Ασκήσεις θάρρους πάνω στον καταστατικό χάρτη της χώρας
Ξαναζεσταίνεται και επισήμως το θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης. Το είχε αναστήσει ο Σαμαράς λίγο πριν πέσει και μετά ξεχάστηκε. Τώρα επανέρχεται στο προσκήνιο από δύο διαφορετικές -πόσο διαφορετικές;- οδούς.
Κατ’ αρχάς το τόνισε ο Αλ. Τσίπρας στην προχθεσινή του ομιλία στο Υπ. Συμβούλιο. Ο τόπος, είπε, έχει ανάγκη από «μεγάλες θεσμικές μεταρρυθμίσεις», χωρίς να πει τίποτα περισσότερο, στάθηκε μόνο στην ανάγκη αλλαγής του εκλογικού νόμου (βλ. και παλαιότερο σημείωμα στον Δρόμο 19/12/2015, Προς προεδρική δημοκρατία γαλλικού τύπου;).
Δεν είναι, όμως, μόνο η κυβέρνηση που το σκέφτεται. Φαίνεται πως υπάρχει μια μερίδα του πολιτικού συστήματος που προσβλέπει στην ανανέωσή του μέσα από την αναθεώρηση του Συντάγματος. Έτσι, η Κυριακάτικη Καθημερινή δημοσιεύει αύριο κοινή πρόταση από τους Νίκο Αλιβιζάτο, Παναγιώτη Βουρλούμη, Γιώργο Γεραπετρίτη, Γιάννη Κτιστάκι, Στέφανο Μάνο και Φίλιππο Σπυρόπουλο.
Θα περιμένουμε να δούμε τι προτείνουν συγκεκριμένα οι έξι της Καθημερινής, αν και τα βασικά σημεία διαγράφηκαν στην προδημοσίευση της περασμένης Κυριακής: α) Υπερσυγκέντρωση των εξουσιών στην κυβέρνηση και επίσημη υποβάθμιση του Κοινοβουλίου. β) Εκτονωτική και παραπλανητική ενσωμάτωση της λαϊκής αγανάκτησης. γ) Συνταγματοποίηση πολλών από τις «μεταρρυθμιστικές» ιδέες των μνημονίων.
Πιο συγκεκριμένα:
- Το κέντρο βάρους της νομοθέτησης να μετατεθεί από τη Βουλή στην κυβέρνηση. Η Βουλή να είναι κατ’ αρχήν Βουλή τετραετίας (να μη διαλύεται πρόωρα). Αν η Βουλή θελήσει να «ρίξει» την κυβέρνηση, να μπορεί να το πράξει μόνον αν είναι σε θέση να αναδείξει νέα κυβέρνηση. Ποτέ να μη διαλύεται η Βουλή με αφορμή την εκλογή του Προέδρου. Το Σύνταγμα να αναθεωρείται από μια Βουλή με αυξημένη πλειοψηφία.
- Το εκλογικό σύστημα να είναι πάγιο: ένα μεικτό σύστημα μονοεδρικών και πολυεδρικών περιφερειών, πλειοψηφικό και αναλογικό, αντίστοιχα. Οι μισοί βουλευτές τουλάχιστον να εκλέγονται σε μονοεδρικές περιφέρειες και οι υπόλοιποι στις πολυεδρικές περιφέρειες με λίστα, και όχι με σταυρό.
- Οι υπουργοί να είναι εξωκοινοβουλευτικοί. Οι ασυλίες των βουλευτών και τα ποινικά προνόμια των υπουργών να καταργηθούν. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να εξοπλισθεί με κάποιες ουσιαστικές εξουσίες και αρμοδιότητες.
- Η Τοπική Αυτοδιοίκηση να αποκτήσει δημοσιονομική αυτοτέλεια με θεσμοθέτηση οικονομικών ελέγχων από τους πολίτες. Το σώμα των δημοσίων υπαλλήλων να είναι ένα μικρό επιτελικό σώμα επίλεκτων τεχνοκρατών. Η μονιμότητα να καταργηθεί. Να υπάρχει ένα μόνο Ανώτατο Δικαστήριο.
- Να επιτραπεί η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Να παρασχεθούν ειδικά κίνητρα για την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων με σταθερό φορολογικό καθεστώς για τις επενδύσεις.
Πάντως, παρ’ όλο τον θόρυβο οι πληροφορίες μας λένε πως η ιδέα δεν έχει ακόμα επικρατήσει, καθώς η μεγάλη μερίδα της συστημικής πλειοψηφίας φοβάται πως έτσι θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, το ερώτημα τίθεται εκ των πραγμάτων και προς τη δική μας πλευρά: Θα τους αφήσουμε την πρωτοβουλία των κινήσεων, μένοντας εμείς στην υπεράσπιση του κουρελιασμένου και ανυπόστατου σημερινού Συντάγματος ή θα συνδέσουμε την ιδέα της ανατροπής με ένα πραγματικά νέο και πραγματικά δημοκρατικό Σύνταγμα που θα προκύψει μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες;
Β.Ξ.
