Μύθοι και αλήθειες για ένα αποκρουστικό θέαμα που υπηρετεί τα κέρδη λίγων
Την Τρίτη που μας πέρασε ξεκίνησε στο νησί Ταΐτζί της Ανατολικής Ιαπωνίας, ένα από τα πιο βάρβαρα έθιμα του πλανήτη. Ο σφαγιασμός 250 δελφινιών που αφού παγιδεύτηκαν στον όρμο του νησιού, στη συνέχεια θανατώθηκαν αργά και βασανιστικά, καθώς οι ψαράδες τα χτύπησαν με καμάκι στη σπονδυλική τους στήλη και τα άφησαν έτσι μέχρι να ξεψυχήσουν μέσα στα κατακόκκινα από το αίμα τους νερά.
Οι φρικιαστικές εικόνες ζώων που θανατώνονται χωρίς λόγο, αφού το κρέας των δελφινιών είναι πέντε φορές πιο τοξικό από το ανώτερο επιτρεπτό όριο και που βασανίζονται αναίτια πριν πεθάνουν, μου έφεραν στο μυαλό ένα από τα σπορ που βασανίζει και θανατώνει ζώα προς χάριν του «θεάματος», της παράδοσης και της υπηρεσίας του «πολιτισμού», όπως λένε οι υποστηρικτές του, αφού εξυμνήθηκε από μια σειρά διακεκριμένων καλλιτεχνών στο πέρασμα των αιώνων.
Φυσικά αναφέρομαι στις ταυρομαχίες που λανθασμένα συνδέονται μόνο με την Ισπανία, αφού τελούνται αυτή τη στιγμή και σε άλλες 8 χώρες του πλανήτη (την Πορτογαλία, τη Γαλλία, την Κολομβία, το Μεξικό, τη Βενεζουέλα, το Περού, τον Ισημερινό και τις ΗΠΑ). Στη Γαλλία, πλέον, ταυρομαχίες δεν τελούνται στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας.
Σε ό,τι αφορά δε την Ισπανία, ήδη σε δύο περιοχές (την Καταλανία και τα Κανάρια Νησιά) έχουν απαγορευθεί εντελώς, ενώ θετική γνώμη γι’ αυτές έχει πλέον μόνο το 30% των Ισπανών, 40% δηλώνουν πως τους είναι εντελώς αδιάφορο και άλλο ένα 30% είναι κατηγορηματικά αντίθετο με την τέλεσή τους. Κι όμως! Η εκτροφή των ταύρων γι’ αυτό το αποτρόπαιο άθλημα αλλά και η προώθησή του, στοιχίζουν σχεδόν 500 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, σε μια εποχή βαθιάς κρίσης που και οι Ίβηρες τη γνωρίζουν με την ίδια (αν όχι μεγαλύτερη) σκληρότητα που τη γνωρίζουμε και εμείς. Και φυσικά τα χρήματα αυτά καταλήγουν στις τσέπες πολύ λίγων.
Συστηματικά βασανιστήρια
Κάθε χρόνο θανατώνονται σε ταυρομαχίες περίπου 25 χιλιάδες ταύροι, αλλά και αρκετές χιλιάδες άλογα που συμμετέχουν στο «σόου» προκειμένου να τα ιππεύουν οι ταυρομάχοι. Oι ταύροι δεν θανατώνονται απλά αλλά κυριολεκτικά βασανίζονται κατά τη διάρκεια και πολλές φορές και πριν από τις ταυρομαχίες (καλύπτουν με βαζελίνη τα μάτια τους για να περιορίσουν την όρασή τους, ενώ πολλές φορές τους κόβουν και τα κέρατα, κάτι που προκαλεί φρικτούς πόνους).
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια οι οπαδοί των ταυρομαχιών υποστήριζαν πως οι ταύροι απολαμβάνουν τον αργό θάνατό τους, πως ήταν μια διαδικασία που τους διέγειρε! Σήμερα γνωρίζουμε από σχετικές έρευνες πως ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Πως τα ζώα πονούν και υποφέρουν, πως αισθάνονται το στρες του θανάτου να τα κυριεύει, κάτι που μπορεί να καταλάβει όχι μόνο ένας ειδικός αλλά και ο απλός θεατής. Λίγο πριν ξεψυχήσουν, οι νικημένοι πια ταύροι, προσφέρουν την ουρά τους ή τα αυτιά τους σαν «λάφυρο» στον νικητή ταυρομάχο. Είναι δυνατόν να πιστεύουμε πως και αυτό τους είναι ευχάριστο;
Η βιομηχανία των ταυρομαχιών υποστηρίζει συχνά ότι αποτελεί σημαντικό μέρος της ισπανικής οικονομίας. Παρ’ όλα αυτά, τα δεδομένα που παρέχει η βιομηχανία, παρουσιάζουν μια διαφορετική εικόνα. Λιγότερα από 400 άτομα εργάζονται κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου, σε θέσεις πλήρους απασχόλησης.
Η βιομηχανία των ταυρομαχιών έχει οικονομικό κέρδος, αλλά το κέρδος αυτό καταλήγει στα χέρια μιας μικρής ομάδας ατόμων οι οποίοι ανήκουν στην ελίτ των ταυρομαχιών. Αυτά τα «πλούσια» μέλη της βιομηχανίας, γνωρίζοντας ότι η επιχείρησή τους καταρρέει, δεν μειώνουν τα δικά τους κέρδη, αλλά ζητάνε από το δημόσιο χρήματα για την κάλυψη μεγάλου μέρους των εξόδων τους.
Πολλά μέρη της βιομηχανίας λαμβάνουν χρηματοδοτήσεις, συμπεριλαμβανομένων των σχολών ταυρομαχίας, ομάδες υποστηρικτών των ταυρομαχιών, εκτροφή και σφαγή των ταύρων, αγορά ταύρων για τις φιέστες, μάρκετινγκ και προώθηση των ταυρομαχιών, πληρωμή από τη δημόσια τηλεόραση για τα δικαιώματα προβολής των ταυρομαχιών, μουσεία ταυρομαχιών και για πολλές άλλες δραστηριότητες.
Η βιομηχανία των ταυρομαχιών υποστηρίζει συχνά ότι οι ταυρομαχίες φέρνουν σημαντικό εισόδημα στις μικρές πόλεις και τις απομακρυσμένες περιοχές. Πρέπει, όμως, να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι οι τουρίστες θα επισκεφθούν την Ισπανία είτε με είτε χωρίς τις ταυρομαχίες: οι τουρίστες δεν επισκέπτονται την Ισπανία με συγκεκριμένο σκοπό να δουν μια ταυρομαχία. Μάλιστα, εξαιτίας της νέας έννοιας του «ηθικού ταξιδιώτη», υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες πιο πολλοί τουρίστες να επισκεφθούν την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Γαλλία όταν δεν θα υπάρχουν πλέον οι ταυρομαχίες.
Συνηθισμένο φαινόμενο από τουρίστες είναι η επίσκεψη σε ταυρομαχία λόγω περιέργειας και το αποτέλεσμα είναι η πλήρης αποστροφή προς το γεγονός αυτό, πράγμα το οποίο δεν βοηθάει τα επιχειρήματα της βιομηχανίας σχετικά με τη δημοτικότητά τους.
Ισορροπίες περιοχών και… παράδοση
Πολλοί ταύροι της βιομηχανίας αυτής εκτρέφονται σε ημι-διατηρημένες περιοχές γης οι οποίες ονομάζονται dehesas. Η γη αυτή αποτελεί οικότοπο αρκετών προστατευόμενων ειδών όπως του λύγκα και του αετού και διατηρούνται ως περιοχές ειδικής φυσικής ομορφιάς. Η βιομηχανία των ταυρομαχιών υποστηρίζει ότι οι περιοχές αυτές και τα προστατευόμενα είδη θα εξαφανιστούν αν απαγορευτούν οι ταυρομαχίες, επειδή η επιχειρηματικότητα της βιομηχανίας αποτελεί εμπόδιο στην εκμετάλλευση της γης από άλλες βιομηχανίες οι οποίες θα την κατέστρεφαν.
Όμως οι ταύροι που εκτρέφονται εκεί δεν παίζουν καθοριστικό ρόλο στην λειτουργία των οικοσυστημάτων αυτών, δεν αποτελούν ούτε κυνηγό ούτε θήραμα. Οι τοπικές Αρχές δεν έχουν αναγνωρίσει ποτέ την απομάκρυνση των ταύρων ως απειλή απέναντι στον πληθυσμό των προστατευόμενων ειδών. Έτσι, η απομάκρυνση των ταύρων από τις περιοχές αυτές δεν θα προκαλέσει προβλήματα στα οικοσυστήματα. Όσο για το κομμάτι της παράδοσης και της ύπαρξης των ταυρομαχιών στο έργο πολλών γνωστών καλλιτεχνών, τα πράγματα δεν είναι μονοσήμαντα. Η παράδοση δεν μπορεί να μη συμβαδίζει με τις ηθικές αξίες που αλλάζουν στο πέρασμα των αιώνων. Αν αυτό δεν συνέβαινε, τότε θα μπορούσαμε να ρίχνουμε και ανθρώπους στις αρένες και να τους κυνηγούν λιοντάρια προς τέρψιν του φιλοθεάμονος κοινού. Όσο για τους καλλιτέχνες που μνημόνευσαν τις ταυρομαχίες στο έργο τους, πράγματι είναι πολλοί και σημαντικοί: Goya, Sorolla, Picasso, Orson Welles, Góngora, Quevedo, Benavente, Lorca, Machado, Alberti, Vargas Llosa, Hemingway, Ortega, Gasset.
Ωστόσο, δεν είναι ούτε λίγοι ούτε λιγότερο σημαντικοί οι πνευματικοί άνθρωποι που αντιτάχθηκαν σ’ αυτό το βάρβαρο σπορ: Hans Christian Andersen, Alain Delon, Victor Hugo, Franz Kafka, Renaud, Rainer Maria Rilke, George Bernard Shaw, Albert Schweitzer, Mark Twain, H.G. Wells.
Νίκος Καραμάνος
