Η επιστροφή της Αριστεράς στον αθλητισμό και ειδικά στο ποδόσφαιρο επιβάλλεται εκ των πραγμάτων
του Νίκου Μάλλιαρη
Στην Ελλάδα, το μοντέλο πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε μεταδικτατορικά το ποδόσφαιρο και κυρίως μετά το 1979, που επισήμως έλαβε εμπορευματοποιημένη-επαγγελματική υπόσταση, έχει «φάει τα ψωμιά του». Αυτά που παράγει εν αφθονία είναι οπαδισμός, βία, αναξιοπιστία, διαφθορά, συναλλαγή, χρέη, απάτες, ενώ είναι εμφανής η αδυναμία του να εξασφαλίζει στοιχειώδη εκπαίδευση ποιοτικών παικτών και να παράγει θέαμα αντάξιο χειροκροτήματος από τους φιλάθλους.
Η κακοδιαχείριση ιστορικών σωματείων (ΑΕΚ, Δόξα Δράμας, Άρης Θεσσαλονίκης, Ηρακλής, Πανσερραϊκός, Παναχαϊκή, Προοδευτική, Καλαμάτα κ.ά.) από τους ανεξέλεγκτους ιδιοκτήτες-προέδρους, τα οδήγησε σε χρεοκοπία και γενικευμένη κρίση. Τα γήπεδα αδειάζουν. Τα σωματεία δυσκολεύονται να αντλήσουν από την κοινωνία εθελοντές και αξιόπιστα στελέχη. Στις εξέδρες κυριαρχούν ακραίες φασίζουσες-οπαδικές και επικίνδυνες για τη νεολαία αντιλήψεις. Τα πάντα παραδομένα σε αναξιόπιστους παράγοντες και «επαγγελματίες» οπαδούς.
Τα αποτελέσματα τα βιώσαμε στις τελευταίες δημοτικές εκλογές σε Βόλο, Πειραιά, Ν. Φιλαδέλφεια, αλλά και με τη λιγότερο γνωστή εκλογή πρώην αντιπροέδρου της ΕΠΟ στο δημαρχιακό θώκο της Οιχαλίας, ακόμα και με την εκλογή Ζαγοράκη στην Ευρωβουλή. Πλήρης ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής ζωής…
Τα κόμματα που κυβέρνησαν και κυβερνούν την Ελλάδα, αδυνατούν να επιβάλουν και το πλέον απλό. Να ελέγξουν π.χ. την είσοδο καπνογόνων και φωτοβολίδων στις εξέδρες.
Το παλιό δεν πρόκειται να αλλάξει αν πρώτα δεν γεννηθεί το καινούργιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ και γενικότερα η Αριστερά, εμπνέοντας τον φίλαθλο κόσμο, μπορούν να συμβάλουν στην ανασύνταξη των ποδοσφαιρικών δυνάμεων που αγωνίζονται σήμερα κάτω από δύσκολες συνθήκες και να δημιουργήσουν ένα ποδόσφαιρο με φίλαθλα, πολιτιστικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Τις δεκαετίες του 1950 και 1960 η ΕΔΑ πρωτοστάτησε στη δημιουργία αθλητικών και πολιτιστικών συλλόγων με στέρεες βάσεις στις τοπικές κοινωνίες. Η χούντα των συνταγματαρχών έφερε τα πάνω-κάτω και σε αυτόν τον τομέα, αλλά στη μεταπολίτευση ο λόγος της Αριστεράς για το ποδόσφαιρο ήταν αποκλειστικά καταγγελτικός.
Η επιστροφή της Αριστεράς στον αθλητισμό και ειδικά στο ποδόσφαιρο, επιβάλλεται εκ των πραγμάτων. Να πάμε στα γήπεδα του χωριού, της πόλης, να γνωριστούμε με τους αθλούμενους νέους που βιώνουν την ανεργία, την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Να μιλήσουμε με τον άνεργο, τον οργισμένο, απολίτικο και ανασφαλή οπαδό ή φίλαθλο. Να μπούμε στα σωματεία, να μεταλαμπαδεύσουμε ένα άλλο πνεύμα στον χώρο. Το «πείραμα» του ‘50 και του ‘60 αξίζει να επαναληφθεί πάνω σε νέες ιδέες, οι οποίες θα αφουγκρασθούν τους πολίτες και τις δυνατότητες των τοπικών κοινωνιών. Να συνδέσουμε το αθλητικό κίνημα που συσπειρώνει εκατομμύρια νεολαίας και λαού με το υπόλοιπο κίνημα.
Η ΕΠΟ ουδέποτε αγάπησε τις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις. Ποτέ δεν λειτούργησε ανεξάρτητα από μεγαλοπαραγοντικά και κομματικά κέντρα εξουσίας. Περιόρισε το σώμα των εκλεκτόρων της σε αριθμό απόλυτα ελεγχόμενο, αρνούμενη την ελεύθερη έκφραση των σωματείων. Οι παράγοντές της θρέφουν και θρέφονται από το παρασιτικό ποδοσφαιρικό κατεστημένο.
Η ΕΠΟ δεν πρόκειται να αλλάξει πολιτική, αν δεν αλλάξει το ποδόσφαιρο από τα κάτω. Αν δεν αμφισβητηθούν οι μηχανισμοί και τα στελέχη που παράγουν την πολιτική του σήμερα. Στην Ελλάδα η ατζέντα της συζήτησης για το αύριο του ποδοσφαίρου δεν έχει ανοίξει. Πριν από λίγο καιρό, στη κοινή τους συνέντευξη Τύπου, ο πρόεδρος της ΕΠΟ, Γιώργος Σαρρής και ο τότε ομόλογός του στη Σούπερ Λιγκ, Γιάννης Μώραλης, είχαν δηλώσει ότι «δεν υπάρχουν προτάσεις για την αντιμετώπιση των παθογενειών του ποδοσφαίρου μας» και επομένως… πάμε καλά!
Απλά ερωτήματα ζητούν απάντηση
Ας ξεκινήσει, λοιπόν, σήμερα και για το ποδόσφαιρο ένας διάλογος όπως κάνουμε για όλα αυτά που επηρεάζουν τη ζωή μας. Σε τι χρησιμεύουν, αλήθεια, 5.000 ποδοσφαιρικά σωματεία, δύο επαγγελματικές κατηγορίες, δύο ημιεπαγγελματικές και τρεις ερασιτεχνικές; Η Γαλλία με μόνο 700 σωματεία διαθέτει, άραγε, χειρότερο ποδόσφαιρο; Η Γερμανία γιατί ρίχνει όλο το βάρος στις υποδομές και δεν διανοήθηκε να αυξήσει έστω και κατά μία τις 36 επαγγελματικές ομάδες, ακόμη και όταν διπλασίασε τον πληθυσμό της με την ένωση Δυτικής και Ανατολικής;
Τι προσέφεραν στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, οι μέχρι πρότινος 70 Ποδοσφαιρικές Ανώνυμες Εταιρείες; Μήπως θα ήταν προτιμότερο, σε επίπεδο τοπικών ποδοσφαιρικών ενώσεων, να δημιουργηθούν τρία πρωταθλήματα ηλικιών, χωρίς ανόδους, υποβιβασμούς, απειλές, εκβιασμούς, δωροδοκίες, δωροληψίες και με έμφαση την άθληση, την παραγωγή και την αξιοποίηση των ταλέντων; Ποιοι κερδίζουν από το σημερινό χυδαίο παραγοντικό αλισβερίσι; Γιατί η ΕΠΟ αδυνατεί να θέσει κανόνες και να καλλιεργήσει τον καλώς εννοούμενο ποδοσφαιρικό πολιτισμό και το φίλαθλο πνεύμα; Το επίσημο κράτος στέκεται στο ύψος των περιστάσεων νομοθετώντας λύσεις στην κατεύθυνση του εκδημοκρατισμού, της συμμετοχής, της αξιοκρατίας και επιβάλλοντας σεβασμό στους κανόνες; Ποιος είναι ο ρόλος των ελεγκτικών του μηχανισμών; Γιατί απέτυχαν να δώσουν λύσεις σε απλά καθημερινά προβλήματα το ΕΣΚΑΝ, η Επιτροπή Φιλάθλου Πνεύματος, η Αθλητική Δικαιοσύνη;
Τι σωματεία θέλουμε; Θα κάνουν απλώς άθληση ή πρωταθλητισμό. Θα είναι ανοιχτά στην κοινωνία, με το να γίνονται αυτοδικαίως μέλη οι φίλαθλοι που καταθέτουν αίτηση εγγραφής;
Θα αποκτήσουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι οι αθλητές-ποδοσφαιριστές που συμπληρώνουν τα 18 χρόνια τους, όπως συμβαίνει στις πολιτικές και αυτοδιοικητικές εκλογές;
Γιατί να μην αυξηθούν οι εκλέκτορες που ψηφίζουν για την ανάδειξη του Δ.Σ. της τοπικής Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων; Να ψηφίζουν όλα τα μέλη του Δ.Σ. ενός σωματείου και όχι μόνο ο πρόεδρός του. Το ίδιο μπορεί να εφαρμοσθεί και για την εκλογή της Διοίκησης της ΕΠΟ. Να ψηφίζουν και οι 15 σύμβουλοι από τις 51 ποδοσφαιρικές Ενώσεις. Πόσες επαγγελματικές ομάδες αντέχει ο τόπος συνολικά και κάθε περιφέρεια ξεχωριστά; Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί μια ομάδα για να γίνεται επαγγελματική και ποιος ο ρόλος του μητρικού σωματείου; Δεν θα μπορούσαν να συμμετέχουν στα πρωταθλήματα της Α’ και Β’ Εθνικής Κατηγορίας ΠΑΕ και σωματεία με τμήμα επαγγελματιών ποδοσφαιριστών, όπως συμβαίνει στην Ισπανία; Θα έχουν λόγο και ψήφο στα δρώμενα οι Ενώσεις των εν ενεργεία ερασιτεχνών, επαγγελματιών, αλλά και βετεράνων ποδοσφαιριστών;
Καίριες προτάσεις
Ο ερασιτεχνικός αθλητισμός μπορεί να αναδιαρθρωθεί εκ βάθρων στην κατεύθυνση της καλλιέργειας νου και σώματος, αλλά και της αξιοποίησης του ταλέντου. Οι τοπικές ποδοσφαιρικές Ενώσεις μόνο αν αποκτήσουν ουσιαστικές αρμοδιότητες και τη δυνατότητα να αποφασίζουν για τα του οίκου τους θα λειτουργήσουν πιο δημοκρατικά και αποτελεσματικά. Ας φτιάξουν λοιπόν τις υποδομές που θέλουν και ας οργανώσουν τα πρωταθλήματα που χρειάζονται, σε συνεργασία με την Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η οποία οφείλει να αναδείξει τον αναπτυξιακό, κοινωνικό χαρακτήρα του αθλητισμού και του ποδοσφαίρου ειδικότερα.
Τα κέρδη από τον ΟΠΑΠ πηγαίνουν πλέον στις τσέπες ιδιωτών και όχι στη ΓΓΑ για τις ανάγκες του αθλητισμού. Αυτό και μόνο αποτελεί ένα στοιχείο ικανό να πυροδοτήσει τη συζήτηση για το σήμερα και το αύριο των σωματείων, μέσα από την οποία θα αναδειχτούν τα στελέχη που θα αμφισβητήσουν τις πολιτικές και τις πρακτικές του σήμερα και θα χαράξουν μια νέα πορεία στο ποδόσφαιρο, η οποία θα στηρίζεται στις εθνικές ιδιαιτερότητες, τις δυνατότητες κάθε περιοχής και θα έχει συγκεκριμένους στόχους:
1.Την ανάπτυξη των υποδομών. 2. Την επιστημονική καλλιέργεια του ταλέντου. 3. Τον εκδημοκρατισμό των φορέων. 4. Το άνοιγμα των συλλόγων στην κοινωνία. 5. Την πάταξη της διαφθοράς και της βίας. 6. Την επιβράβευση της αξιοπιστίας. 7. Την εφαρμογή των νόμων. 8. Την αναβάθμιση των πρωταθλημάτων.
