Η νέα διαφαινόμενη έξαρση των μεταναστευτικών ροών οδήγησε την νέα κυβέρνηση της Ν.Δ., μετά από σειρά συσκέψεων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, στην ανακοίνωση μιας δέσμης μέτρων για την ανάσχεση του φαινομένου. Μέτρα που αν και έρχονται να απαντήσουν σε μια εκρηκτική πραγματικότητα που παρέλαβε από την προηγούμενη κυβέρνηση ο κ. Μητσοτάκης, περισσότερο μοιάζουν με μπαλώματα, και είναι καταδικασμένα να αποτύχουν, με δυσμενείς συνέπειες, τόσο για τους κατατρεγμένους πρόσφυγες και μετανάστες, όσο και για τις τοπικές κοινωνίες και για την χώρα συνολικά.
Το σχέδιο της Ν.Δ.
Το σχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη βασίζεται σε τρείς βασικούς άξονες. Αποσυμφόρηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου, αλλαγή του πλαισίου χορήγησης ασύλου με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών και τέλος πιστή εφαρμογή της συμφωνίας Τουρκίας-Ε.Ε. – μιας συμφωνίας που κανένα κοινοβούλιο χώρας της Ε.Ε. δεν έχει επικυρώσει.
Η αποσυμφόρηση των νησιών από τους χιλιάδες εγκλωβισμένους, ήταν και είναι μια αναντίρρητη ανάγκη, για λόγους ανθρωπιστικούς, δικαιοσύνης και αλληλεγγύης μεταξύ των περιφερειών, εθνικούς και γεωπολιτικούς κ.α. Το στοίβαγμα 11.000 ψυχών στη Μόρια, στις άθλιες εγκαταστάσεις χωρητικότητας 3.000 ατόμων είναι ανθρωπιστικό έγκλημα – μια εικόνα που επαναλαμβάνεται και σε άλλα νησιά όπως για παράδειγμα στη Σάμο όπου στο ΚΥΤ, χωρητικότητας 500 ατόμων βρίσκονται εγκλωβισμένοι πάνω από 3.000 μετανάστες και πρόσφυγες. Η προηγούμενη κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα για να ανατρέψει την κατάσταση αυτή, με τον ΣΥΡΙΖΑ να προσπαθεί να κρύψει την αθλιότητα της μεταναστευτικής πολιτικής του πίσω από κροκοδείλια δάκρυα και «ανθρωπιστικό» επικοινωνιακό θέαμα. Και με την ανάληψη των καθηκόντων της κυβέρνησης Ν.Δ. δεν φάνηκε να αλλάζουν τα πράγματα, με τον αρμόδιο πλέον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, κ. Χρυσοχοΐδη μετά από «επιθεώρηση» στο ΚΥΤ της Μόριας να αποφαίνεται ότι όλα «βαίνουν καλώς».
Η Ε.Ε., δια στόματος της Νατάσα Μπερτό, αρμόδιας εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλώνει «προσηλωμένη στην εφαρμογή της συμφωνίας, με καλή πίστη», και υπόσχεται να δοθεί άμεσα στον Ερντογάν η τελευταία δόση ύψους 400 εκατ. ευρώ (από τα συνολικά 6 δισ.) της συμφωνίας. Μιας συμφωνίας που έχει ήδη κουρελιάσει η Τουρκία του Ερντογάν, σπρώχνοντας χιλιάδες μετανάστες στα παράλια της Μ. Ασίας και ανοίγοντας στοχευμένα τη στρόφιγγα των ροών, με τον Ερντογάν να εντάσσει το μεταναστευτικό στο μεγάλο παζάρι με την Δύση και στις συνολικές γεωπολιτικές του επιδιώξεις στην περιοχή.
Η πραγματικότητα βέβαια είναι πραγματικότητα και δεν μπορείς να την παραβλέπεις για πολύ. Έτσι την προηγούμενη βδομάδα ξεκίνησε η μεταφορά 1.500 μεταναστών και προσφύγων σε καμπ της Β. Ελλάδας, με τον κύριο όγκο να υποδέχεται η, ήδη ασφυκτικά γεμάτη, δομή της Νέας Καβάλας στο Κιλκίς. Βέβαια ο αριθμός αυτός αναπληρώνεται ήδη στα νησιά, με τις τρέχουσες ροές απ’ την Τουρκία, γεγονός που δείχνει ότι τα νησιά αδειάζουν απλά για να ξαναγεμίσουν, την ίδια στιγμή που συσσωρεύονται οι όροι για μια νέα ακόμη μεγαλύτερη κρίση.
Δεύτερος πυλώνας της πολιτικής Μητσοτάκη είναι η αλλαγή στο πλαίσιο χορήγησης ασύλου, με την συντόμευση του απαιτούμενου χρόνου για την αποδοχή ή απόρριψη των αιτημάτων με την ταυτόχρονη αφαίρεση του δικαιώματος ένστασης σε περίπτωση απόρριψης. Η απόφαση αυτή, έρχεται στο έδαφος, μιας πραγματικότητας που χαρακτηρίζεται από χιλιάδες εκκρεμούσες αιτήσεις που αντιστοιχούν σε χιλιάδες εγκλωβισμένους ανθρώπους που δικαιούνται την χορήγηση ασύλου. Δυστυχώς όμως δεν πρόκειται απλά για ένα πρόβλημα γραφειοκρατίας αν και ίσως να υπάρχει και η πλευρά της αδυναμίας ανταπόκρισης των μηχανισμών στον αυξημένο όγκο αιτήσεων. Για να λειτουργήσει ένας εξορθολογισμός της πολιτικής χορήγησης ασύλου απαιτείται μια συνολική πολιτική αντιμετώπισης του προσφυγικού ζητήματος που σήμερα λείπει. Απαιτείται να ανοιχθεί κάποια διέξοδος προς της χώρες της Ευρώπης που θα ξεμπλοκάρει τους λιμνάζοντες πληθυσμούς. Απαιτείται μια πολιτική ενσωμάτωσης όσων επιλέγουν να μείνουν στη χώρα μας, με κριτήριο όχι της απαιτήσεις των ΜΚΟ και της Ε.Ε., αλλά την βιωσιμότητα τόσο των ανθρώπων όσο και της κοινωνίας και της χώρας συνολικότερα. Απαιτεί την συνεργασία με την Τουρκία ως χώρα εισόδου και των χωρών προέλευσης για προγράμματα επιστροφής όπου αυτό είναι εφικτό και δεν θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των μεταναστών. Όσο δεν καλύπτονται αυτές οι προϋποθέσεις το μόνο που θα μένει θα είναι το κυνήγι στους μετανάστες και πρόσφυγες που θα κάνει ακόμη πιο οδυνηρή την ήδη αβίωτη ζωή τους.
Η συμφωνία για το προσφυγικό
Και φτάνουμε στην τρίτη πτυχή της πολιτικής των εξαγγελιών της κυβέρνησης, που δεν είναι άλλη απ’ την πιστή τήρηση της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας – που δεν, όπως είπαμε και παραπάνω, επικυρωμένη επί της ουσίας. Μια συμφωνία που έχει ήδη κουρελιάσει η Τουρκία του Ερντογάν, σπρώχνοντας χιλιάδες μετανάστες στα παράλια της Μ. Ασίας και ανοίγοντας στοχευμένα τη στρόφιγγα των ροών, με τον Ερντογάν να εντάσσει το μεταναστευτικό στο μεγάλο παζάρι με την Δύση και στις συνολικές γεωπολιτικές του επιδιώξεις στην περιοχή. Η Ε.Ε., δια στόματος της Νατάσα Μπερτό, αρμόδιας εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλώνει «προσηλωμένη στην εφαρμογή της συμφωνίας, με καλή πίστη», και υπόσχεται να δοθεί άμεσα στον Ερντογάν η τελευταία δόση ύψους 400 εκατ. ευρώ (από τα συνολικά 6 δισ.) της συμφωνίας. Τα ίδια μηνύματα έλαβε η ελληνική πλευρά τόσο στη διάσκεψη για το μεταναστευτικό που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο στο Παρίσι με συμμετοχή του κ. Κουμουτσάκου, όσο και στην πρόσφατη επίσκεψη του Κ. Μητσοτάκη στο Βερολίνο και την συνάντησή του με την κ. Μερκελ. Παρ’ όλα αυτά οι ελληνικές κυβερνήσεις απλά ακολουθούν, πιστές στο δόγμα ότι μόνο η προστασία της Δύσης, μπορεί να μας γλιτώσει από την ισχύ του γείτονα και τις μεγάλες προκλήσεις.
Ευρώπη, Τουρκία και Ελλάδα
Οι προσφυγικές –λόγω της ανατίναξης της Μ. Ανατολής– και οι μεταναστευτικές –λόγω της καταλήστευσης του παγκόσμιου νότου και του σύγχρονου δουλεμπορίου– ροές παγιώνονται ως συστημικό φαινόμενο για την ευρύτερη περιοχή μας. Η Ευρώπη, περιοχή υποδοχής των ροών αυτών αδυνατεί, υπό το βάρος και της ενδογενούς της κρίσης να διαχειριστεί με όρους βιώσιμους το φαινόμενο αυτό. Οι βασικοί παίκτες της Ευρώπης ακολουθούν πολιτικές ανάλογες με τα ειδικά εθνικά τους συμφέροντα και η πολιτική υποδοχής στο όνομα του δήθεν «ανθρωπισμού» –που τροφοδοτεί με φθηνό εργατικό δυναμικό τις χώρες του Βορρά– καταρρέει υπό το βάρος της αδυναμίας πολιτικής διαχείρισης και της δυσκολίας των χωρών εισόδου, κυρίως της Ελλάδας και της Ιταλίας, να μετατραπούν επί μακρόν σε hot spot και φράχτη της Ευρώπης. Η Τουρκία μετατρέπεται σε ιδιαίτερο βραχίονα των όποιων σχεδιασμών γύρω από το προσφυγικό. Γιατί αντικειμενικά λόγω γειτνίασής της με τις περιοχές του πολέμου έγινε πρώτη χώρα εισόδου και γιατί επιδίωξε να μετατρέψει την εξέλιξη αυτή σε εργαλείο γεωπολιτικής επιρροής μέσω της πολιτικής πληθυσμών.
Σε όλους τους σχεδιασμούς στην Ελλάδα ανατίθεται ο ρόλος της χώρας-φράχτη και hot-spot, έχοντας ως αποστολή να φιλτράρει της ροές προς την Κεντρική Ευρώπη και να μετατρέψει ολόκληρες περιοχές (νησιά, κέντρα των πόλεων, περιοχές της Β. Ελλάδας) σε αποθήκες ψυχών χωρίς καμία προοπτική. Αν την περίοδο 2015-16 η εξέλιξη αυτή είχε γίνει εμφανής ως αποτέλεσμα της προσφυγικής κρίσης, και παρουσιάστηκε ως παροδικό φαινόμενο, πλέον φαίνεται ότι μιλάμε για μια πραγματικότητα που ήρθε για να μείνει, και απαιτεί να υπερβούμε το δίπολο «ανθρωπισμού» της Μόριας και τους ρεαλισμούς της Frontex και των ΜΚΟ, αν θέλουμε η χώρα να επιβιώσει σε ταραγμένους καιρούς, όρο που αποτελεί προϋπόθεση για να ανταποκριθούμε και στο καθήκον μας απέναντι στους κατατρεγμένους του κόσμου.
Το προσφυγικό ως γεωπολιτικό όπλο
Οι κοινωνικές, ανθρωπιστικές και άλλες πλευρές της τραγωδίας που ζούνε εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη που αναγκάζονται να φύγουν από τον τόπο τους, οι τεράστιες ευθύνες της Δύσης και του ιμπεριαλισμού, είναι γενικά γνωστές. Όπως ότι η Μεσόγειος έχει μετατραπεί σε κοιμητήριο χιλιάδων ανθρώπων στην προσπάθειά τους να φθάσουν στην Ευρώπη.
Αυτό που δεν φαίνεται σε όλη την διάστασή του, αλλά που είναι εντελώς φανερό, είναι η χρησιμοποίηση του προσφυγικού ζητήματος ως όπλου για την επίτευξη στόχων από διάφορες δυνάμεις. Εν προκειμένω η ανοικτή χρησιμοποίησή του ως γεωπολιτικό όπλο της Τουρκίας, απέναντι στην Ευρώπη συνολικά και την Ελλάδα πιο ιδιαίτερα.
Η γκριζοποίηση περιοχών, η παραχώρηση της κυριαρχίας σε δυνάμεις Frontex ή ΝΑΤΟ, η αλλαγή της πληθυσμιακής σύνθεσης νησιών που μάλιστα αμφισβητείται ανοικτά η κυριαρχία τους, γίνονται δια της ροής και του παραγγέλματος των τουρκικών αρχών. Μάλιστα, τώρα, ο εκβιασμός και το παζάρι αφορά μεγαλύτερα σύνολα και πιο εκτεταμένες περιοχές. Χτες οι έποικοι στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο, σήμερα οι αξιώσεις της Τουρκίας στη Συρία και στο Αιγαίο μπορούν να πραγματοποιηθούν με το «άνοιγμα της στρόφιγγας» του προσφυγικού.
Τώρα, είναι η ώρα που θα πολλαπλασιαστούν τα hotspots σε όλη την χώρα. Και στα νησιά και στην ενδοχώρα.
Τι θα γίνει αν η στρόφιγγα ανοίξει εντελώς; Αν ο Σόρος, το ΝΑΤΟ, η Ε.Ε., οι ΗΠΑ έχουν σχεδιασμούς και πλάνα για τέτοια ενδεχόμενα, μήπως πρέπει και ο ελληνικός λαός και η Ελλάδα ως χώρα να έχουν άποψη και πολιτική για το ζήτημα; Μήπως πρέπει το λαϊκό κίνημα (αμφισβήτηση, διάθεση, προβληματισμός κ.λπ.) να τριφτεί και με τέτοια ζητήματα; Εκτός κι αν είναι μοίρα μας να αποδεχόμαστε τετελεσμένα και προαναγγελθέντα…
