Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
Η στήλη δεν συνηθίζει να χρησιμοποιεί αφορισμούς, όμως σε αυτήν την περίπτωση θα παραβεί αυτόν τον κανόνα: δεν υπάρχει μεγαλύτερη ύβρις από το να αποκαλείται ο τουρισμός ως η «βαριά βιομηχανία της ελληνικής οικονομίας». Λόγω και της θερινής συγκυρίας θα παρατεθούν εκείνα τα στοιχεία που τεκμηριώνουν τον παραπάνω αφορισμό.
1. Όπως προκύπτει και από τον παρακάτω πίνακα, ενώ οι ταξιδιωτικές εισπράξεις την περίοδο 2010 – 2015 αυξήθηκαν κατά 47,7%, η ταξιδιωτική κίνηση αυξήθηκε κατά 57,3% με αποτέλεσμα η δαπάνη ανά ταξιδιώτη να μειωθεί κατά 6,1%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2008 (πριν την κρίση) οι ταξιδιωτικές εισπράξεις είχαν ανέλθει σε 11.662,3 εκατ. ευρώ οπότε σε σύγκριση με το 2015 το ποσοστό αύξησης μειώνεται σε 21,7%. Το πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου 2016 η τάση αντιστρέφεται: οι ταξιδιωτικές εισπράξεις μειώθηκαν κατά 137 εκατ. ευρώ ή 6,2% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2015 ενώ η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση μειώθηκε κατά 1,3% με αποτέλεσμα η δαπάνη ανά ταξιδιώτη να μειωθεί ακόμη περισσότερο. Τα παραπάνω στοιχεία θα πρέπει να «διαβαστούν» σε συνδυασμό με τη γεωπολιτική κρίση της περιοχής που επηρεάζει αρνητικά σημαντικές ανταγωνίστριες χώρες στην περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου. Για παράδειγμα, το πρώτο πεντάμηνο του 2016 η ταξιδιωτική κίνηση στην Τουρκία μειώθηκε κατά 23%.
2. Η μείωση της δαπάνης ανά ταξιδιώτη οφείλεται στην κυριαρχία των all inclusive καταλυμάτων στην τουριστική αγορά, στην εκτεταμένη φοροδιαφυγή του τουριστικού κλάδου αλλά και στην οικονομική κρίση που έχει μειώσει τα εισοδήματα των ταξιδιωτών. Δυστυχώς, παρά τη γενική παραδοχή, ότι αυτού του είδους ο τουρισμός συνεισφέρει ελάχιστα στην πραγματική οικονομία, όχι μόνο δεν λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό του (π.χ. με την κήρυξη περιοχών ως τουριστικά κορεσμένων για τη δημιουργία νέων καταλυμάτων all inclusive) αλλά η επιχορήγηση της δημιουργίας τους διατηρήθηκε και στον πρόσφατο αναπτυξιακό νόμο. Πρόκειται για σπατάλη δημοσίων πόρων: η επιχορήγηση ανά θέση εργασίας σε ξενοδοχειακή μονάδα, που ξεκίνησε πρόσφατα τη λειτουργία της και συνδέεται άμεσα με τον πρόεδρο του πλέον μνημονιακού οργανισμού, ανήλθε σε 384.615 ευρώ. Αυτή την περίοδο έχουν κατατεθεί στο υπουργείο Τουρισμού, δεκαπέντε φάκελοι που αφορούν στη δημιουργία ξενοδοχείων 5 αστέρων και υπερπολυτελών τουριστικών κατοικιών με δυναμικότητα 8.800 κλινών, κέντρων spa, γκολφ και συνεδριακών κέντρων.
3. Τα δυσμενή στοιχεία για τη συνεισφορά των τουριστικών επιχειρήσεων στην ελληνική οικονομία δεν εξαντλούνται στα παραπάνω. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (Επισκόπηση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος), ενώ ο τομέας του τουρισμού σημειώνει υψηλά ποσοστά ανάπτυξης κατά την περίοδο της κρίσης, καταγράφει έναν από τους υψηλότερους δείκτες μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (53,8%). Επιπλέον, πρώτες στη λίστα, με τον μεγαλύτερο αριθμό μεγαλοοφειλετών (800 επιχειρήσεις) και οφειλών άνω των 300.000 ευρώ η καθεμία (και 598,2 εκατ. ευρώ όλοι μαζί) βρίσκονται επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους παροχής καταλυμάτων και εστίασης.
4. Ελάχιστη (και αρνητική) είναι η συμβολή του τουριστικού κλάδου και στην απασχόληση και στην αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Η κυριαρχία της εποχικότητας συνδυάζεται με τη ανασφάλιστη και κακοπληρωμένη εργασία και τις άθλιες εργασιακές σχέσεις. Παρά τη μεγάλη αύξηση ταξιδιωτών και εισπράξεων, η απασχόληση στον κλάδο αυξήθηκε κατά μόλις 9% περίπου. Επιπλέον τα ποσοστά απασχόλησης κατόχων μεταπτυχιακών ή πτυχιούχων Α.Ε.Ι. είναι 0,5% και 12,5% αντίστοιχα στο σύνολο των απασχολουμένων όταν στη μεταποίηση τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 2% και 18,9%.
Η ανατροπή της πορείας μετατροπής της χώρας σε φθηνό τουριστικό θέρετρο και γηροκομείο της Ευρώπης έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση τη διατύπωση ενός αξιόπιστου προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης.
www.gtozidis.wordpress.com
