Σε ισορροπία τρόμου το πολιτικό σκηνικό.
Του Κώστα Ανδριανόπουλου.
Τα γεγονότα της πλατείας είναι καταλυτικά. Μεταβάλουν το πολιτικό σκηνικό που έτσι κι αλλιώς τελεί υπό παντοειδή ρευστότητα. Η κυβέρνηση απονομιμοποιημένη, αποδοκιμάζεται πλέον ανοιχτά και από σειρά συστημικών παραγόντων, που οι εξελίξεις ωθούν σε διαφοροποίηση. Δαπάνησε μεγάλο μέρος από τα εναπομείναντα περιθώριά της στην τριπλή προσπάθεια να μεταστρέψει του διαφωνούντες, να εκβιάσει την κοινή γνώμη και να καταστείλει τις κινητοποιήσεις.
Ζήσαμε σε όλο του το μεγαλείο τον εκπεσμό της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, με τους διαφωνούντες κάτω από αφόρητες, ανοίκειες πιέσεις να μεταστρέφονται και να υιοθετούν τη θλιβερή επιθετικότητα του μεταμελημένου. Ο φαιός Πάγκαλος, επικεφαλής των τανκς και πάνω απ’ όλα το αιματοκύλισμα της Αθήνας, αποτελούν προοίμιο ενός νέου πολιτικού κύκλου γυμνής καταστολής, δημιουργούν τεράστιο πολιτικό κόστος, που πληρώνεται πλέον τις μετρητοίς από το ΠΑΣΟΚ. Η κυβέρνηση είναι έκπτωτη στην συνείδηση του λαού. Δεν πρόκειται για κλισέ, για συνθηματολογία. Για την ακρίβεια, κυβέρνηση, Προεδρία της Δημοκρατίας, πολιτικό σύστημα, καθώς και όλοι οι αποφασιστικής σημασίας συγκλίνοντες πυλώνες της πολιτικής ζωής, έχουν μπει στο στόχαστρο των αγανακτισμένων. Ολόκληρο το πολιτικό εποικοδόμημα κλυδωνίζεται.
Με την κατατρομοκράτηση και τη βία αποκλείεται να κυβερνήσουν για πολύ. Θα αναζητήσουν κάποια στηρίγματα. Σε αυτά συγκαταλέγεται κυρίως η στήριξη από το εξωτερικό. Το πώς οι διεθνής εκβιασμοί συναρθρώθηκαν σε οπερετικό σκηνικό, παραμένει επίτευγμα του Παπανδρέου. Υπάρχουν επιπλέον κοινωνικοί αντιπερισπασμοί, σαν αυτούς που οργανώνονται γύρω από το ποδόσφαιρο, με ελάχιστη, προς το παρόν, εκτονωτική ισχύ. Υπάρχει ακόμα ο Τσοχατζόπουλος, που προορίζεται να πληρώσει τα σπασμένα, μπας και εκπληρωθεί η απαίτηση του κόσμου για φυλακή. Ωστόσο, το κρίσιμο είναι αν ο Παπανδρέου θα αναζητήσει περιθώρια στην ολοκληρωτική αποσταθεροποίηση του πολιτικού σκηνικού. Το άνοιγμα του συνταγματικού με στόχευση να ενθυλακωθούν εκεί περιστολές του δημοκρατικού πλαισίου, όπως, επίσης, και επικίνδυνοι χειρισμοί στα εθνικά θέματα, μπορεί να υποθέσει κανείς ότι μελετούνται.
Η μεταβολή του σκηνικού άλλαξε και τη θέση της Ν.Δ. στα πράγματα. Η Ν.Δ. πέρασε μπροστά στις δημοσκοπήσεις. Στα πλαίσια του συστημικού πολιτικού σκηνικού, αυτό σημαίνει αλλαγή επικοινωνιακής τακτικής και ρητορείας. Στην νέα επικοινωνιακή εικόνα διακρίνονται ίχνη έπαρσης που ο Σαμαράς θα πληρώσει. Ήδη, το βασικό μοτίβο κριτικής προς το ΠΑΣΟΚ στην τελευταία ομιλία του, ήταν «είστε πολύ λίγοι».
Ο Σαμαράς εμμένοντας στις θέσεις του, υφιστάμενος την επίθεση του παγκόσμιου συρφετού κέρδισε την συμπάθεια. Κέρδισε πολύ περισσότερα καθώς πιστώθηκε αρετές σε μια περίοδο που πρωτίστως ζητούνται ηθικά, αξιακά προτάγματα στο πολιτικό πεδίο. Δημιουργούνται κάποιες προϋποθέσεις για να βγει από το κάδρο της ανοχής. Ωστόσο, αντ’ αυτού ο ίδιος από ό,τι φαίνεται σπεύδει να εξαργυρώσει. Η αποκομιδή κερδών στο χρηματιστήριο της πολιτικής επικοινωνίας, τούτη την ώρα είναι αβίαστη για τον Σαμαρά. Υπάρχει όμως και η άλλη όψη. Η απαίτηση για δημοκρατία και αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος ογκώνεται. Το πολιτικό πρότυπο του Σαμαρά είναι βαθιά συντηρητικό, αποκλίνον από το επίκαιρο δημοκρατικό αίτημα (π.χ. η θέση του για περαιτέρω αυτονόμηση του εκτελεστικού, με στελέχωση της κυβέρνησης αποκλειστικά με πρόσωπα εκτός Βουλής).
Οι εξελίξεις διαμορφώνονται πλέον και από την πλατεία, που έχει αναδειχθεί σε προεξάρχοντα, αυτόνομο παράγοντα πολιτικής – κοινωνικής παρουσίας και δράσης. Η πλατεία δεν εξαντλείται μόνο στον εγερτικό – αγωνιστικό της χαρακτήρα. Μετασχηματίζει τη σχέση εκπροσώπησης κατά τρόπο που υπερβαίνει τις απλές μετατοπίσεις στο εσωτερικό των πολιτικών μορφωμάτων και αναδεικνύει το αδιαμεσολάβητο. Την αυθεντική παρουσία των πολιτών, που γεφυρώνουν το χάσμα ανάμεσα στο κοινωνικό και το πολιτικό. Συγκροτούν την πολιτική νοηματοδότηση μετασχηματίζοντάς την καθολικά. Η πλατεία, με την δική της εσωτερική διαδικασία, τις συνελεύσεις, τα ψηφίσματα, την άποψη για τους εκπροσώπους, το αίτημα για αμεσότητα, αναδείχνεται σε μια άλλη Βουλή. Φέρνει στην επιφάνεια τις βάσεις ενός νέου συντακτικού σχεδίου για την οργάνωση της πολιτείας.
Κι αν αυτά ως πραγματικότητα προς στιγμήν αναχαιτιστούν, αν περάσουν σε δεύτερη μοίρα ή αφυδατωθούν κάτω από την πίεση αλλότριων πρακτικών, η διαδικασία δεν πρόκειται να σταματήσει. Οι αντίστοιχες σωρεύσεις σε επίπεδο συνείδησης, θα συνεχιστούν.
