ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Ρόζα Παπαδημητροπούλου
Ο Σπύρος Παπαδόπουλος, διαχειριστής του μπλογκ https://tovytio.wordpress.com, μιλά στον Δρόμο για τη… συλλογική γραφή, την κρίση, τη σχέση της νεολαίας με την τέχνη και αναρωτιέται αν ξέρει κανείς σήμερα τι κινητοποιεί έναν άνθρωπο.
Σε ένα από τα τελευταία σου κείμενα λες ότι γράφεις συλλογικά. Τι εννοείς μ’ αυτό;
Αναφερόμουν σε κάτι που παρατήρησα. Μερικές φορές μια παρέα συζητάει και ξανασυζητάει τα πράγματα, βλέπει μια ταινία, ακούει την ίδια λίστα, ξανασυζητάει, μεθοκοπάει, βρίσκεται σε μια εκδήλωση, ακούει μια ομιλία, περπατάει μαζί από τα Εξάρχεια στο Κουκάκι, αλληλοδανείζεται μέχρι τελικής πτώσης, κρατιέται μια απ’ το ένα μανίκι και μια απ’ το άλλο, σχολιάζει το περιστατικό στην τάδε γωνία και στο τέλος το Word μπροστά σου, γεμίζει απ’ το δικό σου πληκτρολόγιο, αλλά από ένα κάπως μεγάλο κεφάλι, πέντε γλώσσες που αραδιάζουν λέξεις ταυτόχρονα κι ένα κοινό ρυθμό. Δεν το έχεις χωνέψει ακόμη πως μπορείς να μιλάς την ίδια διάλεκτο με τους άλλους, χωρίς να χάνει κάτι η προσωπική σου ιδιοτροπία και η αναμφισβήτητη μοναδικότητά σου. Κι ας διαφωνείς σε χιλιάδες λεπτομέρειες, ο ρυθμός είναι κοινός. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα ή δεν συμβαίνει συχνά. Συνήθως, από καλή ή κακή αφετηρία, από την ανάγκη για ελευθερία ή από εγωισμό, διεκδικούμε μέχρι τέλους την απόλυτη αξία του προσωπικού μας βλέμματος. Δεν σημαίνει πως κάτι είναι καλύτερο απ’ το άλλο. Άλλωστε, αυτή η φράση ήταν αποτέλεσμα μιας στιγμής μιας παρέας και μιας στιγμής ενός γραψίματος.
Η κρίση βλέπεις να αλλάζει τους γύρω σου, εσένα ή να επηρεάζει τον τρόπο που γράφεις;
Φυσικά και επηρεάζει και μένα και τους γύρω και όλα. Γίνεσαι κατά περίσταση αυστηρός ή επιεικής, ηττημένος ή αποφασισμένος. Το οικονομικό ζόρι πιέζει διαρκώς και εντέλει γίνεται αφόρητο, είτε σε επηρεάζει άμεσα είτε όχι. Στον τρόπο της γραφής, προσωπικά, νιώθω ότι ορισμένα θέματα μοιάζουν άκαιρα, ότι η επικαιρότητα του καθημερινού ζόφου δεν σου επιτρέπει την ελευθερία να κινηθείς όπως ακριβώς θες. Αλλά απ’ την άλλη, πιέζεσαι να είσαι πιο ακριβής, πιέζεσαι να βρεις με μεγαλύτερη καθαρότητα τη θέση και την οπτική σου απέναντι στο γραπτό και στον κόσμο.
Τι σε εμπνέει; Τι σε παρακινεί να γράψεις ένα κείμενο;
Οτιδήποτε. Συνήθως ιδέες για ποστ ή ατόφιες ξεκάρφωτες φράσεις μου έρχονται όταν είμαι στα Μέσα και πηγαίνω στη δουλειά ή όταν οδηγώ και ακούω συγκεκριμένα τραγούδια. Μπαίνω σε μια ατμόσφαιρα, νομίζω πως κάτι έχει βρεθεί, κάτι έχει πιαστεί στη γλώσσα μου και πρέπει σε λίγη ώρα ή λίγες μέρες να απελευθερωθεί. Απ’ την άλλη, μπορεί να είναι απλά ένα σοφό και ασυνείδητο τέχνασμα για να αφαιρούμαι κατά τη διάρκεια της δουλειάς. Μπορεί ο σοβαρός και αποκλεισμένος εαυτός να λέει: «Έλεος, πάλι δουλειά; Πότε θα αναπληρωθεί όλος αυτός ο χαμένος χρόνος;».
Πώς βλέπεις τη νεολαία; Πιστεύεις ότι έχει ένα συγκεκριμένο ρόλο τώρα;
Δεν έχω ιδέα τι ακριβώς είναι η νεολαία. Ο ρόλος των νέων, αν υπάρχει ρόλος και αν υπάρχουν νέοι, είναι πάντως να περιφρονήσουν με λύσσα την μανία για ασφάλεια και το κυνήγι της επιτυχίας, να αμφισβητήσουν τα πάντα και τους πάντες και να βρουν έναν δρόμο για την ελευθερία, τη δική τους και την άλλων. Να μην πιστέψουν ότι υπάρχουν αδιέξοδα ή αυτονόητα ή μοναδικές λύσεις. Να βγουν εκτός πλαισίου και να πουν τα λογάκια τους.
Προσωπικά, ως 32άρης, ακούω τον Πετρόπουλο που λέει «Ήμασταν ακόμη παιδιά όταν μας μάραναν και ζήσαμε σαν γέροι». Χάψαμε τις περισσότερες αηδίες, αν όχι όλες, και τώρα παλεύουμε για το ελάχιστο νόημα, με φόντο τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Επιτρέψαμε στο φασισμό να γίνει κυρίαρχο κοινωνικό ρεύμα, επειδή προτιμήσαμε να ζήσουμε σαν κρις κραφτ, στην επιφάνεια των πραγμάτων, μέχρι να έρθει η ώρα της σύνταξης ή του ιδιωτικού γηροκομείου.
Η τέχνη τελικά επηρεάζει την κίνηση των ανθρώπων και τις πράξεις τους;
Ποιος ξέρει τι κινητοποιεί, εντέλει ,έναν άνθρωπο; Η εικόνα της υψωμένης γροθιάς του μαύρου πάνθηρα, ο Μπολιβάρ του Χατζιδάκι, ο αναρχικός Σεμπάστιαν Σαν Βισέντε του Τάιμπο, μια αφήγηση του παππού μας, ένας ανώνυμος νεκρός στην Αμυγδαλέζα ή ένας πεσμένος άνθρωπος στον δρόμο; Όλα αυτά μαζί; Μια άσχετη στιγμή;
Έχεις παρατηρήσει νέους τρόπους έκφρασης της τέχνης που να εκφράζουν τους νέους;
Δεν είμαι σίγουρος τι εννοείς. Είναι νέος τρόπος έκφρασης πχ. τα χαϊκού στο Τwitter, οι ρίμες στους τοίχους της πόλης, ένα αυτοσχέδιο βίντεο στο Υoutube που ξεκινάει απ’ το Ferguson για να καταλήξει στην Αθήνα; Οι άνθρωποι εκφράζονται και κάνουν τέχνη πάντως με όποιο τρόπο, νέο ή παλιό. Το θέμα είναι αν προκαλείται συγκίνηση, ταραχή.
Τι νομίζεις ότι λείπει για να αφυπνιστούμε όλοι μας και κυρίως η νεολαία;
Δεν θεωρώ ότι εγώ έχω αφυπνιστεί, ούτε ότι σώνει και καλά ο κόσμος κοιμάται και χρειάζεται κάποιος να του πει κάτι για να ξεσηκωθεί. Ας μην ψάχνουμε τρόπους να εμπνεύσουμε τον κόσμο. Ας βρούμε εμείς πρώτα τη δική μας έμπνευση, που δεν θα είναι υπαγορευμένη και βολική, αλλά θα μας κάνει άνω-κάτω και μετά βλέπουμε.
Ποια είναι η γνώμη σου για τη χρήση της γλώσσας στη λογοτεχνία; Υπάρχουν όρια;
Γιατί να υπάρχει όριο; Όποιος πάλεψε με την ερωτική απελπισία περιμένοντας μεθυσμένος ένα emoticon ή μια συντομογραφία, το ξέρει. Αυτός βλέπει την ψηφιακή καρδιά ως το αρτιότερο παράδειγμα ερωτικής επιστολογραφίας. Και ποιος μπορεί να τον πείσει ότι έχει άδικο;
