά κεφάλαια που εδρεύουν σ’ αυτές. Μ’ αυτόν τον ιδιότυπο καταμερισμό, οι φτωχότερες χώρες, με το ελάχιστο χρέος τους, διασώζουν από τη χρεοκοπία τις πλουσιότερες.
Για τις ΗΠΑ ή τη Γερμανία ήταν λογική η στάση στην ψηφοφορία στη Γ.Σ. του ΟΗΕ, παρά τον συμβολικό χαρακτήρα του ψηφίσματος. Το ίδιο και η αποχή Γαλλίας και Ιταλίας, δυο χωρών που με συνολικό χρέος σχεδόν 5 τρισ. δολάρια μπορούν να οδηγήσουν σε διάλυση την Ευρωζώνη. Όμως, ο μέσος πολίτης του κόσμου, που την τελευταία πενταετία ακούει για την υπό διαρκή απειλή χρεοκοπίας Ελλάδα, θα απορεί για τη στάση του Έλληνα εκπροσώπου στον ΟΗΕ. Γιατί να μην υπερψηφίσει ένα μετριοπαθές ψήφισμα η χώρα που έχει περάσει από δυο «κουρέματα» και ετοιμάζεται για μια ακόμη ήπια αναδιάρθρωση του χρέους της; Οι λεπτομέρειες της υπόθεσης θα διαλύσουν την απορία. Αφού το 85% του ελληνικού χρέους οφείλεται στους εταίρους στην Ευρωζώνη, πώς να τολμήσει η Ελλάδα να ψηφίσει αντίθετα από αυτούς; Πολύ περισσότερο όταν η χώρα κυβερνάται από μια ομάδα που έχει αναγάγει την εθελοδουλία σε τέχνη…
Μια ανακουφιστική διάψευση
Η υπερψήφιση του ψηφίσματος πέρασε στα ψιλά των εγχωρίων ΜΜΕ. Αν δεν υπήρχε η κυβερνητική απάντηση στη σχετική κριτική του ΣΥΡΙΖΑ, ίσως να μη γραφόταν ούτε μονόστηλο. Επιπλέον, την ώρα που εξελισσόταν η συζήτηση στον ΟΗΕ, έμενε σε εκκρεμότητα μια άλλη διάσκεψη-φάντασμα. Η Σύνοδος για το ελληνικό χρέος που υποτίθεται ότι θα γινόταν τον Νοέμβριο στην Ουάσιγκτον. Η ελληνική κυβέρνηση δέχθηκε με ανακούφιση την καθυστερημένη διάψευση της πληροφορίας από το ΔΝΤ. Γνώριζε ότι δεν θα ήταν προσκεκλημένη στο παζάρι μεταξύ των «αφεντικών» του ελληνικού χρέους. Κι αυτό γιατί, εφόσον οι Ευρωπαίοι εταίροι συνεχίζουν να απωθούν τις πιέσεις του ΔΝΤ για άμεσο κούρεμα, αντί της ήπιας αναδιάρθρωσης που θέλουν οι ίδιοι, θα είναι αναπόφευκτη η παράταση της μνημονιακής επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας. Είτε μέσω ενός νέου δανείου, είτε μέσα από τις πολύπλευρες, «μεταμνημονιακές» δομές (Τask Force, Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο, νέα «αυτοκρατορική» Κομισιόν, EFSF, πανευρωπαϊκά «μνημόνια»).
Γιατί «όλα μέχρι Ιανουάριο»;
Η επιβεβαίωση των φόβων της κυβέρνησης ήρθε χθες, Παρασκευή, στην άτυπη Σύνοδο του Ecofin στο Μιλάνο. Παρά την προσεκτική σκηνοθεσία απαγκίστρωσης του ελληνικού χρέους από τους εταίρους-πιστωτές (αναβάθμιση από S&P, ανταλλαγή εντόκων με τριετή και πενταετή ομόλογα), ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι διεμήνυσε στον Γκίκα Χαρδούβελη ότι «τάσσεται υπέρ ενός νέου προγράμματος». Άρα και νέου μνημονίου. Έτσι, η συζήτηση περί «τέλους του μνημονίου» εξελίσσεται απλώς σε «τέλος ΑΥΤΟΥ του μνημονίου».
Η κυβέρνηση βιάστηκε, λοιπόν, να δεσμευτεί ότι θα «δείξει χαρακτήρα» στην 5η αξιολόγηση από την τρόικα που αρχίζει περίπου από τις 25 του μηνός, και ότι θα έχει εφαρμόσει πλήρως όλο το μνημόνιο μέχρι το Ιανουάριο. Γιατί μέχρι τον Ιανουάριο; Γιατί τον Φεβρουάριο μπορεί να προκύψει η κατά Σαμαράν «πολιτική αυτοκτονία» (δηλαδή οι εκλογές), τον Μάρτιο να προκύψει μια νέα κυβέρνηση, με κληρονομιά όλο το Μνημόνιο και τους νόμους του, μια ανοικτή «διαπραγμάτευση» για νέο μνημόνιο (χωρίς ΔΝΤ), ένα ορθάνοιχτο παζάρι για τη βιωσιμότητα του χρέους και μια κοινωνία που από τη μοιρολατρία θα μεταπηδήσει στην αδημονία. Ούτε ψύλλος στον κόρφο της νέας κυβέρνησης, είναι βαθύτερη σκέψη του βαθέως «συστήματος»…
