του Γιάννη Σχίζα
Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Κυρίως απειλούμαστε από την «αναθεωρητική» Τουρκία, με στόχο να αλλάξουμε την κατανομή μεταξύ ημών και αυτών: Την κατανομή του ελληνικού στοιχείου στην Τουρκία, με ό,τι αυτό σημαίνει – Αγία Σοφία, Χάλκη, Τένεδος κ.λπ. Την παρουσία της στην Κύπρο, στα νησιά του Αιγαίου, στη Θράκη, την μέσω της λαθρομετανάστευσης αλλαγή της πληθυσμιακής σύνθεσης… Η συλλογική αδιαφορία μάς εμποδίζει να δούμε την κατάσταση από τις πυρκαγιές στον Έβρο, από τις πυρκαγιές στο απανταχού της επικράτειας, από τις πλημμύρες στη Θεσσαλία, από την παρουσία λαθρομεταναστών στα νησιά και τη «διαπερατότητα» της χώρας. Ενώ η ηγεσία σχεδιάζει αυτό που αποκλήθηκε «Πρέσπες του Αιγαίου», η χώρα προπαγανδίζεται για τις πιο εξαντρίκ και βιτσιόζικες διακοπές στα νησιά.
Ο πληθυσμός μένει στάσιμος ενώ δεν απουσιάζουν οι ιδέες να φέρουμε μετανάστες για να καλύψουμε τα κενά. Το δε κόμμα των συνταξιούχων που έμεινε στα σκαριά γιατί καλύφθηκε από το Κόμμα των Φτωχών, κάνει βήματα σημειωτόν: Στα 67 χρόνια πήγε τις συντάξεις ο ΣΥΡΙΖΑ (νόμος Κατρούγκαλου), με μείωση των συντάξεων, κατάργηση του ΕΚΑΣ, ενταφιασμό της 13ης και 14ης σύνταξης, με προοπτική να ανέβουν οι συντάξεις στα 72 χρόνια.
Εμείς (οι συνταξιούχοι) αντιδράσαμε με έξυπνα, πλην ατελέσφορα λόγια: Τους είπαμε ότι κάποιοι ονειρεύονται τις κηδείες μας, αλλά εμείς θα κηδέψουμε τις πολιτικές τους. Τους είπαμε ότι οι συντάξεις δεν είναι επίδομα, χορηγία ή αλληλεγγύη στους πένητες ‒ αλλά συσσωρευμένο χρέος της κοινωνίας προς τους ασφαλισμένους. Τους είπαμε ότι η σύνταξη δίνει ευκαιρίες δημιουργικής απασχόλησης, προς όφελος της κοινωνίας.
Είμαστε σε μια εποχή, όπου ένας καθηγητής του Πανεπιστημίου του Yale, ονόματι Yosuke Narita, προτείνει από τις στήλες του σοβαρού New York Times ότι οι ηλικιωμένοι πρέπει μαζικά να εξωθηθούν σε αυτοκτονία, προκειμένου να βελτιωθεί η δημογραφική κατάσταση και τα οικονομικά της Ιαπωνίας, σε περίπτωση δε αντίδρασης θα πρέπει να εφαρμοστεί η «αναγκαστική ευθανασία». Είμαστε ακόμη σε μια εποχή που το διαδίκτυο και η παιδεία που αυτό εκπροσωπεί εκτοπίζει τους γέρους: Ανεπαισθήτως, αλλά σταθερά.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δικαιώνουμε τις ιδέες για την υπεροχή κάποιων χωρών στα πληθυσμιακά «θέματα». Μπορεί η Κίνα και οι Ινδίες να πλησιάζουν η κάθε μια το 1,5 δισ. ανθρώπους, αυτό όμως δεν σημαίνει υπεροχή των ρυθμίσεων για την οικογένεια και την αναπαραγωγή. Σ’ αυτό το πεδίο, η ιμπεριαλιστική Δύση έχει τα πρωτεία, είναι παράδειγμα προς μίμηση.
Ελλάδα, παλιά αγροτική χώρα
Η όλη αυτή κατάσταση ήταν επόμενο να απαξιώνει δραματικά τον ρόλο του γεωργού, να τον αποκλείει ουσιαστικά από έναν ρόλο «επιχειρηματία της υπαίθρου». Οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις έβαλαν χέρι στους αγροτικούς συνεταιρισμούς και ουσιαστικά αναίρεσαν την ιδιότητά τους ως μορφών εθελοντικής αυτοοργάνωσης. Η κοντόφθαλμη διαχείριση των αγροτικών υποθέσεων από κομματικούς εγκάθετους και αγροτοπατέρες, ακύρωσε κάθε πολιτική ενεργητικής προσαρμογής της αγροτικής οικονομίας στη διεθνή αγορά. Αποτέλεσμα ήταν η μετατροπή μιας παραδοσιακά αγροτικής και κτηνοτροφικής χώρας σε ελλειμματική, η απεμπόληση ποιοτικών προϊόντων, η κακοδιαχείριση φυσικών πόρων όπως το νερό, το έδαφος, η γενετική ποικιλότητα. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε τομάτες Βελγίου(!), λεμόνια Αργεντινής, μέλι Βουλγαρίας, πατάτες Αιγύπτου…
Υπάρχουν τρεις αφετηριακοί τρόποι να αναστρέψουμε την κατάσταση: Αντίσταση, αντίσταση και αντίσταση
Η «μπριζολοκρατία» στους ανά την επικράτεια ταβερνοχώρους, επεφύλασσε περιφρόνηση στο παλιό «λιτοδίαιτο του Έλληνος». Φυσικά υπήρχε και ο «εκσυγχρονιστικός» λόγος που μιλούσε για την «ευλογία της μετανάστευσης» εννοώντας τα μεταναστευτικά εμβάσματα, όμως η αντίπαλη πλευρά ήταν πλειοψηφική, και με κάθε ευκαιρία αποδοκίμαζε την ερήμωση της υπαίθρου και την καταδίκη χιλιάδων ανθρώπων στη «μαύρη ξενιτιά»…
Για πολλούς ο νόμος του συγκριτικού πλεονεκτήματος φαίνεται να καθορίζει το μέλλον της ελληνικής υπαίθρου: Ένα μέλλον «αποαγροτοποίησης», με ορισμένους αγροβιομηχανικούς θύλακες στα πεδινότερα σημεία και την υπόλοιπη χώρα να αποδίδεται σε χρήσεις αναψυχής και τουρισμού – να αποτελεί όπως έλεγε η Καταστασιακή Διεθνής, «μια ψυχαγωγική ψευτοΰπαιθρο». Όμως ακόμη και σ’ αυτή την παρακμιακή περίοδο, υπάρχουν και περισσεύουν τοποθετήσεις για τη δυνατότητα μιας άλλης πορείας. Έγκυροι αναλυτές, εμπνεόμενοι από το παράδειγμα της Ολλανδίας, πρώτης σε γεωργικές εξαγωγές στην Ευρώπη, επιβεβαιώνουν τη δυνατότητα «παραγωγικής ανάτασης» της γεωργικής υπαίθρου και γενικά της κατοίκησης ή διασποράς στον χώρο, με την πολυαπασχόληση των αγροτών, με την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων ταυτοποιημένων, με τη σύνδεση της ποιοτικής γεωργικής παραγωγής και του τουριστικού τομέα. Υπάρχει η δυνατότητα του αγροτουρισμού, κι ακόμη η δυνατότητα μιας «καθαρής» βιολογικής παραγωγής, με μια νέου τύπου αγροτιά της γνώσης, σε αντιπαράθεση με την ιδεολογική αγκύλωση στις «οικονομίες κλίμακας», στην «απόλυτη εξειδίκευση», στον ακραίο καταμερισμό έργων.
Υπεράνω ανοχής
Έχουμε διαλέξει τη λάθος πλευρά της ιστορίας, έχουμε διαλέξει τον ρόλο μιας μικρής χώρας εξαρτημένης από τους μεγαλοπαράγοντες των ΗΠΑ, αλλά ούτε κι αυτόν τον ρόλο μπορούμε να παίξουμε σωστά. Οι συμμαχίες μας είναι ρευστές, είναι συμμαχίες που θυμίζουν πύργο στην άμμο, η εσωτερική μας κατάσταση είναι η χειρίστη δυνατή. Βλέποντας την Ιστορία στη μεγάλη κλίμακα, διαπιστώνουμε ότι η εξαφάνισή μας πιθανολογείται, σχεδόν είναι ante portas: Ότι κι εμείς, όπως οι Φοίνικες, οι Χαλδαίοι, οι Βαβυλώνιοι και τόσοι άλλοι λαοί, διατρέχουμε τον κίνδυνο να χαθούμε μέσα στο πολύβουο πλήθος της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας.
Υπάρχουν τρεις αφετηριακοί τρόποι να αναστρέψουμε την κατάσταση: Αντίσταση, αντίσταση και αντίσταση. Όσοι βέβαια θα πουν ότι ο πληθυσμός μας δεν επαρκεί για κάτι τέτοιο, ότι βρισκόμαστε σε σχέση 1 προς 8 σε σχέση με τα πληθυσμιακά δεδομένα της «φίλης» Τουρκίας, ας απαντήσουμε: Σήμερα οι πόλεμοι δεν γίνονται με κλωτσιές και μπουνιές. Σήμερα οι πόλεμοι γίνονται με την τεχνολογία.
Αυτό παραπέρα σημαίνει ότι εξαρτιόμαστε από τη νέα τεχνολογία και τις νέες ιδέες. Είμαστε ένας λαός νησιωτικός, γι’ αυτό πρέπει να ζητήσουμε στη θάλασσα την καταφυγή μας. Στη θάλασσα συντελούνται σήμερα τα θαύματα, λ.χ. η πρώτη πλωτή πόλη του κόσμου: Που θα κατασκευαστεί στη Νότια Κορέα μέχρι το 2025, θα αποτελείται από μια σειρά διασυνδεδεμένες πλατφόρμες, θα μπορεί να φιλοξενήσει 10.000 ανθρώπους προσφέροντας στις παράκτιες περιοχές δραστική λύση απέναντι στην απειλή της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Μπορούμε να κάνουμε πολλά χάρη στην τεχνολογία, μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα δίκτυο υπηρεσιών με κάθε νησίδα του Αιγαίου, μπορούμε να συνδέσουμε όλες τις δραστηριότητές μας με τους δύο δορυφόρους που διαθέτουμε, μπορούμε ακόμη να επιταχύνουμε την υπεράκτια αιολική ενέργεια, όπως υπέδειξε μια απόφαση του ευρωκοινοβουλίου το 2022. Μπορούμε, όπως έλεγε ο Κοστάνζο Πρέβε, να εμπνεύσουμε ένα «ασίγαστο πάθος» σε όλους τους νέους ανθρώπους αυτής της χώρας…
