Πώς επιχειρείται να «δεθεί» νομικά το φιλοεργολαβικό μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων – Τρικλοποδιά στις τοπικές πρωτοβουλίες
Για το μοντέλο που κυβέρνηση, τρόικα, διεθνείς «συμβουλάτορες», εργολάβοι και οι δημοσιογράφοι τους, σκοπεύουν να εφαρμόσουν στη συλλογή και διαχείριση απορριμμάτων, ο Δρόμος έχει γράψει πολλές φορές. Αναγκάζεται να ξαναγράψει, μια και το υπουργείο Εσωτερικών προώθησε στην αρμόδια υποεπιτροπή της Βουλής, στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας και στην Ένωση Περιφερειών Ελλάδος, μόλις μια ημέρα πριν από το τέλος των εργασιών της Ολομέλειας, το Σχέδιο του Νέου Ενιαίου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, που θα αντικαταστήσει τον υφιστάμενο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν.3463/2006). Στο πλαίσιο των μνημονιακών δεσμεύσεων αλλά και των μέτρων που ψηφίστηκαν στο Μεσοπρόθεσμο από την κυβέρνηση, οι δήμοι και οι περιφέρειες γίνονται πεδίο υλοποίησης της κυβερνητικής και κοινοτικής πολιτικής, κάτι που αποδεικνύεται περίτρανα στο πεδίο της διαχείρισης απορριμμάτων. Διαβάζοντας τον κώδικα, καθίσταται φανερό ότι επιχειρείται ένα νομικό «δέσιμο» του μοντέλου που θέλει τεράστιες μονάδες καύσης απορριμμάτων, αύξηση της μόλυνσης και του κόστους, διάλυση των εργασιακών σχέσεων των εργαζόμενων στην αποκομιδή και παραχώρηση γης και ύδατος στους εργολάβους, με το κράτος, δηλαδή τους πολίτες, απλά να… πληρώνουν. Έργο που είδαμε να παίζεται αρχικά στην Πελοπόννησο, και να συνεχίζεται με 9 διαγωνισμούς σε όλη την Ελλάδα. Έργο που η συνέχισή του, έπειτα από τις τελευταίες εκλογές, έγινε πιο επισφαλής. Κατ’ επέκταση, το περαιτέρω κουτσούρεμα των θεσμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αποτέλεσε την απάντηση των κυβερνώντων.
Κώδικας κατά παραγγελία
Με το Σχέδιο του Νέου Κώδικα, οι αρμοδιότητες των Δήμων για τα απορρίμματα περιορίζονται μόνο στη συλλογή και στη μεταφορά τους. Τόσο ο ισχύων κώδικας (Ν.3463/2006, άρθρο 75 – αρμοδιότητες Δήμων), όσο και ο «Καλλικράτης» (Ν.3852/2010, άρθρο 94 – πρόσθετες αρμοδιότητες Δήμων), θεωρούσαν αρμοδιότητα των δήμων την αποκομιδή, διαχείριση, επεξεργασία, ανακύκλωση και διάθεση των απορριμμάτων. Μάλιστα, ο «Καλλικράτης» παρείχε στους δήμους και τη δυνατότητα κατασκευής και λειτουργίας σχετικών εγκαταστάσεων διαχείρισης. Όλοι θυμόμαστε τους διθυράμβους για τον «Καλλικράτη». Κι όμως, όταν από τις ρυθμίσεις του «Καλλικράτη» μπορεί εν δυνάμει να προκύψει κάτι καλό, αυτές καταργούνται. Όχι και τόσο καλά κρυμμένη, αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνη, είναι η επιδίωξη να «απονομιμοποιηθούν» οι δήμοι που προσπαθούν να μειώσουν τον όγκο των σύμμεικτων απορριμμάτων, με πολιτικές διαλογής στην πηγή και ανάκτησης. Πολιτικές που έχουν δοκιμαστεί σε τοπικά εγχειρήματα και εξασφαλίζουν τη μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση, το χαμηλότερο κόστος, τις περισσότερες θέσεις εργασίας και τη μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών. Κάτι όμως που για την κυβέρνηση αποτελεί κόκκινο πανί, καθώς αντιστρατεύεται το μοντέλο της κατασκευής και λειτουργίας, μέσω πολύχρονων ΣΔΙΤ, φαραωνικών εργοστασίων επεξεργασίας του συνόλου, σχεδόν, των απορριμμάτων σε σύμμεικτη μορφή, με σκοπό τη μετατροπή μέρους τους σε τοξικό RDF και την καύση του, ώστε να παράγεται ρεύμα με… κέρδος, για τις βιομηχανικές μονάδες των επιχειρηματιών. Το μοντέλο αυτό εξυπηρετεί συγκεκριμένα μεγαλοεργολαβικά συμφέροντα και θα έχει ως αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση των δημοτικών τελών, χωρίς κανένα θετικό αποτέλεσμα για τους πολίτες.
Αξίζει να σημειωθεί πως η αλλαγή αυτή στερεί οριστικά από τους δήμους τη δυνατότητα να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας στην καθαριότητα, αντλώντας πολύτιμους πόρους από τη διαχείριση τμήματος των απορριμμάτων τους, πόρους που οι Δήμοι θα μπορούσαν να επενδύσουν σε χάραξη κοινωνικής πολιτικής και μείωση των δημοτικών φόρων. Ακόμη, η ρύθμιση καταδικάζει σε οριστικό θάνατο την πολύπαθη Φυλή, διαιωνίζοντας τη λειτουργία της με την κατασκευή, εκεί, των φαραωνικών εργοστασίων διαχείρισης απορριμμάτων που προέβλεπε ο σχεδιασμός της απερχόμενης Περιφερειακής Διοίκησης του Γ. Σγουρού, ενώ ταυτόχρονα καθιστά αναγκαία την κατασκευή και λειτουργία των νέων αντίστοιχων εγκαταστάσεων σε Γραμματικό και Κερατέα.
Ανακύκλωση;.. Last year!
Φυσικά, η διαλογή στην πηγή και η ανακύκλωση δεν είναι συμβατή με την κυβερνητική πολιτική.
Οπότε, δεν προκαλεί έκπληξη η σκόπιμη, από την πλευρά της πολιτείας, υποβάθμιση της ανακύκλωσης, με την αδιαφανή, σε βαθμό σκανδάλου, λειτουργία των λεγόμενων Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης. Συστημάτων που αντιστρατεύονται τα αναγκαία τοπικά-δημοτικά συστήματα ανακύκλωσης, στερούν από την Αυτοδιοίκηση πόρους και μέσα, επιβάλλοντας αναποτελεσματικούς τρόπους ανακύκλωσης, σύμφωνα με τους δικούς τους σχεδιασμούς. Να θυμίσουμε ότι τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης αποτελούν ουσιαστικά μαύρες τρύπες κακοδιαχείρισης, περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και κερδοσκοπίας. Ημέτεροι, δήμοι που θέλουν να «κάνουν τη δουλειά τους» και επιχειρηματίες χρησιμοποιούν τις σκιώδεις αυτές δομές για να ξεφορτωθούν επικίνδυνα απόβλητα, να «τσιμπήσουν» εύκολα χρήματα ή απλά να ξεφορτωθούν σκουπίδια, βαφτίζοντας τα ανακυκλώσιμα, όπως στην περίπτωση των κοντέινερ από τη Μύκονο που ξεφορτώθηκαν παράνομα στην Ελευσίνα με (σύμμεικτα) σκουπίδια που ταξίδευαν για να… ανακυκλωθούν, αυστηρά στα χαρτιά, στη Φυλή.
Κι όμως, για την κυβέρνηση όλα αυτά αποτελούν «το νέο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας». Ενώ η εμπειρία των τοπικών εγχειρημάτων πραγματικής εναλλακτικής διαχείρισης και ανακύκλωσης όχι μόνο αγνοούνται, αλλά καταπολεμούνται…
