Απαγόρευση «διαρροών» ενόψει και των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020
του Ρόμπερτ Χάντσικερ*
Πάνω από έξι χρόνια έχουν παρέλθει από τότε που σημειώθηκε η τριπλή πυρηνική τήξη στη Φουκουσίμα. Καθώς περνά ο καιρός, ο κόσμος εύκολα παύει να παρακολουθεί τις σοβαρές συνέπειες της μεγαλύτερης βιομηχανικής καταστροφής στην παγκόσμια ιστορία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ιαπωνικής κυβέρνησης και της TEPCO (Ηλεκτρική Εταιρία του Τόκιο), για τον καθαρισμό και παροπλισμό του κατεστραμμένου πυρηνικού εργοστασίου θα χρειαστούν πιθανότατα τέσσερις δεκαετίες και 189 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αυτό είναι το εύκολα αντιληπτό κομμάτι της ιστορίας της πυρηνικής καταστροφής στη Φουκουσίμα. Το δύσκολο και επώδυνο κομμάτι αποκρύπτεται σε μεγάλο βαθμό από το κοινό, χάρη σε έναν πολύ περιοριστικό και αυστηρό νόμο περί εθνικού απορρήτου (Νόμος 108/2013 περί Προστασίας Ειδικώς Καθορισμένων Απορρήτων). Επικουρικά, ασκούνται πολιτικές πιέσεις ώστε να αποσιωπούνται οι εγγενείς κίνδυνοι τήξεων πυρηνικών αντιδραστήρων. Ισχυρά συμφέροντα απαιτούν αυτό να παραμένει εκτός συζήτησης. Σύμφωνα με το νόμο του 2013, οι δημόσιοι ή άλλοι υπάλληλοι που «διαρρέουν απόρρητα» αντιμετωπίζουν μέχρι και 10 χρόνια φυλάκισης, ενώ εκείνοι που «ενθαρρύνουν διαρροές», ειδικά οι δημοσιογράφοι, θα υπόκεινται σε φυλάκιση 5 ετών. Πρόκειται για μια αποτρόπαιη, ολοκληρωτικού τύπου νομοθεσία, τη στιγμή που οι πολίτες χρειάζονται (και στην πραγματικότητα απαιτούν) διαφάνεια.
«Ασαφές τι πραγματικά συμβαίνει εκεί μέσα»…
Η σημερινή κατάσταση, σύμφωνα με τον κ. Οκαμούρα, μάνατζερ της TEPCO, έχει ως εξής: «Εργαζόμαστε για 1) τη μείωση της ακτινοβολίας στην περιοχή, 2) τη διακοπή της εισροής υπογείων υδάτων, 3) την ανάκτηση των ράβδων αναλωμένου καυσίμου και 4) την απομάκρυνση του τετηγμένου πυρηνικού καυσίμου». Με άλλα λόγια, σχεδόν τίποτα δεν έχει αλλάξει από τη χρονιά της καταστροφής, παρόλο που δεκάδες χιλιάδες εργάτες έχουν χτενίσει την ύπαιθρο της Φουκουσίμα, πλένοντας υποδομές, αφαιρώντας το επιφανειακό έδαφος και αποθηκεύοντάς το σε μεγάλες μαύρες πλαστικές σακούλες. Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι κανείς δεν ξέρει τι να κάνει μετά από μια τέτοια πλήρη πυρηνική τήξη.
Λέει χαρακτηριστικά ο Σουντζί Ουτσίντα, μάνατζερ του εργοστασίου της Φουκουσίμα: «Τα ρομπότ και οι φωτογραφικές μηχανές μας έχουν παράσχει πολύτιμες εικόνες. Αλλά εξακολουθεί να είναι ασαφές τι πραγματικά συμβαίνει εκεί μέσα»! Επτά χρόνια και δεν γνωρίζουν «τι πραγματικά συμβαίνει εκεί μέσα». Αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος των πυρηνικών καταστροφών: κανείς δεν ξέρει τι να κάνει. Δεν υπάρχει εγχειρίδιο αντιμετώπισης μιας πλήρους πυρηνικής τήξης. Όπως επισημαίνει και η ερευνήτρια Χάνις Μάκεταμπ, «όταν συμβαίνει μια μεγάλη ραδιενεργή καταστροφή που επηρεάζει τεράστιες εκτάσεις γης, δεν μπορεί να “καθαριστεί” ή να “διορθωθεί”».
Χυδαία απόπειρα συγκάλυψης της καταστροφής
Την ίδια στιγμή, η παγκόσμια πυρηνική βιομηχανία έχει φιλόδοξα αναπτυξιακά σχέδια: 50-60 πυρηνικοί αντιδραστήρες βρίσκονται σήμερα υπό κατασκευή, κυρίως στην Ασία, ενώ σχεδιάζεται η κατασκευή άλλων 400. Οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας ισχυρίζονται ότι η Φουκουσίμα βρίσκεται σε φάση καθαρισμού κι ότι δεν υφίσταται λόγος ανησυχίας ενόψει των προσεχών Ολυμπιακών Αγώνων στο Τόκιο. Αυτοί οι Αγώνες αποτελούν τη μεγαλύτερη επιχείρηση δημοσίων σχέσεων του πρωθυπουργού Άμπε, ο οποίος προσπαθεί να πείσει ότι τα πάντα βαίνουν καλώς στην τοποθεσία του πλέον επικίνδυνου παγκοσμίως, και εκτός ελέγχου, βιομηχανικού ατυχήματος. Διότι ναι, παραμένει εκτός ελέγχου. Ωστόσο, η κυβέρνηση του Άμπε δεν ανησυχεί, κι ας είναι η Ιαπωνία μια σεισμογενής χώρα.
Γράφει ο Σούζο Τακεμότο, καθηγητής Γεωφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Κιότο: «Το πρόβλημα της Μονάδας 2 είναι ότι, σε περίπτωση νέου μεγάλου σεισμού, θα καταστραφεί πλήρως. Αυτό θα προκαλέσει ανεξέλεγκτη διασπορά του εναπομείναντος πυρηνικού καυσίμου, καθιστώντας τη μητροπολιτική περιοχή του Τόκιο ακατοίκητη. Τότε η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020 στο Τόκιο θα αποκλειστεί εντελώς»… Αναπόφευκτα έρχεται στο μυαλό το ερώτημα: Είναι η απόφαση διεξαγωγής των Αγώνων μια ανόητη πράξη παραφροσύνης και μια χυδαία απόπειρα συγκάλυψης της καταστροφής που προκαλεί η ραδιενεργός ακτινοβολία;
Η Ιαπωνία είναι ένα ολοκληρωτικό κορπορατίστικο κράτος, όπου τα συμφέροντα των μεγάλων εταιριών προστατεύονται από την απόδοση ευθύνης χρησιμοποιώντας αλλεπάλληλα στρώματα υπεργολάβων, ενώ στηρίζονται και από ισχυρούς πολιτικούς θεσμούς, καθώς και από δρακόντειους νόμους περί διαφύλαξης απορρήτων. Εξ ου και η πλήρως διαστρεβλωμένη εικόνα που πλασάρουν στην παγκόσμια κοινότητα οι απολογητές της χρήσης πυρηνικής ενέργειας…
* Ο Ρόμπερτ Χάντσικερ (Robert Hunziker) είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος σε θέματα περιβάλλοντος. Το άρθρο του, από το οποίο παραθέτουμε εδώ εκτενή αποσπάσματα, δημοσιεύθηκε αυτήν την εβδομάδα στο περιοδικό CounterPunch (www.counterpunch.org). Ο Δρόμος έχει δημοσιεύσει και άλλα κείμενά του για τη Φουκουσίμα: βλ. φύλλα 270 (σελ. 15) και 286 (σελ. 12).
