Πίσω από τη βιτρίνα, οι… τριγωνικοί υπολογισμοί
Η υπογραφή με πολλές τυμπανοκρουσίες της ενεργειακής συμφωνίας ανάμεσα στον Πούτιν και τον Τσιπίνγκ εκκρεμούσε χρόνια τώρα εξαιτίας των διαφωνιών στο ζήτημα της τιμής, και όχι μόνο. Ακόμη και τώρα πέρασε πρώτα μια μέρα διαφωνίας μετά την επίσκεψη Πούτιν, πριν τελικά τα βρουν. Θέατρο του Πούτιν; Η τιμή που τελικά συμφωνήθηκε δεν έγινε γνωστή, αλλά μπορούμε να υποθέσουμε με ασφάλεια τι έγινε κρίνοντας από το γεγονός ότι αυτός που βρισκόταν σε δύσκολη θέση και αναζητούσε νέα στηρίγματα ήταν η Μόσχα, ενώ αυτός που επωφελείται από τις εξελίξεις στην Ουκρανία και βρισκόταν σε ακόμη καλύτερη διαπραγματευτική θέση ήταν το Πεκίνο. Επίσης, παρά τις παραπλανητικές ειδήσεις, λίγη προσοχή στις λέξεις κάνει φανερό ότι το Πεκίνο αρνήθηκε και πάλι να εκφραστεί… απερίφραστα για την Ουκρανία.
Όσοι σπεύδουν να προβλέψουν φοβερές και τρομερές σινορωσικές συμμαχίες ενάντια στον παγκόσμιο ηγεμόνα πέραν του Ειρηνικού, συνήθως παίρνουν πολλή φόρα και ξεχνούν εύκολα ένα παρελθόν πολύ πρόσφατο για να ξεχνιέται.
Βασικό στρατηγικό δόγμα των ΗΠΑ στην παγκόσμια πολιτική τους είναι η αποτροπή σύμπτυξης ανταγωνιστικού άξονα, και πρώτα απ’ όλα ανάμεσα σε Κίνα και Ρωσία. Η επιδίωξη αυτή που στέφεται με επιτυχία εδώ και περίπου μισό αιώνα τώρα, αρχής γενομένης από τη σινοσοβιετική ρήξη το 1959, συνεχίζει να είναι επιτυχής και μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ και παρά την ταυτόχρονη περικύκλωση Ρωσίας και Κίνας από τις ΗΠΑ και τους κατά τόπους συμμάχους τους.
Η στάση της Μόσχας τα προηγούμενα χρόνια, σε όλα τα περιστατικά και την όξυνση των αντιθέσεων που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στην αναδυόμενη υπερδύναμη της Κίνας και τους παλιούς και νέους (π.χ. Βιετνάμ) συμμάχους της Ουάσιγκτον πέριξ της κινεζικής επικράτειας, ήταν στην καλύτερη περίπτωση ψυχρή και ουδέτερη – άκρα του τάφου σιωπή. Πηγαίνοντας δυτικότερα προς την ινδοπακιστανική υποήπειρο και την κεντρική Ασία, δηλαδή το Αφγανιστάν και τις πρώην σοβιετικές κεντρασιατικές δημοκρατίες, οι σχέσεις Μόσχας-Πεκίνου-Ουάσιγκτον είναι ακόμη περισσότερο σχέσεις εντελώς τριγωνικές, με όλους τους τρεις δυνατούς συνδυασμούς κατά περίπτωση. Κι αν πάμε και στην Ευρώπη, γιατί θα έπρεπε η Κίνα -με βάση τα προηγούμενα δεδομένα- να θέσει σε κίνδυνο τις αναπτυσσόμενες σχέσεις της με την Ευρώπη και ειδικά τη Γερμανία και τη Γαλλία (κάτι άλλωστε που θα χαροποιούσε ιδιαίτερα την Ουάσιγκτον) για τα μάτια της Μόσχας;
Δεν είναι μόνο οι ενεργειακές ή γεωπολιτικές δυνητικές συμφωνίες Κίνας και Ρωσίας που καθιστούν αυτό το ενδεχόμενο ένα σενάριο ικανό να αλλάξει τη γεωγραφία του πλανήτη. Ο ρόλος τους στις BRICS όπως και η δυνατότητα συντονισμένων νομισματικών πρωτοβουλιών μεγαλώνουν σημαντικά το εύρος κινήσεων που μπορούν να αλλάξουν το παιχνίδι πλανητικά. Μόνο που όλα αυτά βρίσκονται επί του παρόντος πολύ μακριά από την πραγματικότητα.
Τα στενά όρια των υπολογισμών και επιδιώξεων των καπιταλισμών σε Ρωσία και Κίνα –για να μην ξεχνιόμαστε- καθιστούν τα περισσότερα ρεαλιστικά σενάρια γκρίζες παραλλαγές ενός μέλλοντος που θα μπορούσε να ζωντανέψει χρωματικά μονάχα με την ενεργοποίηση του λαϊκού παράγοντα σε διεθνή κλίμακα. Όσο κι αν αυτό φαίνεται να ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας, βρίσκεται πιο κοντά στην πραγματικότητα από μια αντιδυτική συμμαχία των BRICS – με ποιο κοινωνικό πρόσημο, ενάντια σε ποιους και για ποιο δικό τους όφελος;
(Στήλη Γυρίζει)
Γιώργος Τσίπρας
