Μνημονιακή κυβέρνηση χωρίς Μνημόνιο στην Ιταλία. Του Γιώργου Τσίπρα
Ο τέταρτος σε τέσσερα χρόνια πρωθυπουργός στη γειτονική χώρα αναδείχθηκε από την πλέον αδικαιολόγητη κυβερνητική κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Ο Ματέο Ρέντσι, δήμαρχος Φλωρεντίας και ο νυν νεότερος πρωθυπουργός στην ιστορία της Ιταλίας, αντικαθιστά τον Ενρίκο Λέτα μετά από ένα εσωκομματικό «παλατιανό πραξικόπημα» που οργάνωσε ο ίδιος ο Ρέντσι, ο οποίος είχε εκλεγεί νέος γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος (PD) μόλις τον περασμένο Δεκέμβρη. Η παντελής απουσία νευρικότητας στο χρηματιστήριο ή στα σπρεντς από την πρωθυπουργική εναλλαγή, είναι ενδεικτική ότι οι αγορές στηρίζουν τον αποκαλούμενο Τόνι Μπλερ της Ιταλίας…
Τι «έφαγε» τον Λέτα
Αμφότεροι, Λέτα και Ρέντσι, προέρχονται από τη χριστιανοδημοκρατική πτέρυγα που συγχωνεύτηκε στο PD, μετεξέλιξη κατά κύριο λόγο του παλιού, πανίσχυρου Κομμουνιστικού Κόμματος. Τι ήταν αυτό που «έφαγε» τον πρώτο, «παιδί-θαύμα» της Λέσχης Μπίλντεμπεργκ; Ο ισορροπισμός, η ατολμία, ο τακτικισμός, που επιδείχθηκαν στους δέκα μήνες που κυβέρνησε ο Λέτα, όπως τον κατηγορούν οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι, όμηρος των εσωτερικών ισορροπιών του κυβερνητικού συνασπισμού. Αλλά αν έτσι είναι τα πράγματα, τι εγγυάται ότι ο άπειρος από κυβερνητικά πόστα Ρέντσι δεν θα βουλιάξει στο ίδιο πρόβλημα; Με νέες εκλογές αφού αλλάξει τον εκλογικό νόμο, ίσως;
Ο «χαρισματικός μεταρρυθμιστής» σύμφωνα με τον ιταλικό και διεθνή Τύπο, η «πολιτική ελπίδα της Ιταλίας» σύμφωνα με το Spiegel, η «μεγαλύτερη ελπίδα της Ιταλίας» σύμφωνα με τους Financial Times, που αποκαλεί ο ίδιος τον εαυτό του σκουπιδιάρη (rottamatore) που επιδιώκει να καθαρίσει τη χώρα από τους αναχρονισμούς και να προωθήσει χωρίς δισταγμό τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, επιθυμεί «μια καινοτόμα νέα αρχή και θεμελιακές αλλαγές», μια Ιταλία «χώρα της απλότητας και του θάρρους». Η νέα κυβέρνηση Ρέντσι θα είναι η «κυβέρνηση που θα πράττει», χωρίς να λογαριάσει ισορροπίες και κόστος. Η μενταλιτέ που προβάλλει ο νέος Ιταλός πρωθυπουργός προσεγγίζει πιο πολύ εκείνη των μνημονιακών κυβερνήσεων στην Ελλάδα.
Ήδη πριν το «παλατιανό πραξικόπημα», ο Ρέντσι, αντηχώντας τις επιθυμίες επιχειρηματικών και διεθνών κύκλων, ασκούσε έντονη κριτική στον Λέτα για «καθυστέρηση στις μεταρρυθμίσεις». Όταν συγκαλούσε τη σύσκεψη της κομματικής ηγεσίας που πρακτικά «έπαυε» τον Λέτα, είχε στην τσέπη ήδη τη λίστα με τους νέους υπουργούς της κυβέρνησης, σύμφωνα με την Unità. Έχει αναγγείλει την πρόθεσή του για άμεσες συνταγματικές αλλαγές, που περιλαμβάνουν ένα νέο εκλογικό νόμο και την κατάργηση της γερουσίας, την αλλαγή του φορολογικού συστήματος καθώς και μια νέα νομοθετική ρύθμιση ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων. Η τελευταία, εμπνευσμένη από την εργασιακή μεταρρύθμιση του Σρέντερ στη Γερμανία και του Μπλερ στη Βρετανία που διεύρυναν το χώρο των χαμηλά αμειβόμενων, έχει ήδη δεχτεί τους δημόσιους επαίνους του Giorgio Squinzi της Confindustria, του ιταλικού ΣΕΒ.
«Υπηρέτης δύο αφεντάδων»
Με ποιους θα κυβερνήσει ο Ρέντσι; Στις 18 Ιανουαρίου, πολύ πριν από την παραίτηση Λέτα, είχε συναντηθεί με Μπερλουσκόνι και Αλφάνο, τον ηγέτη της Νέας Κεντροδεξιάς που αποσπάστηκε από το συνασπισμό Μπερλουσκόνι. Ο τελευταίος δεν έχει δηλώσει ακόμη τι θα πράξει, αντίθετα με τον Αλφάνο που ήδη μετά τη συνάντηση εκείνη είχε δηλώσει στη Repubblica: «Εγώ και ο Ματέο κατανοούμε ο ένας τον άλλο, και υπάρχει αμοιβαία συμπάθεια. Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, αυτό βρίσκεται ανάμεσα σε αυτόν και στον Λέτα και ανάμεσά μας». Ο Βέντολα, της αριστερής πτέρυγας του PD, έχει δηλώσει πως δεν θα στηρίξει τη νέα κυβέρνηση, ενώ ο Μπέπε Γκρίλο, εύστοχος όπως συνήθως και πιο «λαϊκιστής» από όλους τους άλλους, αποκάλεσε τον Ρέντσι «υπηρέτη δύο αφεντάδων», του επιχειρηματία Μπενεντέτι (ιδιοκτήτης της Repubblica) και του Μπερλουσκόνι…
